احکام وقف | تولیت وقف: سوال پنج

پرسش :

ساختمان و باغی است که به عنوان مدرسه علمیه‏‎ ‎‏دینی و کتابخانه و مجالس مذهبی و آنچه موجب ترویج دین مبین اسلام است وقف‏‎ ‎‏شده و از سال 1353 که سال تنظیم وقف نامه بوده تا به حال در تصرف وقف است.‏‎ ‎‏مالک یا مالکین، ساختمان و باغ را در همان سال ـ یعنی 1353 ـ به تصرف وقف‏‎ ‎‏داده اند و در همان وقف نامه تولیت آن وقف برای پنج نفر معین شده و از آن زمان تا‏‎ ‎‏کنون به نظر همان متولیان به عنوان وقف، ساختمان های جدیدی در این محل احداث‏‎ ‎‏شده که قسمتی از آن به صورت مدرسه علمیه است و قسمتی دیگر که برای استفادۀ‏‎ ‎‏عموم در وقف نامه به صورت حوضخانه (و مستراح عمومی) معین شده در همان‏‎ ‎‏سال ها از 53 به این طرف مورد استفاده قرار گرفته و قسمت دیگر آن برای مجالس‏‎ ‎‏مذهبی عمومی به طور مکرر مورد استفاده واقع شده. و در ضمن از حق آب باغ‏‎ ‎‏مذکور در مصرف وقف استفاده شده است و به طور کلی از همان سال 53 (سال‏‎ ‎‏وقف) به این طرف در تصرف وقف بوده.‏ ‏‏سپس یکی از متولیان در غیاب سایرین به عنوان این که وقف نامه جدیدی تنظیم‏‎ ‎‏کند تحت عنوان این که آن وقف نامه مسودّه بوده (در سال 59 و پس از آن که شش الی‏‎ ‎‏هفت سال و یا بیشتر در تصرف وقف بوده) وقف نامه را تغییر داده و تولیت آن را‏‎ ‎‏منحصر در خود و نسل های ذکور پس از خود و یا عنوان دیگری که خود انتخاب‏‎ ‎‏نموده، قرار داده است.‏ و پس از آن که بقیه متولیان اطلاع پیدا کردند اعتراض بر این عمل نموده اند و سه‏‎ ‎‏نفر آن ها صریحاً معترض هستند که چرا این وقف نامه را تغییر داده است، در حالی که‏‎ ‎‏در طول این شش الی هفت سال یا بیشتر در تصرف وقف بوده است و همۀ متولیان‏‎ ‎‏متفق اند که این شش الی هفت سال یا بیشتر در تصرف وقف بوده و تمام کارهای‏‎ ‎‏ساختمانی جدید آن به حساب وقف بوده و استفاده های عمومی از قسمت‏‎ ‎‏حوض خانه و مستراح هم به جهت وقف بوده و سه نفر آن ها هم صریحاً شهادت‏‎ ‎‏می دهند به این که در سال 53 (سال تنظیم وقف نامه) صیغۀ وقف به طور کامل هم‏‎ ‎‏عربی و فارسی جاری شده است.‏ ‏‏مخفی نماند که در همان سال 53 زمین و باغ مذکور با جمیع متعلقات آن به تصرف‏‎ ‎‏وقف درآمده و بدین جهت وقف نامۀ مذکور تنظیم شده بود، لکن به علت این که در‏‎ ‎‏زمان طاغوت بوده به امضای ادارۀ اوقاف وقت نرسانده بودند که مبادا ادارۀ اوقاف آن‏‎ ‎‏را زیر نظر افراد طاغوتی به مصرف برساند.‏ ‏‏اوّلاً: اکنون حکم وقف به چه صورت است و ثانیاً تولیت متولیان چگونه است؟‏‎ ‎‏مستدعی است حکم را بیان فرمایید.‏

پاسخ :
‏‏بسمه تعالی، ثبت در دفتر اوقاف میزان نیست، بلکه بعد از تحقق وقف از‏‎ ‎‏مالک و تسلیم عین موقوفه در جهت وقف، وقفیت لازم می شود و تغییر آن‏‎ ‎‏حتی از واقف هم جایز نیست و متولی شرعی همان کسانی هستند که‏‎ ‎‏واقف در هنگام وقف تعیین کرده است.‏

منبع: استفتائات امام خمینی(ره)، جلد 7، ناشر: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، تهران، 1392 ش.