شب ادراری کودکان

 شب ادراری کودکان دلایل گوناگونی دارد که برخی از آن ها جنبه جسمی و برخی دیگر جنبه روانی دارند.
 

چکیده: بعضی عوامل از جمله کمبود هورمون آنتی‌دیورتیک یا کاهش ظرفیت مثانه، عفونت‌های ادراری، عوامل روانی و استرس‌ها می‌توانند موجب شب ادراری کودکان شوند. در این نوشتار به برخی از علل و درمان آن پرداخته می شود.

تعداد کلمات 1235 / تخمین زمان مطالعه 6 دقیقه

 

خیس کردن رختخواب(که بدان شب ادراری هم می گویند) وقتی است که کودک در هنگام خواب مثانه خود را خالی می کند. ممکن است این حالت گاه به گاه و یا هر شب رخ دهد. شب ادراری شایع است. در استرالیا از هر پنج کودک یکی رختخواب خود را خیس می کند. شب ادراری ارثی است و در پسران کوچکتر از نه سال شایع تر از دختران می باشد. شب ادراری برای کودک ناراحت کننده و برای کل خانواده تنش زا است. اخبار خوب حاکی از آن است که می توان در این مورد کمک گرفت.
 

شب ادراری به علت سه امر می تواند باشد:

کودکانی که رختخواب خود را خیس می کنند تنبل نیستند و شیطنت نمی کنند. برخی از بیماری ها را با شب ادراری مربوط دانسته اند، ولی بیشتر کودکان که رختخواب خود را خیس می کنند مشکل عمده  سلامتی ندارند.
کنترل ادرار در روز، پیش از رفع شب ادراری (شب خشکی) می آید. بیشتر کودکان تا سن سه سالگی روزها خشک هستند و شب ها وقتی خشک خواهند بود که به سن مدرسه رفتن می رسند. لیکن، این ممکن است از کودکی به کودک دیگر متفاوت باشد، و کودکان ممکن است گاه به گاه تصادفاتی (خیس کردن خود) هم در روز و هم در شب داشته باشند، تا به سن هفت یا هشت سالگی برسند.
 

بهترین کار این است که از یک کارشناس بهداشت که در مورد مشکلات مثانه کودکان دوره دیده است، نظیر پزشک، فیزیوتراپیست یا پرستار مشاور کنترل ادرار کمک بخواهید. آنها می توانند به کودکانی که شب ادراری دارند از سن نزدیک به شش سالگی به بعد کمک نمایند. پیش از این سن، بعضی اوقات همکاری جستن از کودک ممکن است دشوار باشد. لیکن، در برخی از موارد عاقلانه است که زودتر جویای کمک شوید، از قبیل هنگامی که کودکی که خشک بوده ناگهان دچار شب ادراری می شود؛ پس از رسیدن به سن مدرسه رفتن به دفعات خود را خیس کند؛ یا خیس کردن کودک را برنجاند یا او را ناراحت و خشمگین سازد؛ یا کودک می خواهد که خشک باشد.
 

برخی از کودکان که شب ها رختخواب خود را خیس می کنند، روزها نیز مشکلاتی در مورد طرز کار مثانه خود دارند. آنها ممکن است بدفعات زیاد یا کم به توالت بروند، باید با عجله خود را به توالت برسانند، برای تخلیه کامل مثانه خود مشکل دارند و یا مشکل مدفوع کردن دارند. مگر اینکه کودک لباس زیر خود را خیس کرده باشد، خانواده ها اغلب اطلاعی از دیگر مشکلات کنترل ادرار و مدفوع او ندارند. اگر کودکی که توالت کردن را یاد گرفته به تازگی در طول روز خود را خیس می کند باید موضوع را با پزشک در میان بگذارید.
 

