عوامل شب ادارای فرزند
پرسش :
من دو سوال درباره پسر هشت ساله خود داشتم که از کودکی تا به حال شب ادراری دارد. او را دکتر نیز بردیم که به او قرص داد؛ ولی خوب نشده است. دیگران به ما گفتند که او را سرزنش نکنیم و مایعات کمتری به او بدهیم و نسبت به این مسئله بی تفاوت باشیم که ما هم این کارها را انجام داده ایم؛ امّا تا حالا اصلا جواب نداده است. پسرم خیلی بی دقّت و بی احتیاط است. وقتی از او می پرسم که در مدرسه چه اتّفاقی افتاده است به ما می گوید که از من سوال نکنید من حوصله ندارم و همچنین خیلی عصبی و پرخاشگر است. می خواستم ببینم که آیا این رفتارهای او ارتباطی با شب ادراری دارد؟
پاسخ :
پاسخ از حجت الاسلام سیدعلیرضا تراشیون (کارشناس و مشاور تربیت کودک و نوجوان):
این مسئله یک مسئله ی مهمّ است که انشا الله بتوانم در این فرصت کم آن را توضیح بدهم. بله بعضی از شب ادراری ها علت پزشکی دارد. ما برای شب ادراری سه علت را می توانیم بیان کنیم؛ یکی علّت پزشکی است، یکی علّت روانی است و یکی علّت های عادی است. اگر این خواهر محترم به پزشک مراجعه کرده باشند و پزشک تشخیص داد که این شب ادرای علّت پزشکی ندارد، در آن صورت باید به علّت روانی قضیه مراجعه کنند و اگر دیدند که علّت، روانی است، باید به روانپزشک مراجعه کنند و اگر مراجعه کردند و روانپزشک هم تشخیص داد که علت روانی ندارد، در آن صورت از موارد عادی می باشد.
حالا علّت های پزشکی خودش چند دسته دارد، یکی از آن ها به علّت عفونت های مجاری ادرار است. ممکن است که این خواهر محترم فرزند خود را پیش روانپزشک برده باشد؛ ولی بازهم بد نیست که این فرزند را پیش یک پزشک متخصّص ببرند؛ شاید هم علّت های مختلفی داشته باشد که از جمله ی آن ممکن است عفونت مجاری ادرار باشد یا تاخیر در کنترل عصبی و کنترل ادرار باشد و یا در بعضی از موارد به علّت ضرباتی باشد که به نخاع و یا به قسمت کنترل ادرار در مغز [مربوط می شود،] یا مشکلی در کلیه وجود دارد یا بالاخره اختلال مزاجی دیگری است. این ها اختلالات فراوانی است که موجب شب ادراری می شود و باید در مورد آن با پزشک مشورت کرد.
امّا دسته ی دیگر از علّت ها می تواند علّت های روانی باشد که دو شاخه دارد یکی ناشی از اضطراب است و دیگری ناشی از هیجاناتی است که ممکن است برای هر انسانی اتفاق بیافتد. آن عوامل که ناشی از اضطراب است، ممکن است مرگ یکی از اعضای خانواده باشد که این شاید در دراز مدّت تاثیر بگذارد، و از جمله ی آن ها جدایی والدین، اختلاف والدین، توجه بسیار آن ها به یک برادر و یا خواهر کوچک تر، تبعیض بین فرزندان، تنبیه بدنی، مقایسه با کودکان دیگر، کمبود محبت، نقص عضو و آزار هم کلاسی است و یا حتی ممکن است دوستی داشته باشد که در محلّه خیلی قلُدری می کند و ترسی دارد که نمی تواند به پدر و مادر بگوید. والدین باید این موارد را بررسی کنند و اگر دیدند که این موارد نیست، به سراغ علّت های دیگر بروند.
چنین فرزندی را نباید تنبیه بدنی کنند! اگر به میهمانی رفتند، نگذارند که بقیه از این موضوع باخبر شوند. او را تهدید نکنند که ما تو را رسوا می کنیم و این مسئله را بزرگ نمایی نکنند؛ مثلا [به او نگویند که] همه بچّه ها در این موضوع خوب هستند، ولی تو با این کار آبروی ما را بردی! این حرف ها مانند آتشی است که با بنزین خاموش می شود.
این تحقیر ها مشکل را دو چندان می کند. او را تحقیر نکنند و مواظب باشند که خواهر و یا برادرش او را مسخره نکنند و سعی کنند این مسئله را خیلی پنهان نگاه دارند، تا علّت های روانی که ناشی از اضطراب است، کاهش پیدا کند و وقتی که مطمئن شدند که دیگر این علّت ها نیست، به سراغ علّت های دیگر بروند.
امّا علّت های هیجانی؛ علّت های هیجانی ترس هایی است که وجود دارد. این ترس ها ممکن است ترس از تاریکی یا تنهایی باشد، ترس از امتحان باشد، ترس از توبیخ های پدر باشد؛ چون بعضی از پدرها هستند که وجود آن ها ترسناک است و وقتی وارد خانه می شوند و صدای آن ها بلند می شود، آرامش بچّه از بین می رود و خود این می تواند اختلال تولید کند و در دراز مدت این [بچّه به شب ادراری] عادت کند.
