پرسش :
شبهه: محبت به اهل بيت ـ عليهم السّلام ـ شرك است و پيامبر اسلام ـ صلي الله عليه و آله ـ چون مي خواسته نزديكان خود را برتري ببخشد، دستور به محبت ايشان داده است.
پاسخ :
مقدمه:
براى روشن شدن جواب شأن نزول آيهى مودت »محبت به اهلبيت« مقدمه بيان مىشود.
»هنگامى كه پيامبر اسلام وارد مدينه شد و پايههاى اسلام محكم گرديد، انصار گفتند ما خدمت رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله و سلّم ـ رسيديم و عرض كرديم اگر مشكلات مالى پيدا شد اموال ما، بدون هيچ شرطى در اختيار شما قرار گيرد، هنگامى كه اين سخن را خدمتش عرض كردند آيهى »قل لا اسئلكم عليه اجراً الا الموده فى القربى»[1] بگو من مزدى از شما در برابر رسالت جز محبت نزديكانم نمىطلبم، نازل شد، پيامبر فرمود: نزديكان را بعد از من دوست داريد، آنها با خوشحالى و رضا و تسليم از محضرش بيرون آمدند اما منافقان گفتند: اين سخنى است كه او بر خدا افترا بسته و هدفش اين است كه ما را بعد از خود در برابر خويشاوندانش ذليل كند، آيهاى در رد آنها نازل شد،[2] كه گروهى پشيمان شدند و گريه كردند، كه آيهاى در قبولى توبه آنها نازل شد[3] و پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله و سلّم ـ بشارت داد كه توبه آنها مقبول درگاه خداوند قرار گرفته است،[4] از امام رضا ـ عليه السّلام ـ نقل شده است كه بعد از نزول آيهى مودت پيامبر به مردم فرمود: اى مردم خداوند درباره من وظيفهاى را واجب نموده است، آيا شما آن را ادا مىنماييد؟ هيچكس پاسخ پيامبر را نداد، پيامبر فرمود: اى مردم آن وظيفه اين نيست كه شما طلا و نقره و خوردنى و نوشيدنى به من بدهيد. مردم پرسيدند حال كه چنين است بگو؟ حضرت آيهى مودت را خواند مردم گفتند: اگر وظيفه ما در مقابل تو تنها همين است آن را مىپذيريم....[5]
بعد از اين مقدمه جواب اين است كه نه تنها محبت به اهلبيت شرك نيست، بلكه لازم و واجب هم مىباشد. اولاً بدليل آيات قرآن از جمله آيه مودت كه در مقدمه بيان شد كه به اتفاق شيعيان و اكثريت علماى عامّه همچون احمد حنبل حافظ و دهها نفر[6] ديگر آيه در مورد اهلبيت نازل شده است از جمله بغوى شافعى از ابن عباس روايت نموده كه بعد از نزول اين آيه از پيامبر اكرم ـ صلّي الله عليه و آله و سلّم ـ سؤال شد خويشاوندان نزديك تو كه مودت آنان بر ما واجب است چه كسانى هستند؟ حضرت در جواب فرمود: على، فاطمه و دو فرزند آنان (حسن و حسين)[7] و همچنين علامه امينى از عدّه زيادى از علماى عامه نقل نموده است كه گفتهاند »خداى تعالى مودت خويشان نزديك پيامبر را بر همگان واجب كرده است و درباره وجوب محبت اهل بيت معظم حضرت رسول و ذريه اوست كه خدا مىفرمايد: بگو اى پيامبر در مقابل انجام رسالتم از شما مزدى نمىخواهم جز محبت خويشان نزديكم»[8]، پس نتيجه اين شد كه از نظر قرآن محبت اهلبيت فرض و لازم مىباشد.
ثانياً روايات زيادى از طريق شيعه و عامه نقل شده كه كسانى كه محبت اهلبيت را نداشته باشند، بلكه بغض اهلبيت را در دل داشته باشند كافرند، كه ما در اينجا فقط به رواياتى از طريق عامه اكتفا مىكنيم.
