پرسش :
غيرت در دين، ممدوح است يا مذموم؟
پاسخ :
مي‌خواهيم بدانيم دفاع از امور شرعي و انساني و حساس بودن در مقابل آن، از صفات حميده است يا رذيله؛ اگر انسان در مقابل تجاوز به جان و مال و نواميس و اعتقادات دينياش حالت تدافعي داشته باشد خوب است، يا سكوت اختيار نمايد و عكس العملي از خود نشان ندهد؟ در علم اخلاق كدام يك از اين دو فرد مورد ستايشند؟ در فرهنگ دين، صفت غيرت، از صفات حميده به شمار ميآيد يا از صفات رذيله؟
يكي از پرسش‌هاي مهمي كه براي بسياري از جوانان متديّن معاصر، مطرح است، اين است كه آيا ميتوان در جامعهي ديني، اعمال خلاف شرع و رفتار غير ديني را كه از جانب برخي، عالمانه و عامدانه صورت ميگيرد مشاهده نمود و در عين حال سكوت اختيار كرد؟
علامه (ره) با توجه به برخي از روايات در اين زمينه ميفرمايند:
غيرت يكي از اخلاق حميده و ملكات فاضله است و آن عبارت است از: دگرگوني حالت انسان از حالت عادي و اعتدال، به طوري كه انسان را براي دفاع و انتقام از كسي كه به يكي از مقدساتش اعم از: دين، ناموس و يا جاه و امثال آن تجاوز كرده، از جاي خود ميكَند و اين صفت غريزي، صفتي است كه هيچ انساني به طور كلي از آن بيبهره نيست. هر فردي را فرض كنيم كه از غيرت بيبهره باشد، باز در بعضي از موارد، غيرت را از خود بروز ميدهد؛ پس غيرت يكي از امور فطري است و اسلام هم ديني است كه براساس فطرت تشريع شد. امور فطري را دين تعديل كرده و آن مقداري كه در حيات بشر لازم و ضروري است معتبر و واجب ميسازد.[1]
سكوت و بيتفاوتي در مقابل اهانت به مقدسات ديني با فرهنگ دين سازگار نيست؛ چون در تعاليم دين و متون روايي بر حفظ موازين شرع، بسيار تأكيد شده است.
از پيامبر اكرم(ص) روايت شده كه فرمودند:
سوگند به ذات پاك خداوند كه چند نفر وارد بهشت نميشوند، از جمله ديوّث (كسي كه در ناموس‌داري و عفت بيتفاوت باشد) و بيغيرت.[2]
حضرت علي(ع) در روايتي ميفرمايند:
آيا حيا نميكنيد و غيرت نميورزيد كه زنهاي شما به بازارها ميروند و با جوانان نيرومند و خوش هيكل روبه‌رو ميشوند؟![3]
در حقيقت روحيهي ديني با غيرت پيوند خورده و بيغيرتي، مساوي با ضعف اعتقادات ديني يا بيديني است. ترويج شخصي بودن احكام دين و محدوديت آن در زندگي شخصي و عدم ارتباط تعاليم و قوانين مذهبي با امور اجتماعي، زمينهسازي آزادي به معناي بيبند و باري جوانان، ترك بيان واقعيات دين به بهانهي آماده نبودن زمينهي مساعد براي آن و رهايي دختران و پسران نوجوان و جوان در معابر عمومي، همه براي از بين بردن حساسيت ديني و گرفتن غيرت مذهبي ملتي است كه براي حاكميت دين و بقاي آن از جان و مال خود گذشته و خون پاكترين و مخلصترين جوانان را در آن راه اعطا نموده است.
پی نوشتها:
[1]. الميزان، ج 4، ص 432.
[2]. بحار الانوار، ج 79، ص 116.
[3]. محجه البيضاء، ج 3، ص 104.
