پرسش :
چرا ما «شيعيان» به خاطر زيارت رفتن و نماز خواندن در حرم ائمه(ع) و ندز كردن و مانند اين امور متهم به شرك ميشويم ولي اهل تسنن كه بيش از ما چنين اموري را انجام داده و ميدهند، متهم به شرك نشده و ميشوند؟
پاسخ :
همه اهل تسنن ما را متهم نميكنند بلكه عدّهاي از آنان چنين تهمتهايي را ميزنند و تهمتهاي آنها اختصاص به شيعه ندارد بلكه ديگر اهل تسنن كه عقايد آن عدّه را نپذيرفتهاند نيز به چنين اتهاماتي متهم هستند و ابن تيميه در رساله (زيارة القبور و الاستنجاد بالمقبور) به همه مسلمانان تهمت زده ولي نسبت به شيعيان بيشتر حساس هستند.
حرف آنها اين است كه ميگويند: شيعيان، اهل قبور را عبادت ميكنند و براي اهل قبور نماز ميخوانند و از اهل قبور شفاي بيماران و پيروزي بر دشمنان را ميطلبند و براي اهل قبور نذر ميكنند و مانند اين امور و مدعي هستند كه اين اعمال بدعت و شرك است.{1}
و به همين لحاظ با شيعيان عناد و بدرفتاري ميكنند. البته گاهي هم ميگويند، شيعيان فلان و فلان را سبّ ميكنند و اين امر نيز باعث عداوت آنها ميباشد.
اكنون به خلاصهاي از حرفها و ادلّه آنها در اين رابطه اشاره ميكنيم و سپس پاسخ آنها را با توضيح مختصري بيان ميكنيم:
منشأ و دليل تهمتها
در رابطه با سرچشمه تهمتها و نسبتها تنها به خلاصهاي از عبارت بن باز، اكتفا ميكنم. وي گفته است:
از بدعتهايي كه سبب شرك اكبر است، نماز و قرآن خواندن در كنار قبور است، چون رسولاللَّه(ص) فرموده است: «خدا لعنت كند يهود و نصارا را، آنها قبور انبياي خود را مسجد قرار دادند»{2}
و نيز گفته است:
آن حضرت خطاب به مسلمانان فرموده است: «آگاه باشيد، آنان كه قبل از شما بودند قبور انبياء و صالحين خود را مسجد قرار دادند، مراقب باشيد كه شما قبور را مسجد قرار ندهيد، من شما را از چنين عملي نهي ميكنم».{3}
بن باز پس از نقله اين دو روايت نتيجهگيري كرده و گفته است:
از اين دو روايت استفاده ميشود كه نماز و قرآن خواندن در كنار قبور و ملازم شدن و ماندن نزد قبور و چيز ساختن روي قبور از اسباب شرك و غلّو نسبت به اهل قبول است و اين كارها را يهود و نصارا انجام دادند و جهّال اين امت نيز همان كارها را انجام دادند تا آنجا كه اهل قبور را عبادت كردند، براي اهل قبور قرباني كردند، به آنها استغاثه كردند، براي آنها نذر كردند، از آنها شفاي بيماران و پيروزي بر دشمنان را خواستند و اين كارها نزد قبر حسين(ع)... انجام ميشود - تا آنكه گفته است: - و رسولاللَّه(ص) نهي كرده است از بنا و گچ كاري قبور و نشستن روي قبور و گنبد ساختن روي قبور و نوشتن روي قبور.{4} و اين نهي نيست مگر از جهت اينكه اين كارها تشبيه به يهود و نصاري و سبب شرك اكبر است.{5}
چرا اين نسبتها تهمت است؟
اكنون كه به طور خلاصه ادله آنها بررسي شد و ضمناً هم معلوم گرديد كه نظر آنان عمدتاً شيعيان و أئمه شيعه عليهم السلام هستند، ميگوييم:
ما فعلاً در مقام اين نيستم كه روايات مورد استدلال آنها را از جهت سند و دلالت و جهت صدور، بررسي و صحت و سقم آنها را تأييد يا تضعيف كنيم بلكه فرض را بر صحت آنها ميگذاريم و ميگوييم:
