پرسش :
چگونه مشکل خجالت وکمروئی رابرطرف کنیم؟
پاسخ :
در هر جامعه‌ای درصد قابل توجهی از کودکان، نوجوانان و بزرگسالان، بدون آنکه تمایل داشته باشند، ناخواسته خودشان‌را در حصاری از کم رویی محبوس و زندانی می‌کنند و در نتیجه نمی‌توانند با دیگران رابطه صمیمی برقرار نمایند یا اگر هم با برخی افراد رابطه برقرار کنند رابطه‌شان بسیار محدود بوده و نمی‌توانند خودمانی شوند.
پس اصل وجود داشتن این حالت در شما جای تعجب و نگرانی نیست، آنچه مهم است و باید روی آن سرمایه‌گذاری نمایید بررسی علل و راه‌کارهای درمان آن است.
علل کمرویی و خجالتی بودن؛ کمرویی و خجالتی بودن یک پدیدة پیچیدة روانی ـ اجتماعی است. کمرویی یک صفت یا از جمله ویژگی‌ها و صفات رفتاری است که صرفاً ارثی نیست بیشتر متأثر از روابط نادرست بین فردی و سازش نایافتگی‌های اجتماعی در مراحل اولیة رشد، در خانه و مدرسه پدیدار می‌گردد.[1] محیط خانواده و تجارب اولیة کودک به خصوص در سنین دبستانی و سال‌های آغازین مدرسه، اصلی‌ترین نقش را در شکل‌گیری شخصیت کودک دارد،[2]در این دوران الگوهای رفتاری بزرگسالان به ویژه والدین، میزان ارتباط عاطفی آنان با فرزندان، بیشترین تأثیر را در رشد مطلوب اجتماعی و یا پدیدآیی اظطراب و کمرویی می‌تواند داشته باشد.
روش‌های درمان کمرویی و خجالتی بودن
مؤثرترین روش‌های درمان کمرویی و خجالتی بودن عبارتند از:
1. تقویت خودپنداری مثبت و خودباوری؛ یعنی سعی کنید نگرش و دید مثبت نسبت به خود داشته باشید. جنبه‌های مثبت خود را بیشتر در نظر بگیرید. اگر فکر می‌کنید که در روابط اجتماعی و صمیمی شدن با دیگران ناتوان هستید، مطمئناً در قبال آن نقاط قوّتی نیز دارید، فهرستی از نقاط قوت خود تهیه نمایید و همیشه به دفعات به آنها توجه کرده و آرام‌آرام سعی در تقویت آن داشته باشید.
2. واژه‌ها و جملات منفی ؛ نظیر «من فرد ناتوانی هستم»، «نمی‌توانم با دیگران رابطه صمیمی برقرار کنم» و... را هرگز بر زبان نیاورید. بعد از این سعی کنید این جملات را تکرار کنید. «من می‌توانم فرد موّفقی باشم»، «من می‌توانم دوستان خوبی داشته باشم و رابطة صمیمانه با آنها برقرار کنم. این جملات را دایم تکرار کنید، حتی در مواقعی که در جمع دوستان هستید. این جملات در ذهن خود مرور کنید.
3. همیشه و به خصوص در مواقعی که در جمع دوستان هستید؛ تبسمی بر لب داشته باشید! لبخند زدن و متبسم بودن باعث آرامش درونی و بهبود روابط اجتماعی شما می‌شود.
4. سعی کنید در برقراری ارتباط با دیگران ابتکار عمل را به دست بگیرید. هنگامی که در جمع دوستان هستید، سؤالی بپرسید، نظر خود را راجع به موضوعی ابراز نمایید، احوال آنها را جویا شوید و...
5. کوشش کنید که بیش از حدّ گرفتار آداب و رسوم و تعارف و تکلّف نباشید و این البته به تمرین‌های اولیه نیازمند است. قدم ابتدائی را بردارید. آداب و رسومی که به روشنی بی‌محتوی بوده و دست و پاگیر هستند را کنار بگذارید و آرام‌آرام به سراغ بقیه این نوع آداب بروید. بسیار راحت و ساده و بی‌تکلیف با دیگران ارتباط برقرار کنید. از کلمات و جملات ویژه که از گفتن آنها احساس خجالت می‌کنید، جداً پرهیز کنید.
6. اگر در برخوردهای مستقیم و رو در رو با دیگران احساس خجالت می‌کنید و نمی‌توانید نظرات خود را به خوبی بیان کنید، با دوستان‌تان تلفنی صحبت کنید.
7. سعی کنید همیشه ظاهر ساده و آراسته داشته، در سلام کردن به دیگران پیشقدم باشید. با افراد غریبه در مغازه، اتوبوس، کتابخانه، پارک و... صحبت کنید. و شما خود در برقراری ارتباط و شروع صحبت با دیگران، با رعایت ادب و کلمات و رفتار مطلوب اجتماعی پیشگام باشید.
8. با اشخاص مختلف، اعم از کوچک و بزرگسال وقت ملاقات بگذارید، سعی کنید برای هر ملاقات چیزی برای گفتن یا نشان داشته باشید. مثلاً می‌توانید برای این کار کتاب و مجله‌ای جدیدی را بخوانید و اطلاعات خودتان را بیشتر کنید. در امور سیاسی و اقتصادی جامعه، معلومات بیشتری کسب کنید، خاطرات و تجارب جالب خود را مرور کنید و برای بازگویی آنها در جمع دوستان‌تان آمادگی داشته باشید. در این صورت هم دوستان تازه‌ای پیدا می‌کنید و هم احساس خجالت و کمرویی شما از بین می‌رود.
9. همیشه با مقدمه‌ای کوتاه و جالب صحبت خویش را آغاز کنید، و ارتباط چشمی‌تان را حین سخن گفتن به‌طور کاملاً واقعی با دوستان خود، حفظ کنید.
10. به هنگام گوش دادن به سخنان طرف مقابل، سعی کنید همواره شنوندة فعالی باشید و با دقت کامل به صحبت‌های وی گوش دهید. به هنگام لزوم سؤالاتی مطرح کنید، و دربارة دیدگاه‌های گوینده اظهار نظر کنید و توضیح بیشتری بخواهید.[3]
بکارگیری روش‌های یاد شده قطعاً در تقویت اعتماد به نفس و ایجاد روابط سالم و صمیمی با دیگران مؤثر است، سعی کنید این اصول را رعایت نمایید.
---------------------------------------
[1] . برای مطالعه بیشتر ر.ک: غلامعلی افروز، روان‌شناسی کمرویی و روش‌های درمان، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اول، 1374، ص 26.
[2] . برای مطالعه بیشتر ر.ک: غلامعلی افروز، روان‌شناسی کمرویی و روش‌های درمان، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اول، 1374، ص 26.
[3] . برای مطالعه بیشتر در مورد روش‌های درمان کمرویی و خجالتی بودن مراجعه کنید به: پُل زاکو، غلبه بر کمرویی، ترجمه بنی احمد، انتشارات ققنوس، چاپ سوم، 1380.
( اندیشه قم )
در هر جامعه‌ای درصد قابل توجهی از کودکان، نوجوانان و بزرگسالان، بدون آنکه تمایل داشته باشند، ناخواسته خودشان‌را در حصاری از کم رویی محبوس و زندانی می‌کنند و در نتیجه نمی‌توانند با دیگران رابطه صمیمی برقرار نمایند یا اگر هم با برخی افراد رابطه برقرار کنند رابطه‌شان بسیار محدود بوده و نمی‌توانند خودمانی شوند.
پس اصل وجود داشتن این حالت در شما جای تعجب و نگرانی نیست، آنچه مهم است و باید روی آن سرمایه‌گذاری نمایید بررسی علل و راه‌کارهای درمان آن است.
علل کمرویی و خجالتی بودن؛ کمرویی و خجالتی بودن یک پدیدة پیچیدة روانی ـ اجتماعی است. کمرویی یک صفت یا از جمله ویژگی‌ها و صفات رفتاری است که صرفاً ارثی نیست بیشتر متأثر از روابط نادرست بین فردی و سازش نایافتگی‌های اجتماعی در مراحل اولیة رشد، در خانه و مدرسه پدیدار می‌گردد.[1] محیط خانواده و تجارب اولیة کودک به خصوص در سنین دبستانی و سال‌های آغازین مدرسه، اصلی‌ترین نقش را در شکل‌گیری شخصیت کودک دارد،[2]در این دوران الگوهای رفتاری بزرگسالان به ویژه والدین، میزان ارتباط عاطفی آنان با فرزندان، بیشترین تأثیر را در رشد مطلوب اجتماعی و یا پدیدآیی اظطراب و کمرویی می‌تواند داشته باشد.
روش‌های درمان کمرویی و خجالتی بودن
مؤثرترین روش‌های درمان کمرویی و خجالتی بودن عبارتند از:
1. تقویت خودپنداری مثبت و خودباوری؛ یعنی سعی کنید نگرش و دید مثبت نسبت به خود داشته باشید. جنبه‌های مثبت خود را بیشتر در نظر بگیرید. اگر فکر می‌کنید که در روابط اجتماعی و صمیمی شدن با دیگران ناتوان هستید، مطمئناً در قبال آن نقاط قوّتی نیز دارید، فهرستی از نقاط قوت خود تهیه نمایید و همیشه به دفعات به آنها توجه کرده و آرام‌آرام سعی در تقویت آن داشته باشید.