1- زمخشرى نقل نموده است كه پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله و سلّم ـ فرمود: »كسى كه با محبت اهلبيت بميرد، شهيد بخشيده شده، با توبه، كامل الايمان از دنيا رفته است و به او بشارت بهشت داده مىشود و در قبر او دو در به سوى بهشت گشوده مىشود، و قبرش زيارتگاه فرشتگان مىشود... و هر كس با عداوت آل محمد ـ صلّي الله عليه و آله و سلّم ـ از دنيا رود، در حالى وارد محشر مىشود كه در پيشانى او نوشته شده مأيوس از رحمت خدا، آگاه باشيد هر كس با بغض آل محمد ـ صلّي الله عليه و آله و سلّم ـ از دنيا برود كافر از دنيا رفته! آگاه باشيد هر كس با عداوت آل محمد از دنيا برود بوى بهشت را استشمام نخواهد كرد».[9]
2- مرحوم طبرسى از حسكانى نقل نموده كه پيامبر اسلام فرمود: »اگر كسى خدا را در صفا و مروه هزار سال و سپس هزار سال و از آن پس هزار سال عبادت كند تا همچون مشك كهنه شود اما محبت پيامبر و آل ما را نداشته باشد خداوند او را به صورت در آتش مىافكند، پس اين آيه را تلاوت فرمود: (قل لا اسئلكم...).[10]
3- متقى هندى: از پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله و سلّم ـ نقل نموده است كه فرمود »كسى كه من را دوست داشته باشد خدا را دوست داشته و كسى كه على را دوست بدارد مرا دوست داشته است[11] و فرمود: دوست نمىدارد على ـ عليه السّلام ـ را مگر مؤمن، و دشمن نمىدارد، مگر منافق[12] و فرمود: كسى كه على را بهترين فرد نداند كافر است[13] و ثالثاً: با توجه به روايات و آيات اتفاق همه مسلمين بر اين است كه محبت اهل بيت فرض و لازم است و شايد يكى از مواردى كه همه مسلمين بر آن اتفاق دارند همين مساله مودت و محبت اهلبيت مىباشد لذا بر همه مسلمين لازم است در تشهد نماز بر پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله و سلّم ـ و آلش درود بفرستند، و رئيس مكتب شافعى مىگويد »اگر محبت آل محمد ـ صلّي الله عليه و آله و سلّم ـ رفض و ترك است همه جنّ و انس شهادت دهند كه من رافضيم».[14]
خلاصه اين شد كه نه تنها محبت اهلبيت ـ عليه السّلام ـ شرك نيست[15] بلكه فرض و لازم است اولاً بخاطر آياتى كه داريم، از جمله آيهى مودت، كه پاداش رسالت را محبت اهلبيت دانسته. ثانياً بخاطر روايات زيادى كه از طريق شيعه و سنى نقل شده است كه محبت اهلبيت نشانه ايمان و باعث نجات و بهشت رفتن انسان مىشود و بغض اهلبيت باعث كفر و جهنم رفتن مىشود و ثالثاً اتفاق همه مسلمين بر اين است كه محبت اهلبيت فرض و لازم مىباشد، لذا همه در نماز لازم است بر محمد ـ صلّي الله عليه و آله و سلّم ـ و آل او درود بفرستند، و افتخار شافعى و... اين است كه داراى محبت اهلبيت مىباشند.
[1] . شورى/23.
[2] . احقاف/8.
[3] . شورى/25.
[4] . ر.ك: ابو على طبرسى، مجمع البيان (بيروت، دار المعرفه، چهارم، 1408 ه ق، 1988 م) ج9، ص44 و ر.ك: آيهاللَّه مكارم شيرازى، تفسير نمونه، )دار الكتب الاسلاميه، نهم، 1370) ج20، ص402 و 403.
[5] . ر.ك: علامه امينى، فاطمه زهرا، با تعليقات محمد امينى نجفى )تهران، انتشارات استقلال، اول، 1376) ص92 پاورقى.
[6] . ر.ك: همان مدرك، ص97-94.
[7] . همان، ص99 به نقل از حسين بن مسعود بغوى شافعى، معالم التنزيل (بيروت دار المعرفه).
[8] . همان مدرك، ص105.
[9] . محمود زمخشرى، كشاف (بيروت، دار الكتاب العربى، سوم 1407 ه) ج4، ص221-220.
[10] . ابو على، طبرسى مجمع البيان (پيشين) ج9، ص43، و تفسير نمونه (پيشين) ج20، ص413-412.
[11] . متقى هندى فورى، كنز العمال (بيروت مؤسسه الرساله، پنجم، 1405 ه ق 1985م) ج11، ص622، روايت 33024.
[12] . كنز العمال (پيشين) ج11، ص598 و ص635.
[13] . كنز العمال (پيشين) ج11، ص598 و ص635.
[14] . تفسير نمونه (پيشين) به نقل از تفسير فخر رازى، ج27، ص166.
