پرسش :

در موارد زیادی دانش آموزان وسایل زایدی به آموزشگاه می آورند که بر طبق قانون مدرسه و قرار اوّل سال آوردن آنها به محیط مدرسه ممنوع است و توسط مسئولین آموزشگاه از دانش آموز گرفته می شود در حالی که بسیاری از این اشیاء هم جنبه مالیّت دارند و هم استعمال آنها در بیرون از آموزشگاه اشکال ندارد، اوّلاً: آیا کسی که آنها را گرفته در بازگرداندن آنها به صاحبانشان ضامن می باشد؟ ثانیاً: آیا دیگرانی که صاحب آن مال را نمی شناسند می توانند در پایان سال تحصیلی آنها را به تصرّف خود در آورند؟ ثالثاً: با توجّه به اینکه در بسیاری از موارد نام صاحبان اموال فراموش شده و دانش آموزان هم برای بازپس گرفتن آنها مراجعه نمی کنند آیا برای بازپس دادن این اموال که فعلاً مجهول المالک هستند فحص و جستجو لازم است و وظیفه شرعی در اینگونه موارد چیست؟

پاسخ :
1 _ اگر با این شرط و قرار اوّلیّه که اگر این وسایل آورده شود اخذ و پس داده نمی شود، ضمانی نیست ولی در غیر این صورت ضامن خواهد بود و باید به صاحبان آن بازگردانده شود.
2 _ در فرض ضمان باید به حاکم شرع تحویل گردد تا در موارد مقرّر مصرف شود.
3 _ با فرض مذکور فحص لازم نیست و باید به حاکم شرع تحویل گردد.

منبع: آداب و احکام کسب و کار / مطابق با فتاوای حضرت آیت الله العظمی علوی گرگانی (مدظله العالی)، قم: فقیه اهل بیت (علیهم السلام)، 1391.