شرط انفساخ عقد

پرسش :

فروشنده، جنسى را به صورت بیع لازم فروخته و در ضمن، شرط شده است هرگاه خریدار در موعد مقرر در دفترخانه جهت تنظیم سند رسمى حاضر نشود، معامله به خودى خود فسخ شود و بابت تخلف، بیست درصد از پیش پرداخت کسر شود. آیا این شرط صحیح است؟ آیا فروشنده مى تواند عقد را در هر زمانى که بخواهد فسخ کند؟

پاسخ :
بسمه تعالى:
1. شرط انفساخ صحیح نیست و عقد هیچ گاه خود به خود فسخ نمى شود، بلکه باید آن را فسخ کنند و شرط صحیح این است که بگویند اگر مشترى در موعد مقرر حاضر به پرداخت ثمن نشد، بایع حق فسخ دارد.
2. شرط این که از اصل مبلغ پیش پرداختى بیست درصد کم شود نیز باطل است وروش صحیح این است که فروشنده شرط کند تا مشترى مبلغ معینى را به او بپردازد.
3. فروشنده در فرض سؤال مى تواند به لحاظ تأخیر پرداخت ثمن، عقد را فسخ کند و در آن فوریت شرط نیست. والله العالم

منبع: استفتائات، آیت ‌الله العظمى سبحانی (دام ظله)، جلد اول، قم: مؤسسه امام صادق علیه ‌السلام، 1389.