پرسش :
چگونه بايد زندگي كرد كه شفاعت ائمه اطهار(علیهم السلام) شامل حالمان شود؟
پاسخ :
شفاعت ائمه(ع) روز قيامت براساس قانون كلي شفاعت است، لذا بايد ديد شرايط شفاعت چيست؟
شرايط شفاعت: شفاعت اولياي الهي در روز قيامت براي گنهكاران و واسطه شدن آنان در رساندن رحمت، مغفرت و آمرزش الهي بدون حساب نيست بلكه اين كه كساني مورد شفاعت قرار گيرند متوقف بر شرايطي است كه در آيات و روايات بيان شده است.
1- رضايت خداوند: بايد توجه داشت كه شفاعت از سوي خداوند آغاز ميشود. شفاعت فيض مغفرت الهي است كه مانند تمام فيوضات از جانب خدا اعطا ميشود و شفيعان اسباب و وسائط ومجاري اين فيض هستند. فياض و اعطا كننده اين رحمت خداوند است. به همين جهت در آيات و روايات شرط شفاعت اين است كه شفيعان مورد رضايت و پسند خداوند باشد. شفيعان كساني هستند كه خداوند آنان را براي اين امر پسنديده و به آنان اجازه شفاعت داده است «يومئذ لا تنفع الشفاعة الا من اذن له الرحمن و رضي له قولا؛ در آن روز شفاعت سودي ندارد مگر كسيكه خداي رحمان به او اجازه دهد و سخن او را بپسندد» (طه آيه 109).
شفاعت شوندگان نيز كساني هستند كه مورد رضايت و پسند خداوند باشند «ولا يشفعون الا لمن ارتضي؛ (شفيعان) شفاعت نميكنند مگر براي كسي كهمورد رضايت و پسند خداوند باشد» انبيا، آيه 28). يعني شفاعت شفيعان در حق كسي موءثر واقع ميشود كه به مقام ارتضاي الهي نايل آمده باشد. يعني هماصل شفاعت از سوي خداوند و اعطاي اوست و هم شفيعان را خداوند براياين مقام تعيين كرده و هم شفاعت شوندگان كساني هستند كه خداوند ميخواهد.
2- گنهكاراني مورد شفاعت قرار ميگيرند كه گناهان آنان اصلايمانشان را به خطر نيفكنده باشد. به همين جهت در منابع ديني آمده است كه كافر و مشرك در روز قيامت شفاعت نميشوند و شفاعت شفاعتكنندگان بهحال آنان سودي نخواهد داشت. قال رسول الله(ص): «الشفاعة لاتكون لاهلالشك والشرك و لا لاهل الكفر والجحود بل يكون للموءمنين من اهل التوحيد؛ شفاعت براي ترديد كنندگان و مشركين و كافرين نيست بلكه براي موءمنموحد است» (ميزانالحكمه ج 5 ص 117).
3- گنهكاراني مورد شفاعت قرار ميگيرند كه مطيع دستورات خدا و رسول و امامان باشند. در منابع ديني شرطاين كه شفاعت شامل حال بنده گنهكار بشود عمل كردن به احكام و دستورات دين ذكر شده است. كسي كه روش و بناي عملياش اطاعت از خدا و فرستادگان او بوده لكن گهگاهي دچار لغزش و خطا شده است قابليت و استحقاق شمولرحمت، مغفرت و آمرزش الهي را در روز قيامت از طريق وسائط و مجاري آن يعني شفاعت شفيعان خواهد داشت. امام صادق(ع) ميفرمايد: «هر كسدوست دارد شفاعت شافعين در مورد او سودمند واقع شود بايد در صدد جلبرضايت خداوند برآيد و بدانيد هيچ كس رضايت خداوند را جلب نخواهد كرد مگر با اطاعت از خدا و پيامبر و اولياي الهي از آل محمد» (بحارالانوار ج 78ص 220). اهميت عمل به احكام و وظايف ديني در شمول شفاعت به حدياست كه حتي سبك شمردن و اهميت ندادن به آن سبب محروميت از شفاعت ميشود.
رسول اكرم(ص) ميفرمايد: «لاينال شفاعتي من استخف بصلوته»؛ شفاعت من به كسي كه نمازش را سبك بشمارد نميرسد ميزانالحكمه ج 5ص 117).
امام صادق(ع) ميفرمايد: «لاتنال شفاعتنا من استخف بالصلوه»؛ شفاعت ما به كسي كه نماز را سبك بشمارد نميرسد» (كافي ج 3 ص 270).