شيعيان در تكبيرهاي افتتاحيّه تمام نمازها چه نماز، واجب باشد چه مستحب، در هر كجا و هر وقت كه نماز ميخواند چه مسجد باشد، چه حرم ائمه(ع) يا غير آن مستحب ميدانند جملههاي ذيل را بعد از تكبيرات افتتاحيه و قبل از شروع به حمد بخوانند:
وجّهت وجهي للذي فطر السماوات و الارض علم الغيب و الشهادة حنيفاً مسلماً و ما أنا من المشركين اِنّ صلاتي و نسكي و محياي و مماتي للَّه رب العالمين، لا شريك له و بذلك أمرت و أنا من المسلمين.{6}
من با ايمان خالص رو به سوي خدايي آوردم كه آفريننده آسمانها و زمين است، داناي نهان و آشكار است و وجودم از لوث شرك و عقايد مشركان منزه است و مسلمان هستم و من هرگز با عقيده جاهلانه مشركان موافق نخواهم بود، همانا نماز و طاعت و كليّه اعمال من - قرباني و غير آن - و حيات و مرگ من، همه براي خدا است كه پروردگار جهانيان است، او را شريك نيست و به همين اخلاص كامل مرا فرمان داده و من مطيع و تسليم امر خدا ميباشم.
اين عبارت و اين كيفيت نماز خواندن و اين عقيده و ايمان خالص، پاسخي روشن و قاطع به تمام ياوه سراييهاي آن كساني است كه شيعه را متهم به شرك ميكنند.
در عين حال برخي از ادعاها و اتهامات آنها را مطرح و به طور خلاصه پاسخ روشن و گويا ميدهيم ان شاءاللَّه.
الف) گفتهاند: نماز خواندن در كنار قبور عبادت و پرستش اهل قبور است و از اسباب شرك ميباشد و عمدتاً نظر آنها به شيعيان است كه در حرم ائمه(ع) و گاهي كنار بقيع نماز ميخوانند و همچنين بعد از زيارت، نماز زيارت ميخوانند.
پاسخ تهمتها: اوّلاً شيعيان هر كجا و هر نمازي كه بخوانند چنانچه بخواهند نيت نماز را به زبان بياورند ميگويند: «نماز ميخوانم قربة الي اللَّه» و هرگز به ذهنشان هم خطور نميكند كه - العياذباللَّه - «نماز ميخوانم قربةً الي صاحب القبر» و نماز زيارت نيز كه ميخوانند همين گونه نيت ميكنند و نماز را «قربةً الي اللَّه» ميخوانند و ثواب آن را به صاحب قبر هديه ميكنند، همان گونه كه مثلاً در دعاي بعد از نماز زيارت امام حسين(ع) ميگويند:
اللهم اِنّي صَلَيّتُ و رَكَعتُ و سَجَدتُ لك وَحدَكَ لا شريكَ لكَ لأنّ الصَّلاة و الرّكوع و السُّجودَ لا يكونُ اِلا لك... اللَّهم وَ هاتانِ الرَّكعتانِ هَديّةٌ مِنّي اِلي مولايَ الحسين بن عليّ عليهما السّلام.{7}
بنابراين شيعيان نماز را براي خدا ميخوانند و ثواب آن را هديه ميكنند و هرگز براي صاحب قبر نماز نميخوانند و او را عبادت پرستش نميكنند.
ثانياً اگر كنار قبور نماز خواندن شرك است چگونه از صدر اسلام تاكنون در مسجدالحرام كه قبور انبياء(ع) و غير انبياء - مانند هاجر مادر حضرت اسماعيل(ع) و فرزندان او - وجود دارد نماز خوانده و ميخوانند؟ در مسجدالنبي و اطراف قبور رسولاللَّه(ص) و ابوبكر و عمر و به قولي قبر حضرت زهرا (س) نيز كه در مسجد ميباشد{8} - نماز ميخوانند؟ چندين سال عايشه در كنار قبور زندگي كرده و نماز خوانده است؟ آيا اينها قبر نيستند يا دليلي بر خروج اينها وجود دارد و آيا فرقي بين قبور ميباشد؟
پی نوشتها:
[1]. به تحفة الاخوان، تأليف بن باز صفحه 10 تا صفحه 18، (البته در اين قسمت اسمي از خصوص شيعه نبرده ولي در صفحه 15، گفته است: اين كارها نزد قبر حسين(ع) انجام ميشود) و به زيارة القبور و الاستنجاد بالمقبور، تأليف ابن تيميه، ص 11 به بعد مراجعه شود.
