تعریف «حقیقت شرعیه»، «حقیقت متشرعه» و «حقیقت فقهیه»
پرسش :
«حقیقت شرعیه»، «حقیقت متشرعه» و «حقیقت فقهیه» در فقه شیعی به چه معناست؟
پاسخ :
هرگاه قانونگذار اسلام براى کلمه و واژه اى معناى خاصّى در نظر بگیرد که دایره آن تنگ تر یا وسیع تر از معناى لغوى آن باشد، گفته مى شود که آن کلمه «حقیقت شرعیّه» دارد. مانند واژه «صلوة» که در لغت به معنى هر نوع دعا است، ولى قانونگذار اسلام براى آن تفسیر خاصّى بیان کرده، و آن را در دعاى مخصوص و ویژه، و با ارکان معیّنى به کار گرفته است. و چنانچه واژه اى حقیقت شرعیّه نداشته باشد، امّا مسلمانان، که از آنان به متشرّعه تعبیر مى شود (کسانى که پایبند به احکام شرعى هستند)، براى آن به تدریج معنایى خاص در نظر بگیرند، که دایره آن تنگ تر یا وسیع تر از معناى لغوى باشد، «حقیقت متشرّعه» نامیده مى شود. ولى اگر کلمه اى نه حقیقت شرعیّه داشته باشد، و نه حقیقت متشرّعه؛ بلکه فقها آن را به معناى خاصّى تفسیر کنند، آن را «حقیقت فقهیّه» مى نامند.
منبع: تعزیر و گستره آن، مکارم شیرازى، ناصر، تهیه و تنظیم: علیان نژادى، ابوالقاسم، مدرسة الامام على بن ابى طالب(علیه السلام)، قم، 1425 قمری، چاپ: اول، ص 25.
هرگاه قانونگذار اسلام براى کلمه و واژه اى معناى خاصّى در نظر بگیرد که دایره آن تنگ تر یا وسیع تر از معناى لغوى آن باشد، گفته مى شود که آن کلمه «حقیقت شرعیّه» دارد. مانند واژه «صلوة» که در لغت به معنى هر نوع دعا است، ولى قانونگذار اسلام براى آن تفسیر خاصّى بیان کرده، و آن را در دعاى مخصوص و ویژه، و با ارکان معیّنى به کار گرفته است. و چنانچه واژه اى حقیقت شرعیّه نداشته باشد، امّا مسلمانان، که از آنان به متشرّعه تعبیر مى شود (کسانى که پایبند به احکام شرعى هستند)، براى آن به تدریج معنایى خاص در نظر بگیرند، که دایره آن تنگ تر یا وسیع تر از معناى لغوى باشد، «حقیقت متشرّعه» نامیده مى شود. ولى اگر کلمه اى نه حقیقت شرعیّه داشته باشد، و نه حقیقت متشرّعه؛ بلکه فقها آن را به معناى خاصّى تفسیر کنند، آن را «حقیقت فقهیّه» مى نامند.
منبع: تعزیر و گستره آن، مکارم شیرازى، ناصر، تهیه و تنظیم: علیان نژادى، ابوالقاسم، مدرسة الامام على بن ابى طالب(علیه السلام)، قم، 1425 قمری، چاپ: اول، ص 25.
