پرسش :

لطفا این حدیث را شرح دهید. امام سجاد (علیه السّلام) فرمودند: مُجالِسةُ الصّالِحینَ داعِیةٌ إلَی الصَّلاحِ؛ همنشینی با صالحان، به صلاح و رستگاری می کشاند. (1)

پاسخ :
شرح حدیث:
شعر زیبای سعدی را درباره ی تأثیر همنشینی حتماً به یاد دارید:
گِلی خوشبوی در حمام، روزی
رسید از دست محبوبی به دستم
بدو گفتم که مشکی یا عبیری؟
که از بوی دلاویز تو مستم
بگفتا من گِلی ناچیز بودم
ولیکن مدّتی با گُل نشستم
کمال همنشین در من اثر کرد
وگرنه من همان خاکم که هستم (2)
و این همان تمثیلی است که در روایات آمده است.
حدیث است: وقتی باد و نسیم، از لجنزار و مزبله می گذرد، با خودش بوی تعفن و بد به مشامها می رساند. ولی وقتی از گلستان می گذرد، عطر گلها را با خود می آورد. (3)
همنشینی با دیگران چنین است.
هم خوبان بر ما تأثیر می گذارند، هم بدان.
همنشینی با نیکان، انسان را به نیکی و صلاح می کشاند.
همنشینی با بدان، اخلاق و افکار و شخصیت انسان را تباه می کند.
تو اول بگو با کیان زیستی
پس آن گه بگویم که تو کیستی
توصیه ی همه ی بزرگان اخلاق آن است که انسان در انتخاب دوستان و همنشینان خود بسیار دقت کند و در حلقه ی دوستان شایسته، با ایمان و اخلاق قرار گیرد تا فضای سالم و معنوی آن گونه دوستان، او را هم به وادی صلاح و خیر و نیکی بکشاند.
چه بسیارند گمراهان و فاسدانی که به سبب معاشرت با دوستان ناباب، به فساد کشیده شده اند.
و... چه بسیارند نیکانی که خوبی خود را مدیون انسانهای با ایمان و صالح هستند.
پی نوشت:
1. کافی، ج1، ص20
2. سعدی.
3. غررالحکم، حدیث 5839.
منبع: حکمت های سجادی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام سجاد علیه السّلام)، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ اول (1390)