[2]. «لعن اللَّه اليهود و النّصاري اِتَّخذوا قبول أنبيائهم مساجد».
[3]. «ألا و إنّ من كان قبلكم كانوا يتخذون قبور انبيائهم و صالحيهم مساجد ألا فلا تتخذوا القبور مساجد فانّي أنهاكم عن ذلك». (به كتاب تحفة الاخوان او، ص 10 تا 18 مراجعه شود).
[4]. «انه نهي عن تجصيص القبور و القعود عليها و البناء عليها و الكتابة عليها».
[5]. تحفة الاخوان، تأليف عبدالعزيز بن عبداللَّه بن باز، ص 13 تا 15.
[6]. عروة الوثقي، في تكبيرة الاحرام، مسأله 12.
[7]. مفاتيح الجنان حاج شيخ عباس قمي(قدس سره) زيارت مطلقه امام حسين(ع).
[8]. در كتاب: التاريخ القويم - لمكة و بيت اللَّه الكريم: تأليف محمد طاهر الكردي المكي: المجلد الأول: ص 243 ضمن توضيح حجره و قبر پيامبراكرم(ص) (مقصورة قبرالنبي(ص)) چگونگي حجره حضرت زهرا (س) را توضيح داده و از بتنوني نقل كرده كه: داخل حجره آن حضرت ضريحي وجود دارد و ضريح بر مكاني قرار دارد كه بنابر گفته جمع كثيري فاطمه زهرا (س) در آن مكان (وسط حجره شريفه) دفن شده است «قد اقيم فيما بين البابين ضريح علي المكان الذي دفنت فيه السيدة فاطمة علي قول الكثيرين»
eporsesh.com
همه اهل تسنن ما را متهم نميكنند بلكه عدّهاي از آنان چنين تهمتهايي را ميزنند و تهمتهاي آنها اختصاص به شيعه ندارد بلكه ديگر اهل تسنن كه عقايد آن عدّه را نپذيرفتهاند نيز به چنين اتهاماتي متهم هستند و ابن تيميه در رساله (زيارة القبور و الاستنجاد بالمقبور) به همه مسلمانان تهمت زده ولي نسبت به شيعيان بيشتر حساس هستند.
حرف آنها اين است كه ميگويند: شيعيان، اهل قبور را عبادت ميكنند و براي اهل قبور نماز ميخوانند و از اهل قبور شفاي بيماران و پيروزي بر دشمنان را ميطلبند و براي اهل قبور نذر ميكنند و مانند اين امور و مدعي هستند كه اين اعمال بدعت و شرك است.{1}
و به همين لحاظ با شيعيان عناد و بدرفتاري ميكنند. البته گاهي هم ميگويند، شيعيان فلان و فلان را سبّ ميكنند و اين امر نيز باعث عداوت آنها ميباشد.
