بخش پرسش و پاسخ سایت راسخون

علایم و نشانه‌‎های اضطراب امتحان

پرسش :

علایم و نشانه‌‎های اضطراب امتحان کدام‌اند؟

پاسخ :

علایم و نشانه های اضطراب امتحان را می توان در چند مؤلفه جای داد:

1- علایم شناختی

بخشی مهم از علایم شناختی اضطراب امتحان افکار و خودگویی های منفی است که قبل از امتحان، در حین امتحان یا بعد از امتحان در ذهن شخص می گذرد. (به عنوان مثال «من باید بالاترین نمره را بگیرم»، «هیچ سؤالی را بلد نیستم»، «دارم خودم را گول می زنم».)
علایم شناختی دیگر عبارتند از ناتوانی در سازمان دهی افکار، اشکال در تمرکز، افکار نگران کننده در مورد بهتر عمل کردن دیگران و مقایسه ی خود با آن ها، اشکال در خواندن یا فهم سؤالات، اشکال در به خاطر آوردن واژه ها و مفاهیم کلیدی به هنگام پاسخ دادن به سؤالات تشریحی و احساس خالی بودن سر یا وقفه ی ذهنی.

2- علایم عاطفی و هیجانی

جنبه های هیجانی اضطراب امتحان شامل احساساتی در ارتباط با موقعیت اضطراب زاست. این علایم عبارتند از احساس دلهره، سراسیمگی، یأس، خشم، ترس، غمگینی و احساس آسودگی به محض پایان یافتن امتحان. گاه گریه کردن نیز به عنوان یک واکنش عاطفی در افراد دچار اضطراب امتحان دیده می شود.

3- نشانه های رفتاری

هم چون سایر حالات اضطرابی، در اضطراب امتحان نیز برخی نشانه های رفتاری به چشم می خورد. بی قراری، بازی کردن با انگشتان، با سرعت قدم زدن، تنش حرکتی، لرزش و حتی سوء مصرف دارو و مواد و رفتارهایی که در نهایت نتیجه ی معکوس به همراه دارند (نظیر عصبانیت و پرخاش گری) از این قرارند.

4- علایم و نشانه های فیزیولوژیک

بدن انسان به لحاظ فیزیولوژیک به استرس و اضطراب امتحان پاسخ می دهد. علایم بدنی و فیزیولوژیک عبارتند از: تعریق، خشکی دهان، اسهال، تکرر ادرار، افزایش ضربان قلب، احساس گیجی، کوتاه شدن تنفس، احساس دل به هم خوردگی، خیس شدن کف دست ها، سردرد، تنش عضلانی، تهوع، استفراغ، احساس ضعف یا از حال رفتن و لرزش.

5- سایر علایم و نشانه ها

علاوه بر نشانه هایی که در بالا به آن ها اشاره شد، ممکن است افراد دچار اضطراب امتحان مسائل دیگری نیز داشته باشند. عملکرد ضعیف در امتحان با وجود فهم کامل مطالب در کلاس درس یا به هنگام مطالعه، بازخوانی مکرر سؤالات امتحانی به منظور درک درست آن ها، بدون جواب گذاشتن سؤالات و به خاطر آوردن پاسخ ها بلافاصله پس از ترک جلسه ی امتحان از جمله مسائلی هستند که بسیاری از افراد دچار اضطراب امتحان از آن ها رنج می برند. برخی از این افراد با تمارض، مطرح کردن یک وضعیت اضطراری یا دلیل تراشی سعی می کنند امتحان ندهند یا آن را به تعویق بیندازند. و بالاخره ترس از نمره نیاوردن و احساس تنش مداوم حتی بعد از این که امتحان پشت سر گذاشته شده است، از جمله مسائل رایج دیگر به شمار می روند.

منبع: اضطراب امتحان: پیامدها و راه های کنترل آن، نجف طهماسبی پور، تهران: نشر قطره، چاپ اول (1390).

در این زمینه بیشتر بخوانید: