پرسش :
حضرت محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) در طول رسالت 23 ساله خويش معجزاتی داشتند، كدام يک از معجزات ايشان به طور مستقيم در قرآن كريم اشاره شده است؟
پاسخ :
علاوه بر قرآن مجيد كه اعجاز جاودانه آن آشكار و بديهي است، پيامبر اسلام(ص) معجزات فراواني دارد؛ كه برخي از آنها در آيات قرآن و كتابهاي سيره نويسان ثبت شده است. شماري از اين معجزات عبارت است از:
1. اسراء
«اسراء» همان حركت شبانگاهي پيامبر(ص) از مسجد الحرام تا مسجد الاقصي است.1 اين سفر در «يك شب»، در بيداري و با همين پيكر مادي تحقّق يافت نه در شبها و روزهاي طولاني يا در عالم خواب و با روح به تنهايي. آيات قرآني و شواهد تاريخي بر وقوع اين سفر دلالت آشكار دارند. قرآن كريم ميفرمايد: «سبحان الذي أسري بعبده ليلاً من المسجد ا لحرام الي المسجد الاقصي الذي باركنا حوله لنريه من آياتنا انه هو السميع البصير 2 منزه است آن [خدايي] كه بندهاش را شبانگاهي از مسجد الحرام به سوي مسجد الاقصي كه پيرامونش را بركت دادهايم، سير داد تا از نشانهاي خود به او بنمايانيم كه او همان شنواي بينا است.»
اين رويداد به وسيله شيعه و اهل سنت نقل شده است و كتابهاي روايي و تاريخي، فراوان به آن پرداختهاند. البته جابه جايي در فضا و پيمودن مسافتهاي طولاني در زمان كوتاه، در زندگاني ديگر پيامبران نيز سابقه داشته است؛ چنان كه درباره حضرت سليمان(ع) ميخوانيم:«ولسليمان الريح غدوها شهر و رواحها شهرو و...؛3 و باد را براي سليمان [رام كرديم] صبحگاهان مسير يك ماه را ميپيمود و عصر گاهان مسير يك ماه را.»
افزون بر اين، شواهد عيني و تجربي بسيار وجود دارد كه برخي از اولياي الاهي مسافتهاي طولاني را در زماني كوتاه پيمودهاند و به اصطلاح «طي الارض» داشتند. البته آنچه گفته شد، تنها درباره «اسراء» و حركت شبانگاهي پيامبر(ص) از مسجد الحرام به مسجد الاقصي است كه خود مقدمه «معراج» به شمار ميآيد. «معراج» از معجزات ويژهاي است كه اسرار و لطايف عميقتر دارد واز نشانههاي برتري پيامبر اسلام(ص) و شرافت وي بر تمام جهانيان است.
2. شق القمر
از ديگر معجزات برجسته پيامبر اسلام(ص) كه قرآن مجيد از آن خبر داده، «شق القمر» است. چنان كه ميخوانيم: « اقتربت الساعة و انشق القمر 4 قيامت بسيار نزديك شد و ماه شكافت.»
انشقاق قمر، در پاسخ مشركاني صورت گرفت كه درخواست چنين كاري داشتند، تا به ارتباط پيامبر(ص) با علم و قدرت بي پايان خداوند پي برند.5
ناگفته نماند، از آنجا كه حضرت محمد(ص) واپسين پيامبر است، دوران پس از وي «آخر الزمان» خوانده ميشود و بعثت او نشانه نزديك شدن قيامت است؛ زيرا، در مقايسه با عمر جهان هستي، زمان پس از پيامبر اسلام(ص) اندك مينمايد. بهترين دليل بر وقوع اين حادثه در زمان پيامبر اسلام(ص) آيه بعد همين سوره است كه از سرسختي و تداوم انكار مشركان، با وجود رؤيت اين معجزه شگفت آور، پرده بر ميدارد: « و ان يروا آية يعرضوا و يقولوا سحر مستمر 6؛ و هرگاه نشانهاي ببينند، روي بگردانند و گويند سحري هميشگي است.»
البته چنين انشقاقهايي در زندگاني پيامبران گذشته نيز سابقه داشته و به صورت ضعيفتر جلوه گر شده است؛ چنان كه درباره حضرت موسي(ع) ميخوانيم: «فاضرب لهم طريقاً في البحر يبسا ً؛7 و راهي خشك براي آنان باز كن.» در بخشي ديگر از داستان حضرت موسي(ع) ميخوانيم: ضربه عصاي موسايي سنگ را شكافت و دوازده چشمه آب جوشيد: « و قطعناهم اثنتي عشرة أسباطاً أمما و أوحينا الي موسي اذا ستسقاه قومه زن اضرب بعصاك الحجر فانبحست منه اثنتا عشرة عينا قد عليم كل أناس مشربهم... 8 و آنان را به دوازده عشيره كه هر يك امتي بودند، تقسيم كرديم و به موسي - وقتي قومش از او آب خواستند - وحي كرديم با عصايت بر آن تخته سنگ بزن. پس از آن دوازده چشمه جوشيد و هر گروهي آبخوري خود را شناخت.»
3. گفت و شنود درختان
در نهج البلاغه آمده است: روزي پيامبر(ص) براي ايجاد انگيزه گرايش به اسلام در يكي از افراد قريش، در برابر ديدگان او درختي رامخاطب قرار داد. درخت از جاي خود حركت كرد و نزد پيامبر(ص) ايستاد و سپس به دستور پيامبر(ص) به جاي اوليه خود بازگشت.9 در واقعهاي ديگر، درختي به رسالت پيامبر اسلام(ص) گواهي داد.10 اين دو معجزه نيز مورد اتفاق علماي شيعه و اهل سنت است و در كتابهاي متعدد آنها به چشم ميخورد. البته گفت و گو و فرمانبري جمادات، گياهان و حيوانات در زندگاني پيامبران گذشته نيز سابقه داشته است. چنان كه «هدهد» و ديگر حيوانات از حضرت سليمان فرمانبري داشتند.11 چهار پرنده كوبيده شده نيز به فراخوان حضرت ابراهيم(ع) پاسخ مثبت دادند و پرواز كنان به سوي او شتافتند: «قال فخذ أربعة من الطير فصرهن اليك ثم اجعل علي كل جبل منهن جزءاً ثم ادعهن يأتينك سعياً 12 [خداوند] فرمود: [اي ابراهيم] پس چهار پرنده برگيرد و آنها را پيش خود ريزريزگردان، سپس بر هر كوهي پارهاي از آنها قرار بده؛ آنگاه به سوي تو ميآيند.»
آنچه گفته شد، نمونههايي از توانمندي انسانهاي كامل است كه در پرتو بندگي خدا و اتصال به قدرت بي انتهاي پروردگار، در برابر ديدگاه مردمان جلوهگر شده است.
ناگفته نماند، كتابهاي تفسيري، روايي و تاريخي، بيش از سه هزار مورد از معجزات و كرامات رسول اكرم(ص) را ثبت كردهاند. از پيامدهاي زيباي گفت و گو در اين زمينه، رسيدن به روشن بيني و توسعه فضاي فكري، شكسته شدن حصارهاي مادي و راهيابي به درياي بي كران نورانيت معنوي است.
پينوشت ها:
1. فرهنگ عميد.
1.ر.ك: تفسير موضوعي قرآن كريم، آيت اللَّه جوادي آملي، ج 8، ص 85-64.
2. اسرا(17): 1.
3. سبا(34): 12.
4. قمر(54):1.
5. تفسير نمونه، ج 23، ص 9.
6.قمر(54):2.
7. طه(20):77.
8. اعراف(7):190.
9. شرح نهج البلاغه، ابن ابيالحديد، ج 13، ص214.
10. الشفا بتعريف حقوق المصطفي، قاضي عياض، ج 1، ص 298.
11. نمل(27): 20.
12. بقره(2):260.
eporsesh.com
علاوه بر قرآن مجيد كه اعجاز جاودانه آن آشكار و بديهي است، پيامبر اسلام(ص) معجزات فراواني دارد؛ كه برخي از آنها در آيات قرآن و كتابهاي سيره نويسان ثبت شده است. شماري از اين معجزات عبارت است از:
1. اسراء
«اسراء» همان حركت شبانگاهي پيامبر(ص) از مسجد الحرام تا مسجد الاقصي است.1 اين سفر در «يك شب»، در بيداري و با همين پيكر مادي تحقّق يافت نه در شبها و روزهاي طولاني يا در عالم خواب و با روح به تنهايي. آيات قرآني و شواهد تاريخي بر وقوع اين سفر دلالت آشكار دارند. قرآن كريم ميفرمايد: «سبحان الذي أسري بعبده ليلاً من المسجد ا لحرام الي المسجد الاقصي الذي باركنا حوله لنريه من آياتنا انه هو السميع البصير 2 منزه است آن [خدايي] كه بندهاش را شبانگاهي از مسجد الحرام به سوي مسجد الاقصي كه پيرامونش را بركت دادهايم، سير داد تا از نشانهاي خود به او بنمايانيم كه او همان شنواي بينا است.»
اين رويداد به وسيله شيعه و اهل سنت نقل شده است و كتابهاي روايي و تاريخي، فراوان به آن پرداختهاند. البته جابه جايي در فضا و پيمودن مسافتهاي طولاني در زمان كوتاه، در زندگاني ديگر پيامبران نيز سابقه داشته است؛ چنان كه درباره حضرت سليمان(ع) ميخوانيم:«ولسليمان الريح غدوها شهر و رواحها شهرو و...؛3 و باد را براي سليمان [رام كرديم] صبحگاهان مسير يك ماه را ميپيمود و عصر گاهان مسير يك ماه را.»
افزون بر اين، شواهد عيني و تجربي بسيار وجود دارد كه برخي از اولياي الاهي مسافتهاي طولاني را در زماني كوتاه پيمودهاند و به اصطلاح «طي الارض» داشتند. البته آنچه گفته شد، تنها درباره «اسراء» و حركت شبانگاهي پيامبر(ص) از مسجد الحرام به مسجد الاقصي است كه خود مقدمه «معراج» به شمار ميآيد. «معراج» از معجزات ويژهاي است كه اسرار و لطايف عميقتر دارد واز نشانههاي برتري پيامبر اسلام(ص) و شرافت وي بر تمام جهانيان است.
2. شق القمر
از ديگر معجزات برجسته پيامبر اسلام(ص) كه قرآن مجيد از آن خبر داده، «شق القمر» است. چنان كه ميخوانيم: « اقتربت الساعة و انشق القمر 4 قيامت بسيار نزديك شد و ماه شكافت.»
انشقاق قمر، در پاسخ مشركاني صورت گرفت كه درخواست چنين كاري داشتند، تا به ارتباط پيامبر(ص) با علم و قدرت بي پايان خداوند پي برند.5
ناگفته نماند، از آنجا كه حضرت محمد(ص) واپسين پيامبر است، دوران پس از وي «آخر الزمان» خوانده ميشود و بعثت او نشانه نزديك شدن قيامت است؛ زيرا، در مقايسه با عمر جهان هستي، زمان پس از پيامبر اسلام(ص) اندك مينمايد. بهترين دليل بر وقوع اين حادثه در زمان پيامبر اسلام(ص) آيه بعد همين سوره است كه از سرسختي و تداوم انكار مشركان، با وجود رؤيت اين معجزه شگفت آور، پرده بر ميدارد: « و ان يروا آية يعرضوا و يقولوا سحر مستمر 6؛ و هرگاه نشانهاي ببينند، روي بگردانند و گويند سحري هميشگي است.»
البته چنين انشقاقهايي در زندگاني پيامبران گذشته نيز سابقه داشته و به صورت ضعيفتر جلوه گر شده است؛ چنان كه درباره حضرت موسي(ع) ميخوانيم: «فاضرب لهم طريقاً في البحر يبسا ً؛7 و راهي خشك براي آنان باز كن.» در بخشي ديگر از داستان حضرت موسي(ع) ميخوانيم: ضربه عصاي موسايي سنگ را شكافت و دوازده چشمه آب جوشيد: « و قطعناهم اثنتي عشرة أسباطاً أمما و أوحينا الي موسي اذا ستسقاه قومه زن اضرب بعصاك الحجر فانبحست منه اثنتا عشرة عينا قد عليم كل أناس مشربهم... 8 و آنان را به دوازده عشيره كه هر يك امتي بودند، تقسيم كرديم و به موسي - وقتي قومش از او آب خواستند - وحي كرديم با عصايت بر آن تخته سنگ بزن. پس از آن دوازده چشمه جوشيد و هر گروهي آبخوري خود را شناخت.»
3. گفت و شنود درختان
در نهج البلاغه آمده است: روزي پيامبر(ص) براي ايجاد انگيزه گرايش به اسلام در يكي از افراد قريش، در برابر ديدگان او درختي رامخاطب قرار داد. درخت از جاي خود حركت كرد و نزد پيامبر(ص) ايستاد و سپس به دستور پيامبر(ص) به جاي اوليه خود بازگشت.9 در واقعهاي ديگر، درختي به رسالت پيامبر اسلام(ص) گواهي داد.10 اين دو معجزه نيز مورد اتفاق علماي شيعه و اهل سنت است و در كتابهاي متعدد آنها به چشم ميخورد. البته گفت و گو و فرمانبري جمادات، گياهان و حيوانات در زندگاني پيامبران گذشته نيز سابقه داشته است. چنان كه «هدهد» و ديگر حيوانات از حضرت سليمان فرمانبري داشتند.11 چهار پرنده كوبيده شده نيز به فراخوان حضرت ابراهيم(ع) پاسخ مثبت دادند و پرواز كنان به سوي او شتافتند: «قال فخذ أربعة من الطير فصرهن اليك ثم اجعل علي كل جبل منهن جزءاً ثم ادعهن يأتينك سعياً 12 [خداوند] فرمود: [اي ابراهيم] پس چهار پرنده برگيرد و آنها را پيش خود ريزريزگردان، سپس بر هر كوهي پارهاي از آنها قرار بده؛ آنگاه به سوي تو ميآيند.»
آنچه گفته شد، نمونههايي از توانمندي انسانهاي كامل است كه در پرتو بندگي خدا و اتصال به قدرت بي انتهاي پروردگار، در برابر ديدگاه مردمان جلوهگر شده است.
ناگفته نماند، كتابهاي تفسيري، روايي و تاريخي، بيش از سه هزار مورد از معجزات و كرامات رسول اكرم(ص) را ثبت كردهاند. از پيامدهاي زيباي گفت و گو در اين زمينه، رسيدن به روشن بيني و توسعه فضاي فكري، شكسته شدن حصارهاي مادي و راهيابي به درياي بي كران نورانيت معنوي است.
پينوشت ها:
1. فرهنگ عميد.
1.ر.ك: تفسير موضوعي قرآن كريم، آيت اللَّه جوادي آملي، ج 8، ص 85-64.
2. اسرا(17): 1.
3. سبا(34): 12.
4. قمر(54):1.
5. تفسير نمونه، ج 23، ص 9.
6.قمر(54):2.
7. طه(20):77.
8. اعراف(7):190.
9. شرح نهج البلاغه، ابن ابيالحديد، ج 13، ص214.
10. الشفا بتعريف حقوق المصطفي، قاضي عياض، ج 1، ص 298.
11. نمل(27): 20.
12. بقره(2):260.
eporsesh.com