حالا علّت های عادی نیز وجود دارد؛ مانند دور بودن دستشویی [از محلّ خواب] یا تنبلی، یا غذای سرد خوردن، باشد که کلیه به سرما خیلی حساس است، یا ممکن است که خود این بچه طبع سردی داشته باشد و اگر شما در دراز مدّت به او غذای گرم بدهید، طبع او از بین می رود و بهتر می شود.
یکی دیگر از این علّت ها خواب عمیق است؛ چون این فرزند خواب عمیق دارد، اصلا در خواب متوجه نیست که لازم است به دستشویی مراجعه کند.
سایر پرسش های تربیتی:
این مسئله یک مسئله ی مهمّ است که انشا الله بتوانم در این فرصت کم آن را توضیح بدهم. بله بعضی از شب ادراری ها علت پزشکی دارد. ما برای شب ادراری سه علت را می توانیم بیان کنیم؛ یکی علّت پزشکی است، یکی علّت روانی است و یکی علّت های عادی است. اگر این خواهر محترم به پزشک مراجعه کرده باشند و پزشک تشخیص داد که این شب ادرای علّت پزشکی ندارد، در آن صورت باید به علّت روانی قضیه مراجعه کنند و اگر دیدند که علّت، روانی است، باید به روانپزشک مراجعه کنند و اگر مراجعه کردند و روانپزشک هم تشخیص داد که علت روانی ندارد، در آن صورت از موارد عادی می باشد.
حالا علّت های پزشکی خودش چند دسته دارد، یکی از آن ها به علّت عفونت های مجاری ادرار است. ممکن است که این خواهر محترم فرزند خود را پیش روانپزشک برده باشد؛ ولی بازهم بد نیست که این فرزند را پیش یک پزشک متخصّص ببرند؛ شاید هم علّت های مختلفی داشته باشد که از جمله ی آن ممکن است عفونت مجاری ادرار باشد یا تاخیر در کنترل عصبی و کنترل ادرار باشد و یا در بعضی از موارد به علّت ضرباتی باشد که به نخاع و یا به قسمت کنترل ادرار در مغز [مربوط می شود،] یا مشکلی در کلیه وجود دارد یا بالاخره اختلال مزاجی دیگری است. این ها اختلالات فراوانی است که موجب شب ادراری می شود و باید در مورد آن با پزشک مشورت کرد.
امّا دسته ی دیگر از علّت ها می تواند علّت های روانی باشد که دو شاخه دارد یکی ناشی از اضطراب است و دیگری ناشی از هیجاناتی است که ممکن است برای هر انسانی اتفاق بیافتد. آن عوامل که ناشی از اضطراب است، ممکن است مرگ یکی از اعضای خانواده باشد که این شاید در دراز مدّت تاثیر بگذارد، و از جمله ی آن ها جدایی والدین، اختلاف والدین، توجه بسیار آن ها به یک برادر و یا خواهر کوچک تر، تبعیض بین فرزندان، تنبیه بدنی، مقایسه با کودکان دیگر، کمبود محبت، نقص عضو و آزار هم کلاسی است و یا حتی ممکن است دوستی داشته باشد که در محلّه خیلی قلُدری می کند و ترسی دارد که نمی تواند به پدر و مادر بگوید. والدین باید این موارد را بررسی کنند و اگر دیدند که این موارد نیست، به سراغ علّت های دیگر بروند.
چنین فرزندی را نباید تنبیه بدنی کنند! اگر به میهمانی رفتند، نگذارند که بقیه از این موضوع باخبر شوند. او را تهدید نکنند که ما تو را رسوا می کنیم و این مسئله را بزرگ نمایی نکنند؛ مثلا [به او نگویند که] همه بچّه ها در این موضوع خوب هستند، ولی تو با این کار آبروی ما را بردی! این حرف ها مانند آتشی است که با بنزین خاموش می شود.
این تحقیر ها مشکل را دو چندان می کند. او را تحقیر نکنند و مواظب باشند که خواهر و یا برادرش او را مسخره نکنند و سعی کنند این مسئله را خیلی پنهان نگاه دارند، تا علّت های روانی که ناشی از اضطراب است، کاهش پیدا کند و وقتی که مطمئن شدند که دیگر این علّت ها نیست، به سراغ علّت های دیگر بروند.
امّا علّت های هیجانی؛ علّت های هیجانی ترس هایی است که وجود دارد. این ترس ها ممکن است ترس از تاریکی یا تنهایی باشد، ترس از امتحان باشد، ترس از توبیخ های پدر باشد؛ چون بعضی از پدرها هستند که وجود آن ها ترسناک است و وقتی وارد خانه می شوند و صدای آن ها بلند می شود، آرامش بچّه از بین می رود و خود این می تواند اختلال تولید کند و در دراز مدت این [بچّه به شب ادراری] عادت کند.
حالا علّت های عادی نیز وجود دارد؛ مانند دور بودن دستشویی [از محلّ خواب] یا تنبلی، یا غذای سرد خوردن، باشد که کلیه به سرما خیلی حساس است، یا ممکن است که خود این بچه طبع سردی داشته باشد و اگر شما در دراز مدّت به او غذای گرم بدهید، طبع او از بین می رود و بهتر می شود.
یکی دیگر از این علّت ها خواب عمیق است؛ چون این فرزند خواب عمیق دارد، اصلا در خواب متوجه نیست که لازم است به دستشویی مراجعه کند.
سایر پرسش های تربیتی:
