پرسش :
مراد از هفت آسمان چيست؟ مراد از آيه‌ای كه مي‌فرمايد: زمين هم مثل آسمان هفت طبقه دارد، چيست؟ اگر بنا باشد ساير آسمان‌ها مادي باشند با بي نهايت بودن آسمان اول كه همين عالم مادي است منافات دارد. از طرفي اگر غير مادي است پس طبق آيه 16 سوره نوح كه مي‌فرمايد: ماه را نور هفت آسمان قرار داديم چگونه قابل توجيه است؟
پاسخ :
در مورد آسمان‌هاي هفتگانه تفسيرهاي مختلف شده است كه صحيح‌ترين آنها اين است كه: مقصود از "سمَوات سبع" همان معني واقعي آسمان‌هاي هفتگانه است، تكرار اين عبارت در آيات مختلف قرآن نشان مي‌دهد كه عدد "سبع" در اين‌جا به معني تكثير نيست، بلكه اشاره به همان عدد مخصوص است.
منتهي‌َ از آيات قرآن چنين استفاده مي‌شود كه تمام كرات و سياراتي كه ما مي‌بينيم همه جزء آسمان اول است و شش عالم ديگر وجود دارد كه از دسترس ديد ما و ابزارهاي علمي امروز ما بيرون است و در مجموع هفت عالم را به عنوان هفت آسمان تشكيل مي‌دهند.
شاهد اين سخن اين‌كه: قرآن مي‌فرمايد: "و زيّنّا السمأَ الدنيا بمصَبيح; ما آسمان پايين را با چراغهاي ستارگان زينت داديم." (فصلت،12)
از اين آيه و مانند آن به‌خوبي استفاده مي‌شود همه آنچه ما مي‌بينيم و جهان ستارگان را تشكيل مي‌دهد جزء آسمان اول است و در ماوراي آن شش آسمان ديگر وجود دارد كه ما در حال حاضر اطلاع دقيقي از جزئيات آن نداريم و ممكن است در آينده علوم از روي آنها پرده بردارد، چنان‌كه علوم ناقص بشر هرچه كه پيش مي‌رود از شگفتيهاي آفرينش تازه‌هايي را به‌دست مي‌آورد.(ر.ك: نمونه، آية‌الله مكارم و ديگران، ج 1، ص 167 و 168.)
اما در مورد زمينهاي هفتگانه ممكن است اشاره به طبقات مختلف كرة زمين باشد، زيرا امروز ثابت شده كه زمين از قشرهاي گوناگوني تشكيل يافته است. و يا اين‌كه اشاره به اقليم‌هاي هفتگانه روي زمين ـ كه در گذشته و امروز كرة زمين را به هفت منطقه تقسيم مي‌كردند.(البته طرز تقسيم در گذشته و امروز متفاوت است)(ر.ك: نمونه، همان، ج 24، ص 261.)
بنابراين، آسمان دنيا از ميان آسمان‌هاي هفتگانه عبارت است از فضايي كه اين ستارگان بالاي سر ما در آن قرار دارند.
آسمان‌هاي هفت گانه جزو خلقت جسماني هستند و همه داخل طبيعت و ماده‌اند، نه ماوراي ماده. لكن عالم طبيعت هفت طبقه است، كه هر يك روي ديگري قرار گرفته است و از همه نزديك‌تر به ما، آسماني است كه ستارگان در آن جا قرار دارند. قرآن دربارة شش آسمان ديگر سخني نگفته است و تنها فرموده: روي هم قرار دارند. با توجه به آنچه گفته شد معلوم مي‌شود كه مراد از آسمان‌هاي هفتگانه، ستاره‌هاي آسماني و يا خصوص بعضي از آنها، مانند خورشيد و ماه و غير آن دو نيست.
امّا در مورد آيات 15 و 16 سوره نوح كه مي‌فرمايد: "آيا نمي‌دانيد چگونه خداوند هفت آسمان را يكي بالاي ديگري آفريد؟ و ماه را در ميان آسمان‌ها ماية روشنايي و خورشيد را چراغ فروزاني قرار داده است."
معناي آيه اين نيست كه ماه در همة هفت آسمان نور مي‌دهد، بلكه معنايش اين است كه ماه در ناحية آسمان‌ها قرار دارد. مانند اين كه مي‌گوييم در اين خانه‌ها يك چاه آب هست، در حالي كه چاه آب در يكي از آنها است، و نيز مانند اين كه مي‌گوييم من به ميان مردم فلان قبيله رفتم، در حالي كه به خانة بعضي از آنان رفته‌ام.
