احکام خانواده | نفقه و مخارج زن و فرزند: سوال بیست و سه

پرسش :

نفقه زندانى به عهده چه کسى است؟ بیت المال یا خود افراد؟ آیا تمکن مالى و عدم آن، نوع جرم، قدرت و توان بر کار و غیر آن، حدود و تعزیرى بودن، فرقى در تأمین نفقه وى دارد یا خیر؟ افراد واجب النفقه زندانى چطور؟

پاسخ :
بطور کلى در مواردى که زندان کردن شخص مشروع باشد و خود شخص تمکن تأمین نفقه خود را دارد، وجهى براى پرداخت نفقه او از بیت المال مسلمانان نیست. بلى اگر فقیر باشد و زندانى شدن او مانع تهیه معاش خود و عائله اش شده، حکم او حکم سایر فقرا است. که نفقه او و عائله اش از بیت المال تأمین مى شود و خلاصه مقتضاى قاعده این است که نفقه هرکس به عهده خودش مى باشد. ولى در مورد زندانى باید تفصیل داد بین غنى و فقیر، که فقیر به جهت فقر از بیت المال تأمین مى شود. بلى در موردى که زندانى متهم شده و هنوز جرم او به اثبات نرسیده تا قبل از ثبوت جرم نفقه اش بر بیت المال است چون زندانى شدن او به لحاظ مصالح نظام و عامه مردم است. بلى ظاهراً مصلحت حکومت ایجاب مى کند که فرقى بین زندانیان نگذارد و یا مصلحت نباشد که نفقه زندانى از خارج تأمین شود. البته روایاتى وارد شده (وسائل، کتاب الحدود) که نفقه محکوم به حبس ابد و سارق و مرتد از بیت المال تأمین مى شود، ولى ظاهر این موارد همان موارد فقر زندانى است، لذا اقوى همان تفصیل مى باشد.

منبع: جامع المسائل، استفتائات آیت الله العظمی محمد فاضل لنکرانی (ره)، جلد اول، قم: امیر العلم، 1383.