نگاهی بر اهمیت فهم و عمل به قرآن
پرسش :
اهمیت فهم و عمل به قرآن کریم چقدر است؟
پاسخ :
درباره تلاوت قرآن و عظمت مقام آن، در جوامع روایی ما کتابهایی است که مشتمل بر چندین باب است. «مرحوم کلینی»(رضوان الله علیه) نیز در کتاب ارزشمند «کافی» بخشی دارند، به نام «فضل القرآن»(1) و بابی است به نام «فضل حامل القرآن»(2) که از بعضی روایات آن استفاده می شود انسانی که حامل قرآن باشد با فرشتگان محشور خواهد بود. نه چون یهودیان که تورات بر آنان فرستاده شد؛ امّا به تورات عمل نکردند. قرآن درباره یهود می فرماید: «مَثَلُ الَّذینَ حُمِّلُوا التَّوْراةَ ثُمَّ لَمْ یَحْمِلُوها کَمَثَلِ الْحِمارِ یَحْمِلُ أَسْفاراً»(3) خطر یهودزدگی را در چند جای این سوره می بینیم که مبادا یهودیت در بین مسلمین رواج پیدا کند. فرمود: شما با قرآن کاری نکنید که یهودیها با توراتشان کردند، تورات را بر آنان تحمیل کردیم؛ ولی حمل نکردند، به آنان دادیم؛ ولی نگرفتند.
فضل و برتری از آنِ کسی است که قرآن را حمل کرده، معانی آن را بفهمد و احکامش را عمل و به آدابش پایبند باشد؛ آنگاه به حکمتش پی ببرد. کسی که با قرآن چنین رفتار کند، حامل قرآن است. امام صادق(علیه السلام) فرمود: «الْحَافِظُ لِلْقُرْآنِ الْعَامِلُ بِهِ مَعَ السَّفَرَةِ الْکِرَامِ الْبَرَرَة»(4)؛ (کسی که قرآن را بفهمد و به آن عمل کند، با فرشتگان که سفرای الهی و اهل کرامت و نیکی اند محشور خواهد شد).
عظمتی که برای قرآن کریم ذکر شده نشانگر آن است که باطن قرآن در قیامت از صف مسلمانان و پیامبران و فرشتگان می گذرد؛ چون در قیامت صفوف فراوانی است، قرآن، مانند انسانی نورانی با چهره ای روشن، از کنار این صفوف می گذرد. هنگام عبور، افراد آن صف می گویند: ما او را به خوبی می شناسیم، او از ماست، ولی از مقام آنها هم میگذرد تا به پیشگاه حضرت احدیت می رسد و ... .(5) اینکه فرمود: «کسی که قرآن را بفهمد و عمل کند، با فرشتگان مکرّم محشور می شود»، سِرّش آن است که مسیر نزول وحی را فرشتگان کریم تأمین کرده اند: «بِأَیْدی سَفَرَةٍ * کِرامٍ بَرَرَةٍ»(6)؛ (یعنی این کتاب به دست سفرای کرام بود سپس به دست شما رسید).
امام صادق(سلام الله علیه) به نقل از رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرماید: «حَمَلَةُ الْقُرْآنِ عُرَفَاءُ أَهْلِ الْجَنَّة»(7)؛ (حاملان قرآن چهره های شناخته شده و سرشناس اهل بهشت اند).
پی‌نوشت‌ها:
(1). الکافی، کلینى، محمد بن یعقوب بن اسحاق، محقق / مصحح: غفارى، على اکبر و آخوندى، محمد، دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1407 قمری، چاپ: چهارم، ج 2، ص 596، کتاب (فضل القرآن).
(2). همان، ص 603، باب (فضل حامل القرآن).
(3). سوره جمعه، آیه 5.
(4). الکافی، همان، ج 2، ص 603، باب (فضل حامل القرآن).
(5). همان، ص 601، باب (فضل حامل القرآن).
(6). سوره عبس، آیات 15ـ 16.
(7). الکافی، همان، ج 2، ص 606، باب (فضل حامل القرآن).
منبع: حکمت عبادات، جوادی آملی، عبدالله، محقق: شفیعی، حسین، مرکز نشر اسراء، قم، 1388 شمسی، چاپ: پانزدهم، ص 201.