4- وجود رابطه روحي و معنوي ميان شافع و شفاعت شونده. اگر اولياي الهيدر روز قيامت از عدهاي شفاعت ميكنند و در حقيقت واسطه فيض مغفرت و آمرزش الهي ميشوند اين شفاعت بيحساب و جزاف نيست. بلكه ناشي ازرابطه معنوي خاصي است كه در دنيا ميان شفاعت كننده و شفاعت شونده برقرار شده است. بر اين اساس وقتي كسي در زندگي دنيوي با اولياي الهي همعقيده و همفكر و همراه است و تحت جذبه هدايتگري آنان قرار گرفته وآنان را امام و پيشواي خود قرار داده است درجهاي از وحدت و همسنخي و محبت ميان آنان ايجاد شده است. اين رابطه روحي و معنوي ميان شفاعتكننده و شفاعت شونده در اين دنيا پايه و اساس شفاعت در آخرت خواهد بود. بنابراين شفاعت اولياي الهي شامل حال كساني كه در دنيا چنين رابطه روحي و معنوي با انبيا و اوصيا و ائمه معصومين نداشتهاند نخواهد شد.
برخي از ويژگيهاي شفاعت:
1- مراتب و درجات شفاعت. شفاعت اولياي الهي براي انسان خطاكار مراتبي دارد. اين شفاعت همانگونه كه در شرط چهارم شفاعت گذشت براساس رابطه معنوي ميان شخص با اولياي الهي است و هراندازه كه اين رابطه بيشتر باشد تأثير بيشتر خواهد گذاشت.
اما اين كه زمان شفاعت چه وقتي خواهد بود؟ علامه طباطبايي مي فرمايند از روايات فهميده مي شود كه شفاعت در وقتي رخ مي دهد كه شخص وارد جهنم شود و دليلي به وجود شفاعت در برزخ و سختي هاي روز قيامت كه روزي بسيار طولاني است وجود ندارد. البته ممكن است هنگام جان دادن و روز قيامت معصومين كمك هايي بنمايند ولي اين از باب تصرفات و حكومتي است كه خداوند به آنها داده است (الميزان عربي، ج 1، ص 155). و ربطي به شفاعت ندارد؛ زيرا بحث شفاعت و شفاعت كنندگان مختص معصومين نيست و اشخاص و گروه هاي مختلفي شفاعت مي كنند كه در برزخ داراي حكومت و حق تصرف نيستند.
امام باقر(ع) ميفرمايد: «گروهي از مردم پس از آن كه در آتش جهنم ميسوزند شفاعت به سراغشان ميآيد و آنها را نجات ميدهد» (ميزانالحكمه ج 2 ح 2940).
اين خصوصيت شفاعت مانع از جرأت افراد بر ارتكاب گناه ميشود و در عين حال روزنه اميد را بازميگذارد و افراد را به سعي در تحصيل شرايط شمولشفاعت كه در يك كلام در رضايت خدا و عمل به دستورات او خلاصه ميشود واميدارد.
2- خداوند تحت تأثير شفيعان نيست. برخلاف شفاعت مرسوم درميان مردم كه حاكم به خاطر نفوذي كه شفيع نزد او دارد و متأثر از نفوذ وي مجرم را مورد عفو قرار ميدهد شفاعت فعل خداوند است. شفاعت از سوي خداوند آغاز ميشود. فيضي است كه او عطا ميكند و شفيعان واسطه ايصالاين فيض هستند. شفيعان تحت تأثير خداوندند و نه بالعكس.
3- شفاعت پاداشي براي صالحان است. در كلام معصومين يكي از حكمتهاي شفاعت هديه و جايزه به صالحين ذكر شده است.
فرق است ميان كسي كه عمري را به مخالفت و عصيان و كفر نسبت به خداوند گذرانده و كسي كه عقيده و عملش مورد پسند خداوند بوده است. هر چند دچار لغزشها و خطاهايي نيز شده است. شفاعت در حقيقت هديه و جايزهاي است به چنين انسانهايي به اين صورت كه به خاطر عقيده و اعمال خوب آنها اعمال بدشان بخشيده ميشود.
امام صادق(ع): «والشفاعه جائزه لهم اذا ارتضي الله عزوجل دينهم»؛ شفاعت جايزهاي است براي مؤمنين گنهكاري كه دين آنان مورد رضايت و پسند خداوند است (بحارالانوار ج 8 ص 40).
با توجه به مطالب ذكر شده شفاعت امام حسين(ع) (كه همان شفاعت الهي است) شامل افرادي ميشود كه ارتباط روحي و عملي با آن حضرت برقرار كرده و تلاش ميكنند در راه آن امام بزرگ قدم بردارند هر چند در زندگي گاه دچار خطا و لغزش ميشوند توجه داريم كه شفاعت براي هيچكس ضمانت شده نيست پس نه ميتوان جرأت بر گناه پيدا كرد و نه مأيوس از رحمت حق شد بلكه بايد تلاش نمود و اميد داشت كه مشمول شفاعت ائمه اطهار(ع) خواهيم شد.
eporsesh.com
شفاعت ائمه(ع) روز قيامت براساس قانون كلي شفاعت است، لذا بايد ديد شرايط شفاعت چيست؟
شرايط شفاعت: شفاعت اولياي الهي در روز قيامت براي گنهكاران و واسطه شدن آنان در رساندن رحمت، مغفرت و آمرزش الهي بدون حساب نيست بلكه اين كه كساني مورد شفاعت قرار گيرند متوقف بر شرايطي است كه در آيات و روايات بيان شده است.