اكنون به خلاصهاي از حرفها و ادلّه آنها در اين رابطه اشاره ميكنيم و سپس پاسخ آنها را با توضيح مختصري بيان ميكنيم:
منشأ و دليل تهمتها
در رابطه با سرچشمه تهمتها و نسبتها تنها به خلاصهاي از عبارت بن باز، اكتفا ميكنم. وي گفته است:
از بدعتهايي كه سبب شرك اكبر است، نماز و قرآن خواندن در كنار قبور است، چون رسولاللَّه(ص) فرموده است: «خدا لعنت كند يهود و نصارا را، آنها قبور انبياي خود را مسجد قرار دادند»{2}
و نيز گفته است:
آن حضرت خطاب به مسلمانان فرموده است: «آگاه باشيد، آنان كه قبل از شما بودند قبور انبياء و صالحين خود را مسجد قرار دادند، مراقب باشيد كه شما قبور را مسجد قرار ندهيد، من شما را از چنين عملي نهي ميكنم».{3}
بن باز پس از نقله اين دو روايت نتيجهگيري كرده و گفته است:
از اين دو روايت استفاده ميشود كه نماز و قرآن خواندن در كنار قبور و ملازم شدن و ماندن نزد قبور و چيز ساختن روي قبور از اسباب شرك و غلّو نسبت به اهل قبول است و اين كارها را يهود و نصارا انجام دادند و جهّال اين امت نيز همان كارها را انجام دادند تا آنجا كه اهل قبور را عبادت كردند، براي اهل قبور قرباني كردند، به آنها استغاثه كردند، براي آنها نذر كردند، از آنها شفاي بيماران و پيروزي بر دشمنان را خواستند و اين كارها نزد قبر حسين(ع)... انجام ميشود - تا آنكه گفته است: - و رسولاللَّه(ص) نهي كرده است از بنا و گچ كاري قبور و نشستن روي قبور و گنبد ساختن روي قبور و نوشتن روي قبور.{4} و اين نهي نيست مگر از جهت اينكه اين كارها تشبيه به يهود و نصاري و سبب شرك اكبر است.{5}
چرا اين نسبتها تهمت است؟
اكنون كه به طور خلاصه ادله آنها بررسي شد و ضمناً هم معلوم گرديد كه نظر آنان عمدتاً شيعيان و أئمه شيعه عليهم السلام هستند، ميگوييم:
ما فعلاً در مقام اين نيستم كه روايات مورد استدلال آنها را از جهت سند و دلالت و جهت صدور، بررسي و صحت و سقم آنها را تأييد يا تضعيف كنيم بلكه فرض را بر صحت آنها ميگذاريم و ميگوييم:
شيعيان در تكبيرهاي افتتاحيّه تمام نمازها چه نماز، واجب باشد چه مستحب، در هر كجا و هر وقت كه نماز ميخواند چه مسجد باشد، چه حرم ائمه(ع) يا غير آن مستحب ميدانند جملههاي ذيل را بعد از تكبيرات افتتاحيه و قبل از شروع به حمد بخوانند:
وجّهت وجهي للذي فطر السماوات و الارض علم الغيب و الشهادة حنيفاً مسلماً و ما أنا من المشركين اِنّ صلاتي و نسكي و محياي و مماتي للَّه رب العالمين، لا شريك له و بذلك أمرت و أنا من المسلمين.{6}
من با ايمان خالص رو به سوي خدايي آوردم كه آفريننده آسمانها و زمين است، داناي نهان و آشكار است و وجودم از لوث شرك و عقايد مشركان منزه است و مسلمان هستم و من هرگز با عقيده جاهلانه مشركان موافق نخواهم بود، همانا نماز و طاعت و كليّه اعمال من - قرباني و غير آن - و حيات و مرگ من، همه براي خدا است كه پروردگار جهانيان است، او را شريك نيست و به همين اخلاص كامل مرا فرمان داده و من مطيع و تسليم امر خدا ميباشم.
اين عبارت و اين كيفيت نماز خواندن و اين عقيده و ايمان خالص، پاسخي روشن و قاطع به تمام ياوه سراييهاي آن كساني است كه شيعه را متهم به شرك ميكنند.
در عين حال برخي از ادعاها و اتهامات آنها را مطرح و به طور خلاصه پاسخ روشن و گويا ميدهيم ان شاءاللَّه.
الف) گفتهاند: نماز خواندن در كنار قبور عبادت و پرستش اهل قبور است و از اسباب شرك ميباشد و عمدتاً نظر آنها به شيعيان است كه در حرم ائمه(ع) و گاهي كنار بقيع نماز ميخوانند و همچنين بعد از زيارت، نماز زيارت ميخوانند.
