احکام وقف | فروش و تبدیل وقف: سوال پنجاه و نه

پرسش :

1. ملکی وقف بوده و معلوم التولیه، زارع یا مستأجر وقت در‏‎ ‎‏غیاب متولی و بی اطلاعی اهالی و تبانی با مأمورین اصلاحات ارضی، ملک را به‏‎ ‎‏دلخواه خود اجاره نموده، و پس از اطلاع، اعتراض متولی در مقابل عمل انجام شده و‏‎ ‎‏تکمیل پرونده، مؤثر واقع نشد. سپس زارع غاصب، ملک را از اداره مذکور به مبلغ یک‏‎ ‎‏دهم اجاره، یک سال به اقساط خریداری و سند تنظیم نمود. حال متولی اظهار می دارد:‏‎ ‎‏چون قانون مقدس اسلام و شرع مطهر، این گونه معاملات را خلاف و باطل می داند و‏‎ ‎‏سند تنظیم شده نامشروع است بر عموم مؤمنین و شورا واجب است با متولی تشریک‏‎ ‎‏مساعی نموده و طبق معمول روستا، مال الاجاره را از زارع غاصب وصول و به مصرف‏‎ ‎‏تأمین نظر واقف برسانند. آیا بنا به اظهار متولی، به منظور حفظ منافع ملک موقوفه بر‏‎ ‎‏مؤمنین واجب است در این مورد اقدام و مال الاجاره را ـ چه از طریق مصادر امور‏‎ ‎‏دولتی و چه به طور کدخدامنشی ـ وصول و به مصرف برسانند. و یا مسئولیت شرعی‏‎ ‎‏و ایمانی ندارند؟ حکم الله‌ را مرقوم فرمایند که مورد نیاز و مؤمنین بی صبرانه منتظر‏‎ ‎‏تکلیف شرعی خود می باشند. عند الله‌ مثاب و مأجور خواهند بود.‏ ‏‏2. غسال خانه ای در همان روستا وجود دارد که هم کوچک و هم در محل بسیار‏‎ ‎‏بدی قرار گرفته است. آیا می شود آن جا را فروخت و یک غسال خانۀ بهتر و بزرگ تر،‏ ‎‏در جای مناسب تر ساخت یا نه؟‏

پاسخ :

پاسخ سوال 1:

‏‏بسمه تعالی، خرید و فروش وقف باطل است، باید متصرفین، وقف را از‏‎ ‎‏متولی شرعی ـ با مراعات جهت و مصلحت وقف ـ اجاره نمایند تا‏‎ ‎‏مال الاجاره در جهت وقف، زیر نظر متولی شرعی مصرف شود و کسی که‏‎ ‎‏در وقف، بدون اجازۀ متولی شرعی تصرف کند، غاصب و ضامن است،‏‎ ‎‏باید دیگران با مراعات شرایط، او را نهی از منکر نمایند.‏

پاسخ سوال 2:

‏‏بسمه تعالی، غسال خانه قابل فروش نیست.‏

منبع: استفتائات امام خمینی(ره)، جلد 7، ناشر: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمیی(ره)، تهران، 1392 ش.