1- رضايت خداوند: بايد توجه داشت كه شفاعت از سوي خداوند آغاز ميشود. شفاعت فيض مغفرت الهي است كه مانند تمام فيوضات از جانب خدا اعطا ميشود و شفيعان اسباب و وسائط ومجاري اين فيض هستند. فياض و اعطا كننده اين رحمت خداوند است. به همين جهت در آيات و روايات شرط شفاعت اين است كه شفيعان مورد رضايت و پسند خداوند باشد. شفيعان كساني هستند كه خداوند آنان را براي اين امر پسنديده و به آنان اجازه شفاعت داده است «يومئذ لا تنفع الشفاعة الا من اذن له الرحمن و رضي له قولا؛ در آن روز شفاعت سودي ندارد مگر كسيكه خداي رحمان به او اجازه دهد و سخن او را بپسندد» (طه آيه 109).
شفاعت شوندگان نيز كساني هستند كه مورد رضايت و پسند خداوند باشند «ولا يشفعون الا لمن ارتضي؛ (شفيعان) شفاعت نميكنند مگر براي كسي كهمورد رضايت و پسند خداوند باشد» انبيا، آيه 28). يعني شفاعت شفيعان در حق كسي موءثر واقع ميشود كه به مقام ارتضاي الهي نايل آمده باشد. يعني هماصل شفاعت از سوي خداوند و اعطاي اوست و هم شفيعان را خداوند براياين مقام تعيين كرده و هم شفاعت شوندگان كساني هستند كه خداوند ميخواهد.
2- گنهكاراني مورد شفاعت قرار ميگيرند كه گناهان آنان اصلايمانشان را به خطر نيفكنده باشد. به همين جهت در منابع ديني آمده است كه كافر و مشرك در روز قيامت شفاعت نميشوند و شفاعت شفاعتكنندگان بهحال آنان سودي نخواهد داشت. قال رسول الله(ص): «الشفاعة لاتكون لاهلالشك والشرك و لا لاهل الكفر والجحود بل يكون للموءمنين من اهل التوحيد؛ شفاعت براي ترديد كنندگان و مشركين و كافرين نيست بلكه براي موءمنموحد است» (ميزانالحكمه ج 5 ص 117).
3- گنهكاراني مورد شفاعت قرار ميگيرند كه مطيع دستورات خدا و رسول و امامان باشند. در منابع ديني شرطاين كه شفاعت شامل حال بنده گنهكار بشود عمل كردن به احكام و دستورات دين ذكر شده است. كسي كه روش و بناي عملياش اطاعت از خدا و فرستادگان او بوده لكن گهگاهي دچار لغزش و خطا شده است قابليت و استحقاق شمولرحمت، مغفرت و آمرزش الهي را در روز قيامت از طريق وسائط و مجاري آن يعني شفاعت شفيعان خواهد داشت. امام صادق(ع) ميفرمايد: «هر كسدوست دارد شفاعت شافعين در مورد او سودمند واقع شود بايد در صدد جلبرضايت خداوند برآيد و بدانيد هيچ كس رضايت خداوند را جلب نخواهد كرد مگر با اطاعت از خدا و پيامبر و اولياي الهي از آل محمد» (بحارالانوار ج 78ص 220). اهميت عمل به احكام و وظايف ديني در شمول شفاعت به حدياست كه حتي سبك شمردن و اهميت ندادن به آن سبب محروميت از شفاعت ميشود.
رسول اكرم(ص) ميفرمايد: «لاينال شفاعتي من استخف بصلوته»؛ شفاعت من به كسي كه نمازش را سبك بشمارد نميرسد ميزانالحكمه ج 5ص 117).
امام صادق(ع) ميفرمايد: «لاتنال شفاعتنا من استخف بالصلوه»؛ شفاعت ما به كسي كه نماز را سبك بشمارد نميرسد» (كافي ج 3 ص 270).
