فضیلت تلاوت سوره اخلاص

پرسش :

تلاوت سوره اخلاص چه فضیلتی دارد؟

پاسخ :
روایات بسیاری در فضیلت تلاوت این سوره آمده که حاکی از عظمت فوق‌العاده آن است، از جمله در حدیثی پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمود:
«أیَعجِزُ أحَدُکُم أن یَقرَأَ ثُلُثَ القُرآنِ فی لَیلِةٍ؟؛ آیا کسی از شما عاجز است از اینکه یک سوم قرآن را در یک شب بخواند؟»
یکی از حاضران عرض کرد: ای رسول خدا، چه کسی توانایی بر این کار دارد؟
پیامبر فرمود:
«اقرَؤُا قُلْ هُوَاللَّهُ أَحَدٌ؛ سوره قُل هُوَ اللّه را بخوانید».
 
در حدیث دیگری از امام صادق علیه السلام می‌خوانیم که فرمود:
«هنگامی که رسول خدا صلّی الله علیه و آله بر جنازه سعد بن معاذ نماز گزارد فرمود: هفتاد هزار ملک که در میان آنها جبرئیل نیز بود بر جنازه سعد نماز گزاردند، من از جبرئیل پرسیدم که او به کدام عمل مستحقّ نماز گزاردن شما شد؟
گفت: به‌خاطر تلاوت «قل هو اللّه احد» در حال نشستن و ایستادن و سوار شدن و پیاده‌روی و رفت و آمد».(1)
 
و در حدیث دیگری از امام صادق علیه السلام می‌خوانیم که فرمود:
«کسی که یک روز و شب بر او بگذرد و نمازهای پنجگانه را بخواند و در آن «قل هو اللّه احد» را نخواند، به او گفته می‌شود:
«یا عَبدَاللّهِ، لَستُ مِنَ‌الْمُصَلّینَ!؛ ای بنده خدا، تو از نمازگزاران نیستی!»(2)
 
و در حدیث دیگری از پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله می‌خوانیم که فرمود:
«کسی که ایمان به خدا و روز قیامت دارد، خواندن سوره «قل هو اللّه احد» را بعد از هر نماز ترک نکند، چرا که هر کس آن را بخواند، خداوند خیر دنیا و آخرت را برایش جمع می‌کند و خودش و پدر و مادر و فرزندانش را می‌آمرزد».(3)
 
از روایت دیگری استفاده می‌شود: «خواندن این سوره هنگام ورود به خانه، روزی را فراوان می‌کند و فقر را دور می‌سازد».(4)
 
روایات در فضیلت این سوره بیش از آن است که در این مختصر بگنجد و آنچه نقل کردیم تنها بخشی از آن است.
در اینکه چگونه سوره «قل هو اللّه» معادل یک سوم قرآن است، برخی گفته‌اند: برای اینکه قرآن مشتمل بر احکام و عقاید و تاریخ است و این سوره بخش «عقاید» را به‌طور فشرده بیان می‌کند.
برخی دیگر گفته‌اند: قرآن سه بخش است: «مبدأ»، «معاد» و «آنچه در میان این دو» قرار دارد و این سوره بخش اوّل را شرح می‌دهد.
این سخن قابل قبول است که تقریباً یک سوم قرآن در مورد توحید بحث می‌کند و عصاره آن در سوره «توحید» آمده.

این سخن را با حدیث دیگری درباره عظمت این سوره پایان می‌دهیم.
از امام علیّ بن الحسین علیه السلام درباره سوره توحید پرسیدند، فرمود:
«إنَّ اللّهَ عَزَّ وَجَلَّ عَلِمَ أنَّهُ یَکونُ فی آخِرِالزَّمانِ أقوامٌ مُتَعَمّقونَ فَأنزَلَ اللّهُ تَعالی قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ وَالآیاتِ مِن سورَةِ الحَدِیدِ إلی قَولِهِ:
«وَهُوَ عَلِیمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ» فَمَن رامَ وَراءَ ذلِکَ فَقَد هَلَکَ؛ خداوند متعال می‌دانست در آخر الزّمان اقوامی می‌آیند که در مسائل تعمّق و دقّت می‌کنند، لذا سوره «قل هو اللّه احد» و آیات آغاز سوره «حدید»، تا «عَلِیْمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ» را (پیرامون مباحث توحید و خداشناسی) نازل فرمود، هر کس بیش از آن را طلب کند هلاک می‌شود».(5)
 
پی‌نوشت:
1- مجمع‌البیان، ج 10، ص 561
2- همان
3- همان
4- همان
5- اصول کافی، ج 1، ص 91، ح 3

منبع: فضیلت سوره‌های قرآن (برگرفته از تفسیر نمونه)؛ مهدی دربانی، قم: امام علی بن ابی‌طالب (ع)، ۱۳۸۹.