درباره تلاوت قرآن و عظمت مقام آن، در جوامع روایی ما کتابهایی است که مشتمل بر چندین باب است. «مرحوم کلینی»(رضوان الله علیه) نیز در کتاب ارزشمند «کافی» بخشی دارند، به نام «فضل القرآن»(1) و بابی است به نام «فضل حامل القرآن»(2) که از بعضی روایات آن استفاده می شود انسانی که حامل قرآن باشد با فرشتگان محشور خواهد بود. نه چون یهودیان که تورات بر آنان فرستاده شد؛ امّا به تورات عمل نکردند. قرآن درباره یهود می فرماید: «مَثَلُ الَّذینَ حُمِّلُوا التَّوْراةَ ثُمَّ لَمْ یَحْمِلُوها کَمَثَلِ الْحِمارِ یَحْمِلُ أَسْفاراً»(3) خطر یهودزدگی را در چند جای این سوره می بینیم که مبادا یهودیت در بین مسلمین رواج پیدا کند. فرمود: شما با قرآن کاری نکنید که یهودیها با توراتشان کردند، تورات را بر آنان تحمیل کردیم؛ ولی حمل نکردند، به آنان دادیم؛ ولی نگرفتند.
فضل و برتری از آنِ کسی است که قرآن را حمل کرده، معانی آن را بفهمد و احکامش را عمل و به آدابش پایبند باشد؛ آنگاه به حکمتش پی ببرد. کسی که با قرآن چنین رفتار کند، حامل قرآن است. امام صادق(علیه السلام) فرمود: «الْحَافِظُ لِلْقُرْآنِ الْعَامِلُ بِهِ مَعَ السَّفَرَةِ الْکِرَامِ الْبَرَرَة»(4)؛ (کسی که قرآن را بفهمد و به آن عمل کند، با فرشتگان که سفرای الهی و اهل کرامت و نیکی اند محشور خواهد شد).
عظمتی که برای قرآن کریم ذکر شده نشانگر آن است که باطن قرآن در قیامت از صف مسلمانان و پیامبران و فرشتگان می گذرد؛ چون در قیامت صفوف فراوانی است، قرآن، مانند انسانی نورانی با چهره ای روشن، از کنار این صفوف می گذرد. هنگام عبور، افراد آن صف می گویند: ما او را به خوبی می شناسیم، او از ماست، ولی از مقام آنها هم میگذرد تا به پیشگاه حضرت احدیت می رسد و ... .(5) اینکه فرمود: «کسی که قرآن را بفهمد و عمل کند، با فرشتگان مکرّم محشور می شود»، سِرّش آن است که مسیر نزول وحی را فرشتگان کریم تأمین کرده اند: «بِأَیْدی سَفَرَةٍ * کِرامٍ بَرَرَةٍ»(6)؛ (یعنی این کتاب به دست سفرای کرام بود سپس به دست شما رسید).
امام صادق(سلام الله علیه) به نقل از رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرماید: «حَمَلَةُ الْقُرْآنِ عُرَفَاءُ أَهْلِ الْجَنَّة»(7)؛ (حاملان قرآن چهره های شناخته شده و سرشناس اهل بهشت اند).
پی‌نوشت‌ها:
(1). الکافی، کلینى، محمد بن یعقوب بن اسحاق، محقق / مصحح: غفارى، على اکبر و آخوندى، محمد، دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1407 قمری، چاپ: چهارم، ج 2، ص 596، کتاب (فضل القرآن).
(2). همان، ص 603، باب (فضل حامل القرآن).
(3). سوره جمعه، آیه 5.
(4). الکافی، همان، ج 2، ص 603، باب (فضل حامل القرآن).
(5). همان، ص 601، باب (فضل حامل القرآن).
(6). سوره عبس، آیات 15ـ 16.
(7). الکافی، همان، ج 2، ص 606، باب (فضل حامل القرآن).
منبع: حکمت عبادات، جوادی آملی، عبدالله، محقق: شفیعی، حسین، مرکز نشر اسراء، قم، 1388 شمسی، چاپ: پانزدهم، ص 201.
