پرسش :
چرا سلسله امامان شيعه با غيبت امام زمان (عج) به پايان می‌رسد؟
پاسخ :
برای نیل به اهداف مادی و معنوی ، رهبری از ضروریات زندگی اجتماعی است ، تا حدی كه این ضرورت در بین حیواناتی كه به صورت اجتماعی زندگی می كنند و تابع غرایزو سرشت ذاتی خود هستند (از قبیل زنبورها و مورچگان) به چشم می آید. بنابر این ،اصل مسئله رهبری در زندگی اجتماعی انسان از بدیهیات بوده و حتی مكاتبی چون آنارشیسم (كه دولت را به همه اشكالش محكوم می دانند) برخلاف آنچه شهرت پیداكرده است ، طالب هرج و مرج در رهبری اجتماعی نیسـت ، بلكه مدعی است گروههای داوطلب در اجتماع ، می توانند با بر طرف كردن این نیاز ضـمن اعمال گونه ای رهبری اجتماعی ، از جرایم جلوگیری نمایند.(1) اما از نظر دینی ، رهبری در اجتماع انسانی چنان لازم و نیاز به آن ضروری شمرده شده است كه اولین انسان را خداوند رهبر وتربیت یافته قرار داد تا در آینده انسانها هر چند محدود به یك خانواده هم باشند، بدون رهبر و راهنما نمانند. آیه شریفه 24 از سوره فاطر به همین سنت الهی تصریح كرده و می فرماید: ((و ان مـن امـه الا خـلافـیها نذیر)). برای هر زمان امام ورهبری قرار دادیم (2). در روایات شیعی ، لزوم وجود امام و حجت الهی به حدی ضروری شمرده شده كه فرموده اند: ((اگر امام نباشد زمین اهلش را در خود فرومی برد)). (3) همچنین در اصول كافی بابی مستقل به این مضمون وجود دارد كه اگر در زمین جزدو كس نباشند، لامحاله یكی از آن دو امام خواهد بود.(4) برهان عقلی ، همان گونه كه اصل نبوت عامه را اثبات می كند، امامت را هم ثابت شده می شمارد، زیرا به مقتضای همان برهان ، همیشه باید در بین نوع انسان فرد كاملی وجود داشته باشد كه به عقاید حقه الهی معتقد بوده و تمامی اخلاق و صفات پسندیده انسانی را به كاربسته و به همه احكام دین عالم و آگـاه وعامل بوده و در تمام این مراحل از هرگونه خطا و اشتباه و معصیت و گناه معصوم و مبرا باشد، بـه چنین انسان برگزیده ای امام می گویند. امام كسی است كه كمالاتی كه از جانب خدا نازل شده و ممكن است در افرادانسان تحقق یابد، در شخص او فعلیت و تحقق یافته است. امام محل نـزول فیوضات الهی و واسطه انسان و عالم غیب است. امام پیشرو و پیشوای قافله انسانی وكـسی است كه همواره مورد تائید و هدایت خداوند متعال بوده است و به واسطه افاضات معنوی وجاذبه های باطنی ، هر فردی از انسانها را طبق استعدادش به كمال مطلوب می رساندو در یك كـلام امـام هـم هدایت تشریعی بشر و هم هدایت تكوینی او را عهده دار است ،البته در این جهت او واسطه فیض هدایت الهی است . با این بیان روشن می شود كه مسئله حضور و یا غیبت امام، در اصل لـزوم امامت كمترین تغییری ایجاد نمی كند و اینكه امام دوازدهم بنا به عللی چند (كه فعلا مجال تـوضـیـح آن نـیـسـت ولی اجمالا می توان گفت كه همه عوامل غیبت به بشر و اعمال و كردار او مـربـوط مـی شود و در واقع انسانها به واسطه ضعفها و كمبودهایشان از منافع حضور امام محروم مانده اند) جـامـه غیبت برتن پوشیده اند، هیچ گونه تغییر و تفاوتی در اصل اصیل امامت و لزوم وجـود حـجـت الـهی بر زمین به وجود نمی آورد. بنابر این وجود مقدس امام غایت نوع و فردكامل انـسـان و واسـط مـیـان عـالم مادی و عالم ربوبی است . اگر امام بر روی زمین نباشد، نوع انسان منقرض می شود و خدا به حد كامل شناخته و پرستش نمی شود . امام قلب عالم وجود و رهبر و بری نـوع بشر است و حضور و غیبت او در ترتب این آثاركمترین تفاوتی برجای نمی گذارد، پس وجود چـنین واسطه فیضی تا روز قیامت به قوت خود باقی است. از این رو شیعه امامیه بر این باور است كـه زمـین تا برپایی قیامت همواره از بركات وجودی امام بهره مند بوده و لحظه ای خالی از حجت الهی باقی نمی ماند. از امام سجاد(ع) نقل شده كه فرمود: ما پیشوای مسلمانان و حجت بر اهل عالم وسـادات مـومـنـان و رهـبر نیكان و صاحب اختیار مسلمانان هستیم. ما امان اهل زمینیم چنان كه ستارگان امان اهل آسمان اند .... از روزی كه خدا آدم را آفرید تا حال ،زمین هیچ گاه از حجت خالی نبوده است ، ولی گاهی ظاهر و مشهور و گاهی غایب ومستور بوده است ، تا قیامت نیز از حـجت خالی نخواهد بود و اگر امام نباشد خداپرستش نمی شود، سلیمان می گوید عرض كردم : مردم چگونه از وجود امام غائب بهره مند می شوند؟ فرمود: همان طور كه از خورشید پشت ابر بهره مند می شوند. (5)
منبع: موسسه تحقیقاتی حضرت ولی عصر علیه السلام
برای نیل به اهداف مادی و معنوی ، رهبری از ضروریات زندگی اجتماعی است ، تا حدی كه این ضرورت در بین حیواناتی كه به صورت اجتماعی زندگی می كنند و تابع غرایزو سرشت ذاتی خود هستند (از قبیل زنبورها و مورچگان) به چشم می آید. بنابر این ،اصل مسئله رهبری در زندگی اجتماعی انسان از بدیهیات بوده و حتی مكاتبی چون آنارشیسم (كه دولت را به همه اشكالش محكوم می دانند) برخلاف آنچه شهرت پیداكرده است ، طالب هرج و مرج در رهبری اجتماعی نیسـت ، بلكه مدعی است گروههای داوطلب در اجتماع ، می توانند با بر طرف كردن این نیاز ضـمن اعمال گونه ای رهبری اجتماعی ، از جرایم جلوگیری نمایند.(1) اما از نظر دینی ، رهبری در اجتماع انسانی چنان لازم و نیاز به آن ضروری شمرده شده است كه اولین انسان را خداوند رهبر وتربیت یافته قرار داد تا در آینده انسانها هر چند محدود به یك خانواده هم باشند، بدون رهبر و راهنما نمانند. آیه شریفه 24 از سوره فاطر به همین سنت الهی تصریح كرده و می فرماید: ((و ان مـن امـه الا خـلافـیها نذیر)). برای هر زمان امام ورهبری قرار دادیم (2). در روایات شیعی ، لزوم وجود امام و حجت الهی به حدی ضروری شمرده شده كه فرموده اند: ((اگر امام نباشد زمین اهلش را در خود فرومی برد)). (3) همچنین در اصول كافی بابی مستقل به این مضمون وجود دارد كه اگر در زمین جزدو كس نباشند، لامحاله یكی از آن دو امام خواهد بود.(4) برهان عقلی ، همان گونه كه اصل نبوت عامه را اثبات می كند، امامت را هم ثابت شده می شمارد، زیرا به مقتضای همان برهان ، همیشه باید در بین نوع انسان فرد كاملی وجود داشته باشد كه به عقاید حقه الهی معتقد بوده و تمامی اخلاق و صفات پسندیده انسانی را به كاربسته و به همه احكام دین عالم و آگـاه وعامل بوده و در تمام این مراحل از هرگونه خطا و اشتباه و معصیت و گناه معصوم و مبرا باشد، بـه چنین انسان برگزیده ای امام می گویند. امام كسی است كه كمالاتی كه از جانب خدا نازل شده و ممكن است در افرادانسان تحقق یابد، در شخص او فعلیت و تحقق یافته است. امام محل نـزول فیوضات الهی و واسطه انسان و عالم غیب است. امام پیشرو و پیشوای قافله انسانی وكـسی است كه همواره مورد تائید و هدایت خداوند متعال بوده است و به واسطه افاضات معنوی وجاذبه های باطنی ، هر فردی از انسانها را طبق استعدادش به كمال مطلوب می رساندو در یك كـلام امـام هـم هدایت تشریعی بشر و هم هدایت تكوینی او را عهده دار است ،البته در این جهت او واسطه فیض هدایت الهی است . با این بیان روشن می شود كه مسئله حضور و یا غیبت امام، در اصل لـزوم امامت كمترین تغییری ایجاد نمی كند و اینكه امام دوازدهم بنا به عللی چند (كه فعلا مجال تـوضـیـح آن نـیـسـت ولی اجمالا می توان گفت كه همه عوامل غیبت به بشر و اعمال و كردار او مـربـوط مـی شود و در واقع انسانها به واسطه ضعفها و كمبودهایشان از منافع حضور امام محروم مانده اند) جـامـه غیبت برتن پوشیده اند، هیچ گونه تغییر و تفاوتی در اصل اصیل امامت و لزوم وجـود حـجـت الـهی بر زمین به وجود نمی آورد. بنابر این وجود مقدس امام غایت نوع و فردكامل انـسـان و واسـط مـیـان عـالم مادی و عالم ربوبی است . اگر امام بر روی زمین نباشد، نوع انسان منقرض می شود و خدا به حد كامل شناخته و پرستش نمی شود . امام قلب عالم وجود و رهبر و بری نـوع بشر است و حضور و غیبت او در ترتب این آثاركمترین تفاوتی برجای نمی گذارد، پس وجود چـنین واسطه فیضی تا روز قیامت به قوت خود باقی است. از این رو شیعه امامیه بر این باور است كـه زمـین تا برپایی قیامت همواره از بركات وجودی امام بهره مند بوده و لحظه ای خالی از حجت الهی باقی نمی ماند. از امام سجاد(ع) نقل شده كه فرمود: ما پیشوای مسلمانان و حجت بر اهل عالم وسـادات مـومـنـان و رهـبر نیكان و صاحب اختیار مسلمانان هستیم. ما امان اهل زمینیم چنان كه ستارگان امان اهل آسمان اند .... از روزی كه خدا آدم را آفرید تا حال ،زمین هیچ گاه از حجت خالی نبوده است ، ولی گاهی ظاهر و مشهور و گاهی غایب ومستور بوده است ، تا قیامت نیز از حـجت خالی نخواهد بود و اگر امام نباشد خداپرستش نمی شود، سلیمان می گوید عرض كردم : مردم چگونه از وجود امام غائب بهره مند می شوند؟ فرمود: همان طور كه از خورشید پشت ابر بهره مند می شوند. (5)
منبع: موسسه تحقیقاتی حضرت ولی عصر علیه السلام
