پرسش :

آنچه که درباره دیدار برخی افراد با امام زمان (عج) نقل شده، چقدر واقعيت دارد؟

پاسخ :
شرح پرسش:
آيا ديدار حضرت مهدی (عج) در عصر غيبت کبری ممكن است و اگر هست، واقع شده يا نه و از آنچه که درباره دیدار برخی افراد با امام زمان (عج) نقل شده، چقدر واقعيت دارد؟

پاسخ:
بايد گفت منشأ اينگونه سئوالات به روايت امام عصر(ع) بر مي گردد كه علماي شيعه آن را از چهارمين نائب خاص امام(ع) نقل كرده اند.امام زمان(ع) در فرمايشي به آخرين نائب خود فرمودند كه پس از غيبت كبري، ديگر كسي مرا نخواهد ديد و اگر كسي بگويد مرا ديده دروغ گفته است.
ما بر اساس اين روايت مي توانيم مدعيان رؤيت را تكذيب كنيم. البته منظور ديداري است كه در غيبت صغري انجام ميشده است. چنين رؤيتي خاص دوران غيبت صغري بوده و بعد از آن نفي شده است. پس مراد حضرت اين نبود كه چشم هيچ انساني به ايشان نمي افتد بلكه روايت داريم كه حضرت در بين مردم هستند و مردم را مي بيند اما آنها محروم از رؤيت حضرت اند.
گاهي ديدار چنين حاصل مي شده كه فرد بعد ازديدار و خروج از آن حالت يقين پيدا مي كرده كه امام را ديده است، اما رؤيت رسمي حضرت چنانچه در غيبت صغري بوده تكذيب مي شود. نمونه كساني كه قبلاً علم داشته و با علم به ديدار حضرت رفته باشد بسيار كم بوده و معمولاً پس از مرگ ديدار كنندگان اين موضع مكشوف شده است و آنها مدعي ديدار نبوده اند.
آيت ا...مصباح در پاسخ به سئوال كه آيا مواردي كه نقل مي شود افرادي آن حضرت را مشاهده كرده اند واقعيت دارد يا نه؟ مي فرمايند : فرق بين عصر غيبت صغري و غيبت كبري اين است كه در زمانغيبت صغري، كساني بودند كه ميتوانستند رسماً خدمت اما زمان (ع) برسند، حرفهاي مردم را نقل كنند و جوابش را هم بگيرند و به مردم اطلاع دهند. يا وجوهات را بپردازند و رسيد بگيرند. گويي امام عصر(ع) حاضر بودند و مردم با ايشان ملاقات مي كردند،با اين تفاوت كه اين روابط خصوصي بود و فقط چند نفر يا يك نفر با آن حضرت رابطه داشتند.
اين نوع رابطه پس از آخرين نماينده،قطع شد و پس از آن ديگر چنين رابطه اي وجود ندارد كه كسي باشد تا مردم بوسيلهاو با ايشان ارتباط پيدا كنند. اينكه آن حضرت فرمودند پس از اين، كسي مرا نخواهد ديد، منظور همان رؤيتي است كه در عصر غيبت صغري وجود داشته است و نواب به خواست خود،هر وقت مي خواستند خدمت امام (ع) مي رسيدند، لذا در زمان غيبت كبري، رؤيتي كه توأم باآن نيابت بوده باشد وجود ندارد و آن حضرت اين موضوع را نفي مي نمايند. اما در زمان غيبت كبري، ممكن است كساني خدمت امام زمان(ع) شرفياب شوند ولي آن حضرت را نشناسند، يا در خواب، ايشان را ببينند يا آنكه خود امام(ع) خواسته باشند كه خود را به كسي نشان دهند. دليلي بر عدم امكان اين موضوع نداريم. خلاصه آنكه ظرف گفت و گويي كه محل بحث بوده، رؤيتي است كه در زمان غيبت صغري ميسر بوده و آن را در زمان غيبت كبري نفي مي كنند،نه هر رؤيتي را. (1)
بنابراين با قاطعيت مي توانيم كساني را كه ادعاي ديدار مي كنند (ع)به معنايي كه توضيح داده شد) تكذيب كنيم و از آن طرف برخي ملاقاتها را كه به صورت ادعا نبوده، مثل ديدار سيد بحرالعلوم، شيخ بها، علي بن مهزيار و ...مورد تصديق قرار دهيم.
آقاي عليرضا رجالي تهراني در اين باره مي فرمايند : ديدار و رويارويي با آن حضرت به سه صورت ممكن است پيش آيد :
1- ديدار حضرت مهدي(ع) با عنوان غير واقعي ايشان، به طوري كه كاملاً براي ديدار كننده ناشناس باشند. اين گونه ديدار، و به فراواني دايم براي كساني كه در محل زندگي ايشان سكونت دارند يا افرادي كه با ايشان برخورد مي نمايند در هر نقطه اي كه باشد روي مي دهد.
2- ديدار با آن حضرت در عنوان حقيقي ايشان، بدون اينكه اين امر را ملاقات كننده، مگر پس از پايان گرفتن ديدار، متوجه باشد. اين همان حالتي است كه اكثر ديدارهاي نقل شده را شامل مي شود.
3- ديدار با آن حضرت با عنوان حقيقي ايشان ، در حالي كه ديدار كننده نيز در اثناي ملاقات متوجه اين امر باشد. اين گونه ديدار در اخبار مشاهده و ديدار بسيار كم نقل شده است، زيرا غالباً مخالف مصلحت مي باشد و با غيبت تامه و كامل حضرت مهدي(ع) منافات دارد .
راجع به اين كه : آيا در غيبت كبري ممكن است كسي خدمت آن حضرت مشرف شود؟ بايد گفت : آري، و اين كه در بعضي روايات گفته شده كه مدعيان ديدن حضرت را تكذيب كنيد، منظور كساني است كه ادعاي ديدن آن امام و نيابت دارند. باري هر شيعه پاك سرشتي مي تواند آن حضرت را ملاقات كند. (2)
1- تقويت مباني اعتقادي، آيت ا...مصباح،ص51-50
2- يكصد پرسش پيرامون امام زمان(ع)، عليرضا رجالي تهراني،ص155و154و153
منبع: موسسه تحقيقاتي حضرت ولي عصر عليه السلام