احکام وقف | فروش و تبدیل وقف: سوال پنج

پرسش :

‏عرصه روستای گرگ تپۀ ورامین سال ها موقوفه مدرسۀ سپهسالار قدیم بوده، تا‏‎ ‎‏رضاخان قریب چهل وپنج سال قبل، آن را ملک خود قرار داده و در عوض، روستای‏‎ ‎‏خالدآباد را به عنوان تبدیل به مدرسه داده؛ سپس پسرش محمدرضا، گرگ تپۀ مذکور‏ ‏را به نام ارث پدرش، بین روستاییان تقسیم کرده و پولش را گرفته. روستاییان هم با‏‎ ‎‏اسناد رسمی آن روز، اراضی را به یکدیگر و یا به افراد بی اطلاع از سابقۀ وقف، چند‏‎ ‎‏دست به هم فروخته اند به طوری که در این روستا شهرکی به نام شهرک مدرس‏‎ ‎‏تشکیل گردیده. اکنون که با تحقق جمهوری اسلامی همۀ حقوق شرعیه باید استیفا‏‎ ‎‏شود، رأی مبارک را در صحت و فساد تبدیل اولیۀ رضاخان و معاملات افراد با‏‎ ‎‏یکدیگر و احداث اعیان و پول هایی که روستاییان به محمدرضا دادند و روستای‏‎ ‎‏خالدآبادِ عوض ـ که فعلاً ملک مدرسه است ـ و این که اگر موقوفۀ اولیه به مدرسه‏‎ ‎‏برگردد، خالدآبادِ عوض به چه مصرفی می رسد و پول هایی که از روستاییان در مقابل‏‎ ‎‏فروش اراضی گرفته اند، قابل استرداد است یا نه و این که مدرسه آیا با مالک بودن‏‎ ‎‏عوض و قبل از اعلام استرداد وقف می تواند اجارۀ زمان گذشته را مطالبه نماید یا نه؟‏‎ ‎‏بیان فرمایید، تا همه رأی مطاع را امتثال و از حیرت رها شوند.

پاسخ :
‏‏بسمه تعالی، اگر معلوم است که زمین وقف است، فروش و تبدیل آن جایز‏‎ ‎‏نبوده و امر آن با متولی شرعی وقف است و محلی که به ازای وقف داده‏‎ ‎‏شده، مربوط به دولت اسلامی است.‏

منبع: استفتائات امام خمینی(ره)، جلد 7، ناشر: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمیی(ره)، تهران، 1392 ش.