[15] . گفت امامزاده يعقوب را بالاى مناره در شام گرگ خورد - جواب دادند كه امام زاده نبوده، پيغمبر زاده بود، يعقوب نبود، يوسف بود، بالاى مناره نبود ته چاه بود و....
www.andisheqom.com
مقدمه:
براى روشن شدن جواب شأن نزول آيهى مودت »محبت به اهلبيت« مقدمه بيان مىشود.
»هنگامى كه پيامبر اسلام وارد مدينه شد و پايههاى اسلام محكم گرديد، انصار گفتند ما خدمت رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله و سلّم ـ رسيديم و عرض كرديم اگر مشكلات مالى پيدا شد اموال ما، بدون هيچ شرطى در اختيار شما قرار گيرد، هنگامى كه اين سخن را خدمتش عرض كردند آيهى »قل لا اسئلكم عليه اجراً الا الموده فى القربى»[1] بگو من مزدى از شما در برابر رسالت جز محبت نزديكانم نمىطلبم، نازل شد، پيامبر فرمود: نزديكان را بعد از من دوست داريد، آنها با خوشحالى و رضا و تسليم از محضرش بيرون آمدند اما منافقان گفتند: اين سخنى است كه او بر خدا افترا بسته و هدفش اين است كه ما را بعد از خود در برابر خويشاوندانش ذليل كند، آيهاى در رد آنها نازل شد،[2] كه گروهى پشيمان شدند و گريه كردند، كه آيهاى در قبولى توبه آنها نازل شد[3] و پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله و سلّم ـ بشارت داد كه توبه آنها مقبول درگاه خداوند قرار گرفته است،[4] از امام رضا ـ عليه السّلام ـ نقل شده است كه بعد از نزول آيهى مودت پيامبر به مردم فرمود: اى مردم خداوند درباره من وظيفهاى را واجب نموده است، آيا شما آن را ادا مىنماييد؟ هيچكس پاسخ پيامبر را نداد، پيامبر فرمود: اى مردم آن وظيفه اين نيست كه شما طلا و نقره و خوردنى و نوشيدنى به من بدهيد. مردم پرسيدند حال كه چنين است بگو؟ حضرت آيهى مودت را خواند مردم گفتند: اگر وظيفه ما در مقابل تو تنها همين است آن را مىپذيريم....[5]
بعد از اين مقدمه جواب اين است كه نه تنها محبت به اهلبيت شرك نيست، بلكه لازم و واجب هم مىباشد. اولاً بدليل آيات قرآن از جمله آيه مودت كه در مقدمه بيان شد كه به اتفاق شيعيان و اكثريت علماى عامّه همچون احمد حنبل حافظ و دهها نفر[6] ديگر آيه در مورد اهلبيت نازل شده است از جمله بغوى شافعى از ابن عباس روايت نموده كه بعد از نزول اين آيه از پيامبر اكرم ـ صلّي الله عليه و آله و سلّم ـ سؤال شد خويشاوندان نزديك تو كه مودت آنان بر ما واجب است چه كسانى هستند؟ حضرت در جواب فرمود: على، فاطمه و دو فرزند آنان (حسن و حسين)[7] و همچنين علامه امينى از عدّه زيادى از علماى عامه نقل نموده است كه گفتهاند »خداى تعالى مودت خويشان نزديك پيامبر را بر همگان واجب كرده است و درباره وجوب محبت اهل بيت معظم حضرت رسول و ذريه اوست كه خدا مىفرمايد: بگو اى پيامبر در مقابل انجام رسالتم از شما مزدى نمىخواهم جز محبت خويشان نزديكم»[8]، پس نتيجه اين شد كه از نظر قرآن محبت اهلبيت فرض و لازم مىباشد.
ثانياً روايات زيادى از طريق شيعه و عامه نقل شده كه كسانى كه محبت اهلبيت را نداشته باشند، بلكه بغض اهلبيت را در دل داشته باشند كافرند، كه ما در اينجا فقط به رواياتى از طريق عامه اكتفا مىكنيم.