بنابراين، آيه 16 سورة نوح با آيه‌اي كه مي‌فرمايد: "ما آسمان پايين را با چراغهاي ستارگان زينت داديم." منافات ندارد.(ر.ك: تفسير الميزان، علامه طباطبايي;، ج 20، ص 32، دفتر انتشارات اسلامي.)
eporsesh.com
در مورد آسمان‌هاي هفتگانه تفسيرهاي مختلف شده است كه صحيح‌ترين آنها اين است كه: مقصود از "سمَوات سبع" همان معني واقعي آسمان‌هاي هفتگانه است، تكرار اين عبارت در آيات مختلف قرآن نشان مي‌دهد كه عدد "سبع" در اين‌جا به معني تكثير نيست، بلكه اشاره به همان عدد مخصوص است.
منتهي‌َ از آيات قرآن چنين استفاده مي‌شود كه تمام كرات و سياراتي كه ما مي‌بينيم همه جزء آسمان اول است و شش عالم ديگر وجود دارد كه از دسترس ديد ما و ابزارهاي علمي امروز ما بيرون است و در مجموع هفت عالم را به عنوان هفت آسمان تشكيل مي‌دهند.
شاهد اين سخن اين‌كه: قرآن مي‌فرمايد: "و زيّنّا السمأَ الدنيا بمصَبيح; ما آسمان پايين را با چراغهاي ستارگان زينت داديم." (فصلت،12)
از اين آيه و مانند آن به‌خوبي استفاده مي‌شود همه آنچه ما مي‌بينيم و جهان ستارگان را تشكيل مي‌دهد جزء آسمان اول است و در ماوراي آن شش آسمان ديگر وجود دارد كه ما در حال حاضر اطلاع دقيقي از جزئيات آن نداريم و ممكن است در آينده علوم از روي آنها پرده بردارد، چنان‌كه علوم ناقص بشر هرچه كه پيش مي‌رود از شگفتيهاي آفرينش تازه‌هايي را به‌دست مي‌آورد.(ر.ك: نمونه، آية‌الله مكارم و ديگران، ج 1، ص 167 و 168.)
اما در مورد زمينهاي هفتگانه ممكن است اشاره به طبقات مختلف كرة زمين باشد، زيرا امروز ثابت شده كه زمين از قشرهاي گوناگوني تشكيل يافته است. و يا اين‌كه اشاره به اقليم‌هاي هفتگانه روي زمين ـ كه در گذشته و امروز كرة زمين را به هفت منطقه تقسيم مي‌كردند.(البته طرز تقسيم در گذشته و امروز متفاوت است)(ر.ك: نمونه، همان، ج 24، ص 261.)
بنابراين، آسمان دنيا از ميان آسمان‌هاي هفتگانه عبارت است از فضايي كه اين ستارگان بالاي سر ما در آن قرار دارند.
آسمان‌هاي هفت گانه جزو خلقت جسماني هستند و همه داخل طبيعت و ماده‌اند، نه ماوراي ماده. لكن عالم طبيعت هفت طبقه است، كه هر يك روي ديگري قرار گرفته است و از همه نزديك‌تر به ما، آسماني است كه ستارگان در آن جا قرار دارند. قرآن دربارة شش آسمان ديگر سخني نگفته است و تنها فرموده: روي هم قرار دارند. با توجه به آنچه گفته شد معلوم مي‌شود كه مراد از آسمان‌هاي هفتگانه، ستاره‌هاي آسماني و يا خصوص بعضي از آنها، مانند خورشيد و ماه و غير آن دو نيست.
امّا در مورد آيات 15 و 16 سوره نوح كه مي‌فرمايد: "آيا نمي‌دانيد چگونه خداوند هفت آسمان را يكي بالاي ديگري آفريد؟ و ماه را در ميان آسمان‌ها ماية روشنايي و خورشيد را چراغ فروزاني قرار داده است."
معناي آيه اين نيست كه ماه در همة هفت آسمان نور مي‌دهد، بلكه معنايش اين است كه ماه در ناحية آسمان‌ها قرار دارد. مانند اين كه مي‌گوييم در اين خانه‌ها يك چاه آب هست، در حالي كه چاه آب در يكي از آنها است، و نيز مانند اين كه مي‌گوييم من به ميان مردم فلان قبيله رفتم، در حالي كه به خانة بعضي از آنان رفته‌ام.
بنابراين، آيه 16 سورة نوح با آيه‌اي كه مي‌فرمايد: "ما آسمان پايين را با چراغهاي ستارگان زينت داديم." منافات ندارد.(ر.ك: تفسير الميزان، علامه طباطبايي;، ج 20، ص 32، دفتر انتشارات اسلامي.)
eporsesh.com