4- وجود رابطه روحي و معنوي ميان شافع و شفاعت شونده. اگر اولياي الهيدر روز قيامت از عدهاي شفاعت ميكنند و در حقيقت واسطه فيض مغفرت و آمرزش الهي ميشوند اين شفاعت بيحساب و جزاف نيست. بلكه ناشي ازرابطه معنوي خاصي است كه در دنيا ميان شفاعت كننده و شفاعت شونده برقرار شده است. بر اين اساس وقتي كسي در زندگي دنيوي با اولياي الهي همعقيده و همفكر و همراه است و تحت جذبه هدايتگري آنان قرار گرفته وآنان را امام و پيشواي خود قرار داده است درجهاي از وحدت و همسنخي و محبت ميان آنان ايجاد شده است. اين رابطه روحي و معنوي ميان شفاعتكننده و شفاعت شونده در اين دنيا پايه و اساس شفاعت در آخرت خواهد بود. بنابراين شفاعت اولياي الهي شامل حال كساني كه در دنيا چنين رابطه روحي و معنوي با انبيا و اوصيا و ائمه معصومين نداشتهاند نخواهد شد.
برخي از ويژگيهاي شفاعت:
1- مراتب و درجات شفاعت. شفاعت اولياي الهي براي انسان خطاكار مراتبي دارد. اين شفاعت همانگونه كه در شرط چهارم شفاعت گذشت براساس رابطه معنوي ميان شخص با اولياي الهي است و هراندازه كه اين رابطه بيشتر باشد تأثير بيشتر خواهد گذاشت.
اما اين كه زمان شفاعت چه وقتي خواهد بود؟ علامه طباطبايي مي فرمايند از روايات فهميده مي شود كه شفاعت در وقتي رخ مي دهد كه شخص وارد جهنم شود و دليلي به وجود شفاعت در برزخ و سختي هاي روز قيامت كه روزي بسيار طولاني است وجود ندارد. البته ممكن است هنگام جان دادن و روز قيامت معصومين كمك هايي بنمايند ولي اين از باب تصرفات و حكومتي است كه خداوند به آنها داده است (الميزان عربي، ج 1، ص 155). و ربطي به شفاعت ندارد؛ زيرا بحث شفاعت و شفاعت كنندگان مختص معصومين نيست و اشخاص و گروه هاي مختلفي شفاعت مي كنند كه در برزخ داراي حكومت و حق تصرف نيستند.
امام باقر(ع) ميفرمايد: «گروهي از مردم پس از آن كه در آتش جهنم ميسوزند شفاعت به سراغشان ميآيد و آنها را نجات ميدهد» (ميزانالحكمه ج 2 ح 2940).
اين خصوصيت شفاعت مانع از جرأت افراد بر ارتكاب گناه ميشود و در عين حال روزنه اميد را بازميگذارد و افراد را به سعي در تحصيل شرايط شمولشفاعت كه در يك كلام در رضايت خدا و عمل به دستورات او خلاصه ميشود واميدارد.
2- خداوند تحت تأثير شفيعان نيست. برخلاف شفاعت مرسوم درميان مردم كه حاكم به خاطر نفوذي كه شفيع نزد او دارد و متأثر از نفوذ وي مجرم را مورد عفو قرار ميدهد شفاعت فعل خداوند است. شفاعت از سوي خداوند آغاز ميشود. فيضي است كه او عطا ميكند و شفيعان واسطه ايصالاين فيض هستند. شفيعان تحت تأثير خداوندند و نه بالعكس.
3- شفاعت پاداشي براي صالحان است. در كلام معصومين يكي از حكمتهاي شفاعت هديه و جايزه به صالحين ذكر شده است.
فرق است ميان كسي كه عمري را به مخالفت و عصيان و كفر نسبت به خداوند گذرانده و كسي كه عقيده و عملش مورد پسند خداوند بوده است. هر چند دچار لغزشها و خطاهايي نيز شده است. شفاعت در حقيقت هديه و جايزهاي است به چنين انسانهايي به اين صورت كه به خاطر عقيده و اعمال خوب آنها اعمال بدشان بخشيده ميشود.
امام صادق(ع): «والشفاعه جائزه لهم اذا ارتضي الله عزوجل دينهم»؛ شفاعت جايزهاي است براي مؤمنين گنهكاري كه دين آنان مورد رضايت و پسند خداوند است (بحارالانوار ج 8 ص 40).
با توجه به مطالب ذكر شده شفاعت امام حسين(ع) (كه همان شفاعت الهي است) شامل افرادي ميشود كه ارتباط روحي و عملي با آن حضرت برقرار كرده و تلاش ميكنند در راه آن امام بزرگ قدم بردارند هر چند در زندگي گاه دچار خطا و لغزش ميشوند توجه داريم كه شفاعت براي هيچكس ضمانت شده نيست پس نه ميتوان جرأت بر گناه پيدا كرد و نه مأيوس از رحمت حق شد بلكه بايد تلاش نمود و اميد داشت كه مشمول شفاعت ائمه اطهار(ع) خواهيم شد.
eporsesh.com
.jpg "چرا خداوند ایتقدر دین ساخته است؟")
