پژوهش‌های داخلی درباره اضطراب امتحان
پرسش :
پژوهش‌های انجام گرفته در داخل کشور درباره اضطراب امتحان چه نتایجی داشته است؟
پاسخ :
در ایران تحقیقات اندکی در زمینه ی اضطراب امتحان انجام شده است، در ذیل به نمونه هایی از آن اشاره می شود:
1- سعادت (1363) تحقیقی تحت عنوان «تأثیر اضطراب در یادگیری» انجام داده است که نتیجه ی آن مؤید وجود ارتباط و همبستگی منفی بین یادگیری و اضطراب است. این تحقیق تفاوت میان اضطراب بین زن و مرد را رد کرد و لزوم اضطراب در حد اعتدال را برای شروع هر کار و فعالیتی در انسان مفید و سازنده دانست و به اثبات رساند که اضطراب در افراد ضعیف و قوی هیچ گونه اثری ندارد و در صورتی که خیلی زیاد شود در افراد متوسط تأثیر تخریبی به همراه دارد.
2- کرمعلی سیجانی (1372) تحقیقی تحت عنوان «بررسی میزان اضطراب ناشی از امتحانات دروس در دانش آموزان سال سوم دبیرستان» انجام داد. در این تحقیق پژوهشگر دریافت که امتحان و شرکت در آن موجب افزایش میزان اضطراب در افراد می شود، ولی میزان این افزایش اضطراب در افراد مختلف متفاوت است.
3- اعتماد تورشکی (1374) تحقیقی در مورد نقش مشاوره ی گروهی در کاهش اضطراب امتحان در گروهی از دانش آموزان انجام داده است. در جلسات از آرمیدگی عضلانی و حساسیت زدایی منظم و بحث های عقلانی استفاده شد.
یافته های تحقیق نشان داد که اضطراب دانش آموزانی که در مشاوره ی گروهی شرکت کرده اند، به طور معناداری کم تر از دانش آموزانی است که در مشاوره ی گروهی شرکت نکرده اند.
4- دادستان و دانش پژوه (1374) تحقیقی را بر روی تعدادی دانش آموز انجام دادند و نتیجه گرفتند که اولاً مقیاس اضطراب امتحان با عوامل سایر مقیاس های اضطراب (نظیر مقیاس کتل) همبستگی داشت و لذا رابطه ی بین اضطراب امتحان و عوامل اضطرابی شخصیت تأیید شد. ثانیاً سطح اضطراب امتحان بر معدل کل دروس اختصاصی به طور معناداری مؤثر بود و بر این اساس تأثیر اضطراب امتحان بر کاهش عملکرد تحصیلی روشن شد. ثالثاً پاره ای از عوامل اضطرابی به طور معناداری بر نمره های تحصیلی تأثیر داشتند. از مقیاس اضطراب کتل در این تحقیق به عنوان معیاری استاندارد برای اندازه گیری سطح اضطراب استفاده شده است و علایم اضطرابی را در اشخاص می سنجد.
تفاوت پژوهش حاضر با پژوهش های پیشین در این است که در پژوهش های قبلی به طور خاص روی فراوانی عوامل مؤثر بر ایجاد اضطراب امتحان و سهم هر یک از این عوامل بررسی انجام نشده است؛ به علاوه این که الگوی توزیع این عوامل به صورتی روشن مشخص نشده است. از طرفی این پژوهش با مشخص کردن سهم هر یک از عوامل مؤثر بر اضطراب امتحان میزان اضطراب امتحان را به طور جداگانه در دانشجویان (از نظر جنسیت، گرایش تحصیلی) مشخص می کند و از طرف دیگر میزان اضطراب امتحان در دانشجویان دانشکده های مختلف و سهم هر یک از عوامل مؤثر در آن در پژوهش حاضر مورد بررسی قرار گرفته است که نمونه ی آن در پژوهش های مختلف (داخل و خارج)، تا جایی که محقق پیگیری کرده است، وجود ندارد.
5- طهماسبی پور (1389) نتایجی که در این تحقیق به دست آمد شامل موارد زیر است:
الف) میزان شیوع اضطراب امتحان در بین کلیه ی دانشجویان 28/3 درصد بوده که میزان آن در بین دانشجویان دختر بیش تر از دانشجویان پسر گزارش شده است (29/6 درصد در مقابل 26/1 درصد).
ب) عوامل تحصیلی و خانوادگی در بین دانش آموزان پسر و عوامل شخصیتی و خانوادگی در بین دانشجویان دختر نقش بسیار مهمی در بروز اضطراب امتحان ایفا می کردند، لذا عوامل خانوادگی نقش برجسته ای در هر دو جنس را به خود اختصاص داد.
ج) هم از نظر میزان شیوع اضطراب امتحان و هم از نظر عوامل سبب ساز آن، دانشکده های مختلف با هم تفاوت داشتند، که بر اساس علایق دانشجویان به رشته های مختلف و سیستم آموزشی حاکم بر دانشکده ها این نتایج قابل استناد بود.