1- زمخشرى نقل نموده است كه پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله و سلّم ـ فرمود: »كسى كه با محبت اهلبيت بميرد، شهيد بخشيده شده، با توبه، كامل الايمان از دنيا رفته است و به او بشارت بهشت داده مىشود و در قبر او دو در به سوى بهشت گشوده مىشود، و قبرش زيارتگاه فرشتگان مىشود... و هر كس با عداوت آل محمد ـ صلّي الله عليه و آله و سلّم ـ از دنيا رود، در حالى وارد محشر مىشود كه در پيشانى او نوشته شده مأيوس از رحمت خدا، آگاه باشيد هر كس با بغض آل محمد ـ صلّي الله عليه و آله و سلّم ـ از دنيا برود كافر از دنيا رفته! آگاه باشيد هر كس با عداوت آل محمد از دنيا برود بوى بهشت را استشمام نخواهد كرد».[9]
2- مرحوم طبرسى از حسكانى نقل نموده كه پيامبر اسلام فرمود: »اگر كسى خدا را در صفا و مروه هزار سال و سپس هزار سال و از آن پس هزار سال عبادت كند تا همچون مشك كهنه شود اما محبت پيامبر و آل ما را نداشته باشد خداوند او را به صورت در آتش مىافكند، پس اين آيه را تلاوت فرمود: (قل لا اسئلكم...).[10]
3- متقى هندى: از پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله و سلّم ـ نقل نموده است كه فرمود »كسى كه من را دوست داشته باشد خدا را دوست داشته و كسى كه على را دوست بدارد مرا دوست داشته است[11] و فرمود: دوست نمىدارد على ـ عليه السّلام ـ را مگر مؤمن، و دشمن نمىدارد، مگر منافق[12] و فرمود: كسى كه على را بهترين فرد نداند كافر است[13] و ثالثاً: با توجه به روايات و آيات اتفاق همه مسلمين بر اين است كه محبت اهل بيت فرض و لازم است و شايد يكى از مواردى كه همه مسلمين بر آن اتفاق دارند همين مساله مودت و محبت اهلبيت مىباشد لذا بر همه مسلمين لازم است در تشهد نماز بر پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله و سلّم ـ و آلش درود بفرستند، و رئيس مكتب شافعى مىگويد »اگر محبت آل محمد ـ صلّي الله عليه و آله و سلّم ـ رفض و ترك است همه جنّ و انس شهادت دهند كه من رافضيم».[14]
خلاصه اين شد كه نه تنها محبت اهلبيت ـ عليه السّلام ـ شرك نيست[15] بلكه فرض و لازم است اولاً بخاطر آياتى كه داريم، از جمله آيهى مودت، كه پاداش رسالت را محبت اهلبيت دانسته. ثانياً بخاطر روايات زيادى كه از طريق شيعه و سنى نقل شده است كه محبت اهلبيت نشانه ايمان و باعث نجات و بهشت رفتن انسان مىشود و بغض اهلبيت باعث كفر و جهنم رفتن مىشود و ثالثاً اتفاق همه مسلمين بر اين است كه محبت اهلبيت فرض و لازم مىباشد، لذا همه در نماز لازم است بر محمد ـ صلّي الله عليه و آله و سلّم ـ و آل او درود بفرستند، و افتخار شافعى و... اين است كه داراى محبت اهلبيت مىباشند.
[1] . شورى/23.
[2] . احقاف/8.
[3] . شورى/25.
[4] . ر.ك: ابو على طبرسى، مجمع البيان (بيروت، دار المعرفه، چهارم، 1408 ه ق، 1988 م) ج9، ص44 و ر.ك: آيهاللَّه مكارم شيرازى، تفسير نمونه، )دار الكتب الاسلاميه، نهم، 1370) ج20، ص402 و 403.
[5] . ر.ك: علامه امينى، فاطمه زهرا، با تعليقات محمد امينى نجفى )تهران، انتشارات استقلال، اول، 1376) ص92 پاورقى.
[6] . ر.ك: همان مدرك، ص97-94.
[7] . همان، ص99 به نقل از حسين بن مسعود بغوى شافعى، معالم التنزيل (بيروت دار المعرفه).
[8] . همان مدرك، ص105.
[9] . محمود زمخشرى، كشاف (بيروت، دار الكتاب العربى، سوم 1407 ه) ج4، ص221-220.
[10] . ابو على، طبرسى مجمع البيان (پيشين) ج9، ص43، و تفسير نمونه (پيشين) ج20، ص413-412.
[11] . متقى هندى فورى، كنز العمال (بيروت مؤسسه الرساله، پنجم، 1405 ه ق 1985م) ج11، ص622، روايت 33024.
[12] . كنز العمال (پيشين) ج11، ص598 و ص635.
[13] . كنز العمال (پيشين) ج11، ص598 و ص635.
[14] . تفسير نمونه (پيشين) به نقل از تفسير فخر رازى، ج27، ص166.
[15] . گفت امامزاده يعقوب را بالاى مناره در شام گرگ خورد - جواب دادند كه امام زاده نبوده، پيغمبر زاده بود، يعقوب نبود، يوسف بود، بالاى مناره نبود ته چاه بود و....
www.andisheqom.com
