معنای واژه «تُصَعِّر» در قرآن کریم

پرسش :

منظور از واژه «تُصَعِّر» در آیه 18 سوره لقمان چیست؟

پاسخ :
«تُصَعِّر» از ماده «صَعَر» (بر وزن خطر)، در اصل نوعى بیمارى است که به شتر دست داده و گردن خود را کج مى کند، سپس به هر گونه روى گردانى اطلاق می شود، این تعبیر ممکن است بیانگر این معنى باشد که بدخلقى یک نوع بیمارى و شبیه کارهاى حیوانى است. و جالب این که نهى از این کار، اختصاصی به مؤمنان ندارد بلکه شامل همه انسانها می شود، آیه مى فرماید: «وَلا تُصَعِّرْ خَدَّکَ لِلنّاسِ» از سوی دیگر، قرار گرفتن این صفت رذیله در کنار تکبر، افراط در راه رفتن و سخن گفتن، نشان از رذیله اى دارد که سبب تنفّر همه مردم مى شود.

امام صادق(علیه السلام) در روایتى، در تفسیر جمله «وَلا تُصَعِّرْ خَدَّکَ لِلنّاسِ» می فرمایند: «صورتت را از مردم بر مگردان و از کسى که با تو سخن مى گوید به عنوان توهین و استحفاف صورت بر متاب».(1)

پی نوشت:
(1). تفسیر نور الثقلین، عروسى حویزى، عبد على بن جمعه، تحقیق: رسولى محلاتی، سید هاشم، انتشارات اسماعیلیان، قم، 1415 قمری، چاپ: چهارم، ج ‏4، ص 207، سورة لقمان، آیات 17 الى 19.

منبع: اخلاق در قرآن‏، مکارم شیرازى، ناصر، تهیه و تنظیم: جمعى از فضلاء، مدرسة الامام على بن ابى طالب(علیه السلام)، قم‏، 1377 شمسی،‏ چاپ: اول‏، ج 3، ص 141.