پرسش :

فرق بین ذنب و اثم و عصیان چیست؟ آیا هر سه کلمه در قرآن آمده؟

پاسخ :
این کلمات با مشتقات آن در قرآن، در موارد زیادی استعمال شده است. کلمه ذنب در سوره شعراء آیه 14 و تکویر آیه 9؛ کلمه إثم در سوره بقره آیه 173 و 182 و 203؛ و کلمه عصیان در سوره حجرات آیه 7 و مشتقات آن مانند عصیتم، یعص، عصوا در سوره های دیگر قرآن آمده است.
این سه کلمه از نظر معنا مترادف هستند، اما در عین حال در کلام عرب تفاوت هایی با یکدیگر دارند.
"اثم" به معنای گناه است و گفته شده مراد از آن انجام کاری است که حلال نیست.[1] کلمه "ذنب" عبارت از هر عملى است که به دنبالش ضرر و یا فوت نفع و مصلحتى بوده باشد، و اصل کلمه از "ذَنَب" گرفته شده که به معناى دم و دنباله حیوان است و به گناهان نیز اطلاق ذنب شده است؛ زیرا گناه، جنایت و ستم به دیگران دنباله و تبعاتی دارد و مستلزم کیفر و عقوبت و انتقام است.[2]
اما واژه عصیان، در مقابل طاعت به معنای نا فرمانی است. اصل این کلمه به معنای چوب است. می گویند جلو فلانی را با عصا گرفت و به کسی که از جمعیت کنار گیری می کند گفته می شود "شق العصا"، یعنی از جمعیت جدا شد.[3]
بنابراین، به هر یک از ذنب، عصیان و اثم گناه اطلاق می شود، اگر چه تفاوت هایی از نظر معنا با همدیگر دارند.
پی نوشت:
[1] ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج 12، ص 5، دار صادر، بیروت، 1414ق .
[2] طبرسى، فضل بن حسن، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، ج 2، ص 713، انتشارات ناصر خسرو، تهران،1372ش.
[3] راغب اصفهانى، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص 570، دار العلم، الدار الشامیة، دمشق بیروت،1412ق.
منبع:islamquest.net