2. واژه‌ها و جملات منفی ؛ نظیر «من فرد ناتوانی هستم»، «نمی‌توانم با دیگران رابطه صمیمی برقرار کنم» و... را هرگز بر زبان نیاورید. بعد از این سعی کنید این جملات را تکرار کنید. «من می‌توانم فرد موّفقی باشم»، «من می‌توانم دوستان خوبی داشته باشم و رابطة صمیمانه با آنها برقرار کنم. این جملات را دایم تکرار کنید، حتی در مواقعی که در جمع دوستان هستید. این جملات در ذهن خود مرور کنید.
3. همیشه و به خصوص در مواقعی که در جمع دوستان هستید؛ تبسمی بر لب داشته باشید! لبخند زدن و متبسم بودن باعث آرامش درونی و بهبود روابط اجتماعی شما می‌شود.
4. سعی کنید در برقراری ارتباط با دیگران ابتکار عمل را به دست بگیرید. هنگامی که در جمع دوستان هستید، سؤالی بپرسید، نظر خود را راجع به موضوعی ابراز نمایید، احوال آنها را جویا شوید و...
5. کوشش کنید که بیش از حدّ گرفتار آداب و رسوم و تعارف و تکلّف نباشید و این البته به تمرین‌های اولیه نیازمند است. قدم ابتدائی را بردارید. آداب و رسومی که به روشنی بی‌محتوی بوده و دست و پاگیر هستند را کنار بگذارید و آرام‌آرام به سراغ بقیه این نوع آداب بروید. بسیار راحت و ساده و بی‌تکلیف با دیگران ارتباط برقرار کنید. از کلمات و جملات ویژه که از گفتن آنها احساس خجالت می‌کنید، جداً پرهیز کنید.
6. اگر در برخوردهای مستقیم و رو در رو با دیگران احساس خجالت می‌کنید و نمی‌توانید نظرات خود را به خوبی بیان کنید، با دوستان‌تان تلفنی صحبت کنید.
7. سعی کنید همیشه ظاهر ساده و آراسته داشته، در سلام کردن به دیگران پیشقدم باشید. با افراد غریبه در مغازه، اتوبوس، کتابخانه، پارک و... صحبت کنید. و شما خود در برقراری ارتباط و شروع صحبت با دیگران، با رعایت ادب و کلمات و رفتار مطلوب اجتماعی پیشگام باشید.
8. با اشخاص مختلف، اعم از کوچک و بزرگسال وقت ملاقات بگذارید، سعی کنید برای هر ملاقات چیزی برای گفتن یا نشان داشته باشید. مثلاً می‌توانید برای این کار کتاب و مجله‌ای جدیدی را بخوانید و اطلاعات خودتان را بیشتر کنید. در امور سیاسی و اقتصادی جامعه، معلومات بیشتری کسب کنید، خاطرات و تجارب جالب خود را مرور کنید و برای بازگویی آنها در جمع دوستان‌تان آمادگی داشته باشید. در این صورت هم دوستان تازه‌ای پیدا می‌کنید و هم احساس خجالت و کمرویی شما از بین می‌رود.
9. همیشه با مقدمه‌ای کوتاه و جالب صحبت خویش را آغاز کنید، و ارتباط چشمی‌تان را حین سخن گفتن به‌طور کاملاً واقعی با دوستان خود، حفظ کنید.
10. به هنگام گوش دادن به سخنان طرف مقابل، سعی کنید همواره شنوندة فعالی باشید و با دقت کامل به صحبت‌های وی گوش دهید. به هنگام لزوم سؤالاتی مطرح کنید، و دربارة دیدگاه‌های گوینده اظهار نظر کنید و توضیح بیشتری بخواهید.[3]
بکارگیری روش‌های یاد شده قطعاً در تقویت اعتماد به نفس و ایجاد روابط سالم و صمیمی با دیگران مؤثر است، سعی کنید این اصول را رعایت نمایید.
---------------------------------------
[1] . برای مطالعه بیشتر ر.ک: غلامعلی افروز، روان‌شناسی کمرویی و روش‌های درمان، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اول، 1374، ص 26.
[2] . برای مطالعه بیشتر ر.ک: غلامعلی افروز، روان‌شناسی کمرویی و روش‌های درمان، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اول، 1374، ص 26.
[3] . برای مطالعه بیشتر در مورد روش‌های درمان کمرویی و خجالتی بودن مراجعه کنید به: پُل زاکو، غلبه بر کمرویی، ترجمه بنی احمد، انتشارات ققنوس، چاپ سوم، 1380.
( اندیشه قم )
