پرسش :
صورت‌هاي مختلف مد را بيان كنيد؟
پاسخ :
مدها به دو دسته تقسيم مي‌شوند: مد طبيعي (اصلي) و غير طبيعي (فرعي).
مد طبيعي: وقتي پس از حروف مد (الف مدي، واو مدي و يا مدي) هيچ سببي از سبب‌هاي مد (همزه، سكون) نيايد، اندازة طبيعي خواهد بود؛ مانند: قالُوا، نوحيها و... .
مد غير طبيعي: مدي است كه به علت همراه شدن سببي از سبب‌هاي مد (همزه و سكون) با حرف مد، پديد مي‌آيد؛ مانند: يشآء، ضآلين و... .
مد فرعي خود بر شش نوع است:
1. مد متصل: مدي است كه سبب آن "همزه" است. (همزه پس از حرف مد و با آن يك كلمه است)؛
مانند جَآء، سُوَّءٍ، جي‌َّء و... .
2. مد منفصل: مدي است كه سبب آن "همزه" است و پس از حرف مد واقع مي‌شود ولي حرف مد و "همزه"، در دو كلمه جدا از هم قرار دارند؛ مانند:
انآ انزلناه، قالوَّا إنّا، في‌َّ انفسهم و... .
3. مدّ بدل: در مد بدل "همزه"، كه سبب اين مد است، پيش از آن قرار دارد؛ مانند: ?گَمنو، اتوُ، ايمان...
4. مد لازم: سبب مد لازم "سكون" است كه پس از حرف مد، در داخل يك كلمه قرار دارد؛ مانند: الضآلين، كآفه، الَّم‌َّ (الف لآم ميم) و...
مد لازم گاهي "حرفي" است؛ چنان كه در حروف مقطّعه است و گاهي "كَلِمي" است؛ يعني در كلمات آيات و جملات قرآن وجود دارد.
5. مد سكون عارضي: سبب مد "سكون عارضي" است كه پس از حرف مد قرار دارد. سكون عارضي، سكوني است كه در حرف آخر كلمه به هنگام وقف ايجاد مي‌شود و در ذات آن كلمه نباشد؛ مانند: "المفلحون" كه در هنگام وقف مي‌شود: "المفلحون".
6. مدّلين: سبب اين مد تنها "سكون" است كه بعد از حروف مدلين قرار مي‌گيرد. حروف مد لين عبارت است از: واو ساكن، ما قبل مفتوح (مانند: يَوَّْم‌ْ) و يا ساكن، ماقبل مفتوح (مانند: بَيَّْت‌ْ).( براي اطلاع بيشتر از چگونگي انواع مد رجوع شود به حلية القرآن، سيد محسن موسوي بلده، ج 2، باب مد و قصر دار القرآن الكريم. )
ميزان مد متصل: حفص، مد متصل را به توسط فوق توسط وطول (چهار، پنج و شش حركت) آورده است.
ميزان مد منفصل: حفص مد منفصل را به قصر، توسط و فوق توسط (دو، چهار و پنج حركت) آورده است. ميزان مد بدل: اين مد فقط در قرائت "نافع به روايت ورش" به قصر،توسط و طول خوانده شده و باقي قرّأ فقط به قصر خوانده‌اند.
ميزان مد لازم: مد لازم به طول (شش حركت) خوانده مي‌شود.
ميزان مد سكون عارضي:
حفص سكون عارضي را به قصر، توسط و طول (دو، چهار و شش حركت) خوانده است.
ميزان مدلين:
مدلين؛ مانند سكون عارضي، قصر، توسط و طول (دو، چهار و شش حركت) است.( ر.ك: همان. )
eporsesh.com
مدها به دو دسته تقسيم مي‌شوند: مد طبيعي (اصلي) و غير طبيعي (فرعي).
مد طبيعي: وقتي پس از حروف مد (الف مدي، واو مدي و يا مدي) هيچ سببي از سبب‌هاي مد (همزه، سكون) نيايد، اندازة طبيعي خواهد بود؛ مانند: قالُوا، نوحيها و... .
مد غير طبيعي: مدي است كه به علت همراه شدن سببي از سبب‌هاي مد (همزه و سكون) با حرف مد، پديد مي‌آيد؛ مانند: يشآء، ضآلين و... .
مد فرعي خود بر شش نوع است:
1. مد متصل: مدي است كه سبب آن "همزه" است. (همزه پس از حرف مد و با آن يك كلمه است)؛
مانند جَآء، سُوَّءٍ، جي‌َّء و... .
2. مد منفصل: مدي است كه سبب آن "همزه" است و پس از حرف مد واقع مي‌شود ولي حرف مد و "همزه"، در دو كلمه جدا از هم قرار دارند؛ مانند:
انآ انزلناه، قالوَّا إنّا، في‌َّ انفسهم و... .
3. مدّ بدل: در مد بدل "همزه"، كه سبب اين مد است، پيش از آن قرار دارد؛ مانند: ?گَمنو، اتوُ، ايمان...
4. مد لازم: سبب مد لازم "سكون" است كه پس از حرف مد، در داخل يك كلمه قرار دارد؛ مانند: الضآلين، كآفه، الَّم‌َّ (الف لآم ميم) و...
مد لازم گاهي "حرفي" است؛ چنان كه در حروف مقطّعه است و گاهي "كَلِمي" است؛ يعني در كلمات آيات و جملات قرآن وجود دارد.
5. مد سكون عارضي: سبب مد "سكون عارضي" است كه پس از حرف مد قرار دارد. سكون عارضي، سكوني است كه در حرف آخر كلمه به هنگام وقف ايجاد مي‌شود و در ذات آن كلمه نباشد؛ مانند: "المفلحون" كه در هنگام وقف مي‌شود: "المفلحون".
6. مدّلين: سبب اين مد تنها "سكون" است كه بعد از حروف مدلين قرار مي‌گيرد. حروف مد لين عبارت است از: واو ساكن، ما قبل مفتوح (مانند: يَوَّْم‌ْ) و يا ساكن، ماقبل مفتوح (مانند: بَيَّْت‌ْ).( براي اطلاع بيشتر از چگونگي انواع مد رجوع شود به حلية القرآن، سيد محسن موسوي بلده، ج 2، باب مد و قصر دار القرآن الكريم. )
ميزان مد متصل: حفص، مد متصل را به توسط فوق توسط وطول (چهار، پنج و شش حركت) آورده است.
ميزان مد منفصل: حفص مد منفصل را به قصر، توسط و فوق توسط (دو، چهار و پنج حركت) آورده است. ميزان مد بدل: اين مد فقط در قرائت "نافع به روايت ورش" به قصر،توسط و طول خوانده شده و باقي قرّأ فقط به قصر خوانده‌اند.
ميزان مد لازم: مد لازم به طول (شش حركت) خوانده مي‌شود.
ميزان مد سكون عارضي:
حفص سكون عارضي را به قصر، توسط و طول (دو، چهار و شش حركت) خوانده است.
ميزان مدلين:
مدلين؛ مانند سكون عارضي، قصر، توسط و طول (دو، چهار و شش حركت) است.( ر.ك: همان. )
eporsesh.com