منبع: اضطراب امتحان: پیامدها و راه های کنترل آن، نجف طهماسبی پور، تهران: نشر قطره، چاپ اول (1390).
در این زمینه بیشتر بخوانید:
1- سعادت (1363) تحقیقی تحت عنوان «تأثیر اضطراب در یادگیری» انجام داده است که نتیجه ی آن مؤید وجود ارتباط و همبستگی منفی بین یادگیری و اضطراب است. این تحقیق تفاوت میان اضطراب بین زن و مرد را رد کرد و لزوم اضطراب در حد اعتدال را برای شروع هر کار و فعالیتی در انسان مفید و سازنده دانست و به اثبات رساند که اضطراب در افراد ضعیف و قوی هیچ گونه اثری ندارد و در صورتی که خیلی زیاد شود در افراد متوسط تأثیر تخریبی به همراه دارد.
2- کرمعلی سیجانی (1372) تحقیقی تحت عنوان «بررسی میزان اضطراب ناشی از امتحانات دروس در دانش آموزان سال سوم دبیرستان» انجام داد. در این تحقیق پژوهشگر دریافت که امتحان و شرکت در آن موجب افزایش میزان اضطراب در افراد می شود، ولی میزان این افزایش اضطراب در افراد مختلف متفاوت است.
3- اعتماد تورشکی (1374) تحقیقی در مورد نقش مشاوره ی گروهی در کاهش اضطراب امتحان در گروهی از دانش آموزان انجام داده است. در جلسات از آرمیدگی عضلانی و حساسیت زدایی منظم و بحث های عقلانی استفاده شد.
یافته های تحقیق نشان داد که اضطراب دانش آموزانی که در مشاوره ی گروهی شرکت کرده اند، به طور معناداری کم تر از دانش آموزانی است که در مشاوره ی گروهی شرکت نکرده اند.
4- دادستان و دانش پژوه (1374) تحقیقی را بر روی تعدادی دانش آموز انجام دادند و نتیجه گرفتند که اولاً مقیاس اضطراب امتحان با عوامل سایر مقیاس های اضطراب (نظیر مقیاس کتل) همبستگی داشت و لذا رابطه ی بین اضطراب امتحان و عوامل اضطرابی شخصیت تأیید شد. ثانیاً سطح اضطراب امتحان بر معدل کل دروس اختصاصی به طور معناداری مؤثر بود و بر این اساس تأثیر اضطراب امتحان بر کاهش عملکرد تحصیلی روشن شد. ثالثاً پاره ای از عوامل اضطرابی به طور معناداری بر نمره های تحصیلی تأثیر داشتند. از مقیاس اضطراب کتل در این تحقیق به عنوان معیاری استاندارد برای اندازه گیری سطح اضطراب استفاده شده است و علایم اضطرابی را در اشخاص می سنجد.
تفاوت پژوهش حاضر با پژوهش های پیشین در این است که در پژوهش های قبلی به طور خاص روی فراوانی عوامل مؤثر بر ایجاد اضطراب امتحان و سهم هر یک از این عوامل بررسی انجام نشده است؛ به علاوه این که الگوی توزیع این عوامل به صورتی روشن مشخص نشده است. از طرفی این پژوهش با مشخص کردن سهم هر یک از عوامل مؤثر بر اضطراب امتحان میزان اضطراب امتحان را به طور جداگانه در دانشجویان (از نظر جنسیت، گرایش تحصیلی) مشخص می کند و از طرف دیگر میزان اضطراب امتحان در دانشجویان دانشکده های مختلف و سهم هر یک از عوامل مؤثر در آن در پژوهش حاضر مورد بررسی قرار گرفته است که نمونه ی آن در پژوهش های مختلف (داخل و خارج)، تا جایی که محقق پیگیری کرده است، وجود ندارد.
5- طهماسبی پور (1389) نتایجی که در این تحقیق به دست آمد شامل موارد زیر است:
الف) میزان شیوع اضطراب امتحان در بین کلیه ی دانشجویان 28/3 درصد بوده که میزان آن در بین دانشجویان دختر بیش تر از دانشجویان پسر گزارش شده است (29/6 درصد در مقابل 26/1 درصد).
ب) عوامل تحصیلی و خانوادگی در بین دانش آموزان پسر و عوامل شخصیتی و خانوادگی در بین دانشجویان دختر نقش بسیار مهمی در بروز اضطراب امتحان ایفا می کردند، لذا عوامل خانوادگی نقش برجسته ای در هر دو جنس را به خود اختصاص داد.
ج) هم از نظر میزان شیوع اضطراب امتحان و هم از نظر عوامل سبب ساز آن، دانشکده های مختلف با هم تفاوت داشتند، که بر اساس علایق دانشجویان به رشته های مختلف و سیستم آموزشی حاکم بر دانشکده ها این نتایج قابل استناد بود.
منبع: اضطراب امتحان: پیامدها و راه های کنترل آن، نجف طهماسبی پور، تهران: نشر قطره، چاپ اول (1390).
در این زمینه بیشتر بخوانید:
