پرسش :
آیا در این که آیه ولایت یا همان آیه 55 سوره مائده درباره حضرت علی(ع) است اتفاق نظری وجود دارد؟
پاسخ :
در سوره مائده آیه 55 آمده است: «إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ راکِعُونَ ؛ ولىّ و سرپرست شما، تنها خداوند و پیامبرش و مؤمنانى هستند که نماز را برپا مىدارند و در حال رکوع، زکات مىدهند.»
در شأن نزول آیه فوق آمده است: «سائلى وارد مسجد رسول خدا (صلى اللَّه علیه و آله) شد و از مردم درخواست کمک کرد. کسى چیزى به او نداد. حضرت على (علیه السلام) در حالى که به نماز مشغول بود، در حال رکوع، انگشتر خود را به سائل بخشید. از این رو در تکریم این بخشش، این آیه نازل شد.
ماجراى فوق را ده نفر از اصحاب پیامبر مانند ابن عباس، عمّار یاسر، جابر بن عبدالله، ابوذر، أَنس بن مالک، بلال و … نقل کردهاند و شیعه و اکثر سنّى در این شأن نزول، توافق دارند.(ر.ک: الغدیر، ج ۲، احقاق الحقّ، ج ۲، و کنز العمّال، ج ۶) عمّار یاسر مىگوید: پس از انفاق انگشتر در نماز و نزول آیه بود که رسول خدا (صلى اللَّه علیه و آله) فرمود: «من کنت مولاه فعلى مولاه.» (تفسیر المیزان، ذیل آیه )
پیامبر اکرم(صلى اللَّه علیه و آله) در غدیر خم، براى بیان مقام حضرت على(علیه السلام) این آیه را تلاوت فرمود.(تفسیر صافى، ذیل آیه) و خود امام على(علیه السلام) نیز براى حقّانیّت خویش، بارها این آیه را مىخواند.(تفسیر المیزان، ذیل آیه) و ابوذر که خود شاهد ماجرا بوده است، در مسجدالحرام براى مردم داستان فوق را نقل مىکرد. (مجمع البیان، ذیل آیه)
امام صادق(علیه السلام) فرمودند: منظور از «الَّذِینَ آمَنُوا …»، على(علیه السلام) و اولاد او، ائمّه اطهار(علیهم السلام) تا روز قیامت هستند. پس هر کس از اولاد او به جایگاه امامت رسید با این ویژگى مثل اوست، آنان صدقه مىدهند در حال رکوع. (کافى، ج ۱)
مرحوم محدث بحرانی نیز در غایة المرام 24 حدیث از منابع اهل سنت و 19 روایت از منابع و مصادر شیعه نقل کرده است که مجموعاً 43 حدیث می‌شود، بنابراین روایاتی که پیرامون این آیه وارد شده متواتر هستند.[1]
پاورقی ها:
[1] . مکارم شیرازی، ناصر، آیات ولایت در قرآن، انتشارات نسل جوان، چاپ اول، سال 1381.
در سوره مائده آیه 55 آمده است: «إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ راکِعُونَ ؛ ولىّ و سرپرست شما، تنها خداوند و پیامبرش و مؤمنانى هستند که نماز را برپا مىدارند و در حال رکوع، زکات مىدهند.»
در شأن نزول آیه فوق آمده است: «سائلى وارد مسجد رسول خدا (صلى اللَّه علیه و آله) شد و از مردم درخواست کمک کرد. کسى چیزى به او نداد. حضرت على (علیه السلام) در حالى که به نماز مشغول بود، در حال رکوع، انگشتر خود را به سائل بخشید. از این رو در تکریم این بخشش، این آیه نازل شد.
ماجراى فوق را ده نفر از اصحاب پیامبر مانند ابن عباس، عمّار یاسر، جابر بن عبدالله، ابوذر، أَنس بن مالک، بلال و … نقل کردهاند و شیعه و اکثر سنّى در این شأن نزول، توافق دارند.(ر.ک: الغدیر، ج ۲، احقاق الحقّ، ج ۲، و کنز العمّال، ج ۶) عمّار یاسر مىگوید: پس از انفاق انگشتر در نماز و نزول آیه بود که رسول خدا (صلى اللَّه علیه و آله) فرمود: «من کنت مولاه فعلى مولاه.» (تفسیر المیزان، ذیل آیه )
پیامبر اکرم(صلى اللَّه علیه و آله) در غدیر خم، براى بیان مقام حضرت على(علیه السلام) این آیه را تلاوت فرمود.(تفسیر صافى، ذیل آیه) و خود امام على(علیه السلام) نیز براى حقّانیّت خویش، بارها این آیه را مىخواند.(تفسیر المیزان، ذیل آیه) و ابوذر که خود شاهد ماجرا بوده است، در مسجدالحرام براى مردم داستان فوق را نقل مىکرد. (مجمع البیان، ذیل آیه)
امام صادق(علیه السلام) فرمودند: منظور از «الَّذِینَ آمَنُوا …»، على(علیه السلام) و اولاد او، ائمّه اطهار(علیهم السلام) تا روز قیامت هستند. پس هر کس از اولاد او به جایگاه امامت رسید با این ویژگى مثل اوست، آنان صدقه مىدهند در حال رکوع. (کافى، ج ۱)
مرحوم محدث بحرانی نیز در غایة المرام 24 حدیث از منابع اهل سنت و 19 روایت از منابع و مصادر شیعه نقل کرده است که مجموعاً 43 حدیث می‌شود، بنابراین روایاتی که پیرامون این آیه وارد شده متواتر هستند.[1]
پاورقی ها:
[1] . مکارم شیرازی، ناصر، آیات ولایت در قرآن، انتشارات نسل جوان، چاپ اول، سال 1381.