پاسخ تهمتها: اوّلاً شيعيان هر كجا و هر نمازي كه بخوانند چنانچه بخواهند نيت نماز را به زبان بياورند ميگويند: «نماز ميخوانم قربة الي اللَّه» و هرگز به ذهنشان هم خطور نميكند كه - العياذباللَّه - «نماز ميخوانم قربةً الي صاحب القبر» و نماز زيارت نيز كه ميخوانند همين گونه نيت ميكنند و نماز را «قربةً الي اللَّه» ميخوانند و ثواب آن را به صاحب قبر هديه ميكنند، همان گونه كه مثلاً در دعاي بعد از نماز زيارت امام حسين(ع) ميگويند:
اللهم اِنّي صَلَيّتُ و رَكَعتُ و سَجَدتُ لك وَحدَكَ لا شريكَ لكَ لأنّ الصَّلاة و الرّكوع و السُّجودَ لا يكونُ اِلا لك... اللَّهم وَ هاتانِ الرَّكعتانِ هَديّةٌ مِنّي اِلي مولايَ الحسين بن عليّ عليهما السّلام.{7}
بنابراين شيعيان نماز را براي خدا ميخوانند و ثواب آن را هديه ميكنند و هرگز براي صاحب قبر نماز نميخوانند و او را عبادت پرستش نميكنند.
ثانياً اگر كنار قبور نماز خواندن شرك است چگونه از صدر اسلام تاكنون در مسجدالحرام كه قبور انبياء(ع) و غير انبياء - مانند هاجر مادر حضرت اسماعيل(ع) و فرزندان او - وجود دارد نماز خوانده و ميخوانند؟ در مسجدالنبي و اطراف قبور رسولاللَّه(ص) و ابوبكر و عمر و به قولي قبر حضرت زهرا (س) نيز كه در مسجد ميباشد{8} - نماز ميخوانند؟ چندين سال عايشه در كنار قبور زندگي كرده و نماز خوانده است؟ آيا اينها قبر نيستند يا دليلي بر خروج اينها وجود دارد و آيا فرقي بين قبور ميباشد؟
پی نوشتها:
[1]. به تحفة الاخوان، تأليف بن باز صفحه 10 تا صفحه 18، (البته در اين قسمت اسمي از خصوص شيعه نبرده ولي در صفحه 15، گفته است: اين كارها نزد قبر حسين(ع) انجام ميشود) و به زيارة القبور و الاستنجاد بالمقبور، تأليف ابن تيميه، ص 11 به بعد مراجعه شود.
[2]. «لعن اللَّه اليهود و النّصاري اِتَّخذوا قبول أنبيائهم مساجد».
[3]. «ألا و إنّ من كان قبلكم كانوا يتخذون قبور انبيائهم و صالحيهم مساجد ألا فلا تتخذوا القبور مساجد فانّي أنهاكم عن ذلك». (به كتاب تحفة الاخوان او، ص 10 تا 18 مراجعه شود).
[4]. «انه نهي عن تجصيص القبور و القعود عليها و البناء عليها و الكتابة عليها».
[5]. تحفة الاخوان، تأليف عبدالعزيز بن عبداللَّه بن باز، ص 13 تا 15.
[6]. عروة الوثقي، في تكبيرة الاحرام، مسأله 12.
[7]. مفاتيح الجنان حاج شيخ عباس قمي(قدس سره) زيارت مطلقه امام حسين(ع).
[8]. در كتاب: التاريخ القويم - لمكة و بيت اللَّه الكريم: تأليف محمد طاهر الكردي المكي: المجلد الأول: ص 243 ضمن توضيح حجره و قبر پيامبراكرم(ص) (مقصورة قبرالنبي(ص)) چگونگي حجره حضرت زهرا (س) را توضيح داده و از بتنوني نقل كرده كه: داخل حجره آن حضرت ضريحي وجود دارد و ضريح بر مكاني قرار دارد كه بنابر گفته جمع كثيري فاطمه زهرا (س) در آن مكان (وسط حجره شريفه) دفن شده است «قد اقيم فيما بين البابين ضريح علي المكان الذي دفنت فيه السيدة فاطمة علي قول الكثيرين»
eporsesh.com