ارتباط آیه «تبلیغ» به ماجرای «غدیر خم»

پاسخ اجمالی:
در جواب این اشکال باید گفت: چون آیات قرآن تدریجاً و به مناسبت هاى مختلف نازل شده، اشکالی ندارد که یک سوره درباره مسائل مختلفى سخن بگوید. در سوره «نور» از توحید و معاد گرفته تا اجراى حدّ زنا و داستان اِفْک و ... بحث شده است. هر چند در میان مجموعه اجزاء سوره یک پیوند کلّى و عام وجود دارد. سوره «مائده» نیز مانند آن هم درباره اهل کتاب و هم داستان غدیر بحث کرده است.

پاسخ تفصیلی:
بعضى از مفسران براى کناره گیرى از واقعیتى که در آیه «تبلیغ» نهفته است به عذر دیگرى متوسّل شده و آن اینکه سیاق آیات قبل و بعد درباره اهل کتاب است و تناسبى با مسأله ولایت و خلافت و امامت ندارد و این دوگانگى با بلاغت و فصاحت قرآن سازگار نیست.(1)

ولى تمام کسانى که با چگونگى جمع آورى آیات قرآن آشنا هستند مى دانند که آیات قرآن تدریجاً و به مناسبت هاى مختلف نازل شده به همین دلیل بسیار مى شود که یک سوره درباره مسائل مختلفى سخن مى گوید؛ بخشى از آن درباره فلان غزوه است؛ بخشى دیگر درباره فلان حکم و تشریع اسلامى است؛ بخشى با منافقین سخن مى گوید؛ بخشى با مؤمنین. مثلا اگر سوره «نور» را مورد توجّه قرار دهیم مى بینیم بخش هاى مختلفى دارد که هر کدام ناظر به مطلبى است. از توحید و معاد گرفته تا اجراى حدّ زنا و داستان اِفْک و مسائل مربوط به منافقین و مسائل مربوط به حجاب و غیر اینها. سایر سوره هاى طولانى قرآن نیز کم و بیش چنین است؛ هر چند در میان مجموعه اجزاء سوره یک پیوند کلّى و عام وجود دارد.

دلیل این تنوّع محتواى سوره، همان است که گفته شد: قرآن تدریجاً و بر حسب نیازها و ضرورت ها و در وقایع مختلف نازل شده است و هرگز به شکل یک کتاب کلاسیک نیست که موضوع واحدى را که از پیش تعیین شده است دنبال کند. بنابراین هیچ مانعى ندارد که بخش هایى از سوره «مائده» درباره اهل کتاب باشد و بخشى از آن در داستان غدیر نازل شده باشد البتّه از یک نظرِ کلّى، این دو با هم پیوند دارند؛ چراکه تعیین جانشین براى پیامبر(صلى الله علیه وآله) تأثیر روشنى روى مسائل اهل کتاب نیز مى گذارد و باعث یأس آنها در مورد فروپاشى اسلام با رحلت پیامبر(صلى الله علیه وآله) خواهد شد.

پی نوشت:
(1). تفسیر القرآن الحکیم(تفسیر المنار)، محمد رشید بن علی رضا، الهیئة المصریة العامة للکتاب، 1990 م، ج 6، ص 384.

منبع: پیام قرآن، مکارم شیرازی، ناصر، با همکاری جمعی از فضلا و دانشمندان، دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1386 ش، چاپ نهم، ج 9، ص 198.

مطالب مرتبط:
اگر واقعه غدیر حقیقت دارد، چرا امام علی(ع) در سقیفه به آن احتجاج نکرد؟!
آیا غدیر خم دلیل بر امامت حضرت على علیه السلام است؟ شیعه چه دلیلى بر این مطلب دارد؟
اگر جانشینى حضرت على علیه السلام در روز غدیر اعلام گردیده بود، چرا مردم از آن حضرت روى گردان شدند؟
چرا عید غدیر خم را عید سیدها می‌نامند؟ در صورت امکان سند و متن روایت را بیان نمایید.