منبع: جوانان و پرسش‌هاي اخلاقی، مصطفي خليلي، ناشر: مركز مطالعات و پژوهش‌‌هاي فرهنگي حوزه علميه(بهار 1381)
مي‌خواهيم بدانيم دفاع از امور شرعي و انساني و حساس بودن در مقابل آن، از صفات حميده است يا رذيله؛ اگر انسان در مقابل تجاوز به جان و مال و نواميس و اعتقادات دينياش حالت تدافعي داشته باشد خوب است، يا سكوت اختيار نمايد و عكس العملي از خود نشان ندهد؟ در علم اخلاق كدام يك از اين دو فرد مورد ستايشند؟ در فرهنگ دين، صفت غيرت، از صفات حميده به شمار ميآيد يا از صفات رذيله؟
يكي از پرسش‌هاي مهمي كه براي بسياري از جوانان متديّن معاصر، مطرح است، اين است كه آيا ميتوان در جامعهي ديني، اعمال خلاف شرع و رفتار غير ديني را كه از جانب برخي، عالمانه و عامدانه صورت ميگيرد مشاهده نمود و در عين حال سكوت اختيار كرد؟
علامه (ره) با توجه به برخي از روايات در اين زمينه ميفرمايند:
غيرت يكي از اخلاق حميده و ملكات فاضله است و آن عبارت است از: دگرگوني حالت انسان از حالت عادي و اعتدال، به طوري كه انسان را براي دفاع و انتقام از كسي كه به يكي از مقدساتش اعم از: دين، ناموس و يا جاه و امثال آن تجاوز كرده، از جاي خود ميكَند و اين صفت غريزي، صفتي است كه هيچ انساني به طور كلي از آن بيبهره نيست. هر فردي را فرض كنيم كه از غيرت بيبهره باشد، باز در بعضي از موارد، غيرت را از خود بروز ميدهد؛ پس غيرت يكي از امور فطري است و اسلام هم ديني است كه براساس فطرت تشريع شد. امور فطري را دين تعديل كرده و آن مقداري كه در حيات بشر لازم و ضروري است معتبر و واجب ميسازد.[1]
سكوت و بيتفاوتي در مقابل اهانت به مقدسات ديني با فرهنگ دين سازگار نيست؛ چون در تعاليم دين و متون روايي بر حفظ موازين شرع، بسيار تأكيد شده است.
از پيامبر اكرم(ص) روايت شده كه فرمودند:
سوگند به ذات پاك خداوند كه چند نفر وارد بهشت نميشوند، از جمله ديوّث (كسي كه در ناموس‌داري و عفت بيتفاوت باشد) و بيغيرت.[2]
حضرت علي(ع) در روايتي ميفرمايند:
آيا حيا نميكنيد و غيرت نميورزيد كه زنهاي شما به بازارها ميروند و با جوانان نيرومند و خوش هيكل روبه‌رو ميشوند؟![3]
در حقيقت روحيهي ديني با غيرت پيوند خورده و بيغيرتي، مساوي با ضعف اعتقادات ديني يا بيديني است. ترويج شخصي بودن احكام دين و محدوديت آن در زندگي شخصي و عدم ارتباط تعاليم و قوانين مذهبي با امور اجتماعي، زمينهسازي آزادي به معناي بيبند و باري جوانان، ترك بيان واقعيات دين به بهانهي آماده نبودن زمينهي مساعد براي آن و رهايي دختران و پسران نوجوان و جوان در معابر عمومي، همه براي از بين بردن حساسيت ديني و گرفتن غيرت مذهبي ملتي است كه براي حاكميت دين و بقاي آن از جان و مال خود گذشته و خون پاكترين و مخلصترين جوانان را در آن راه اعطا نموده است.
پی نوشتها:
[1]. الميزان، ج 4، ص 432.
[2]. بحار الانوار، ج 79، ص 116.
[3]. محجه البيضاء، ج 3، ص 104.
منبع: جوانان و پرسش‌هاي اخلاقی، مصطفي خليلي، ناشر: مركز مطالعات و پژوهش‌‌هاي فرهنگي حوزه علميه(بهار 1381)
