احکام احیای موات | سوال دو

پرسش :

چشمه اى طبیعى به نام «پیر بولاغى» بدون حفّارى از دامنه کوه سرازیر و جاریست. جمعى از اهالى روستا، مالک سنّتى و وارث آن چشمه خدادادى و مزارع پایین آن هستند. در فصل آبیارى، زراعت و باغ هاى خود را از آن مشروب و اوایل پاییز از آبیارى دست برداشته، آب چشمه را رها مى نمایند. با توجّه به خشکسالى که از یکى دو سال قبل شروع شده، و در تابستان سال جارى به اوج خود رسیده، و حمّام روستا تعطیل و واقعاً اهالى در عسر و حرج و کم آبى به سر مى بردند، و با این که از سال 62 به این طرف، روستا لوله کشى شده ولى در اثر کم شدن آب منبع، هر پنج روز یک بار حدود دو ساعت آب به منازل مى رسد، مسؤولین امر در نظر دارند مقدارى از آب مزبور را به منبع آب روستا هدایت کنند تا آب شرب و حمّام اهالى را تأمین نمایند. آیا چنین کارى در غیر فصل آبیارى شرعاً جایز است؟

پاسخ :
در ایّامى که آب هرز مى رود و مورد حاجت نیست، استفاده از آن به نحو مذکور اشکالى ندارد. و در غیر آن ایّام، اگر از قدیم الایّام آب شرب روستا وحمّام از چشمه گرفته مى شده، حقّ مردم بر آن چشمه ثابت است. و اگر چنین نبوده، مادامى که ضرورت فوق العاده اى نباشد، بدون اجازه مالکان نمى توان تصرّف کرد. و در صورت ضرورت قطعى، باید پول آن به مالک ها پرداخت شود.

منبع: استفتائات جدید (ج 4)، آیت‌‌ الله العظمی مکارم، قم: انتشارات امام علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام، 1393.