بسیاری از کودکان شب ادراری را بدون کمک گرفتن پشت سر می گذارند. بیشتر اوقات، اگر خیس کردن پس از سن هشت تا نه سالگی بدفعات زیاد صورت گیرد، مشکل به خودی خود رفع نمی شود. روش های متعددی برای درمان شب ادراری موجود می باشند. یک کارشناس بهداشت با معاینه کودک شروع می کند تا اطمینان حاصل نماید که هیچ عامل جسمانی وجود نداشته باشد و دریابد که روزها مثانه او چگونه کار می کند. بعد روش های متعددی وجود دارد که بیشتر اوقات از آنها برای درمان شب ادراری استفاده می شود
 از قبیل:
- برنامه های تمرین مثانه به کودک عادات خوب مثانه را یاد می دهد. این بدان معنی است که کودک یاد می گیرد که درست و به اندازه بنوشد و هروقت به توالت می رود مثانه خود را کاملا تهیه نماید. این باعث می شود نیازهای ناگهانی توالت رفتن که موجب خیس کردن می شوند کاهش یابند. یاد گرفتن اینکه در روز مقدار زیادی ادرار را در مثانه خود نگه دارد همیشه کمک به رفع شب ادراری نمی کند.
- هشداردهنده های شبانگاهی که وقتی کودک رختخواب خود را خیس می کند به صدا در می آیند. این هشداردهنده ها به کودک کمک می کنند که با احساس پر شدن مثانه از خواب بیدار شود. هشداردهنده یا در رختخواب یا در لباس زیر کودک استفاده می شود. نتیجه آن وقتی بهتر است که کودک بخواهد خشک باشد، بدفعات شب ادراری دارد، شب ها کمک یکی از والدین را دارد، و از هشداردهنده هرشب برای مدت چند ماه استفاده می کند. برخی از کودکان با استفاده از هشداردهنده خشک می شوند ولی بعدا دوباره شروع به خیس کردن خود می کنند. پس از این بازگشت به حالت نخست، هشدار دهنده ها دوباره مؤثر خواهند بود. دارو یا افشان هایی که فعالیت مثانه را تغییر می دهند و یا میزان تولید ادرار را در شب کم می کنند را پزشکان تجویز می نمایند.
این داروها را می توان برای بهتر کار کردن مثانه در شب به کار برد. داروها اغلب به تنهائی شب ادراری را درمان نمی کنند. فعالیت مثانه باید بهتر شود وگرنه شب ادراری ممکن است با توقف دارو دوباره برگردد.
 

از یک کارشناس بهداشت که در زمینه مشکلات مثانه کودکان دوره دیده است، نظیر پزشک، فیزیوتراپیست یا پرستار مشاور
کنترل ادرار کمک بخواهید. با کودک خود راجع به طرز کار بدن او صحبت کنید. به کودک خود علت مشکل او را توضیح دهید. کارهائی را انجام دهید که به فرزند شما احساس خوبی راجع به خودش بدهد. وقتی که فرزند شما به توصیه کارشناس بهداشت عمل می نماید او را تحسین کنید. اطمینان حاصل کنید که فرزند شما بین 6 تا 8 لیوان آب در روز بنوشد، چون کودکانی که مشکل مثانه دارند بقدر کافی آب نمی نوشند. کوشش کنید تعداد نوشابه های گازداری که فرزند شما می نوشد را کاهش دهید. از کودک خود در انتخاب خشک ماندن حمایت کنید و در مورد برنامه درمانی او مثبت باشید. یبوست را تحت نظر داشته باشید چون ممکن است مشکل مثانه را بدتر کند. اگر یبوست مشکل دوام داری است، برای درمان آن کمک پزشکی بخواهید. . اگر فرزند شما از هشداردهنده شب ادراری استفاده می نماید، خودتان موقعی که هشدار صدا کرد بیدار شده و به فرزند کمک کنید از خواب بیدار شده و لباس و ملافه او را تعویض نمائید. اطمینان حاصل کنید که نور در شب کافی باشد تا رفتن به توالت آسان گردد.
 

برای اینکه رختخواب خود را خیس کرده او را تنبیه نکنید. پیش دوستان و خانواده، فرزند خود را خجالت ندهید. در میانه شب کودک را بیدار نکنید تا او را به توالت ببرید. این کار ممکن است از تعداد دفعاتی که تختخواب خیس می شود بکاهد ولی به کودک کمک نمی کند که خشک ماندن را یاد بگیرد. در حالیکه دیگر اعضای خانواده دوران پرتنشی را می گذرانند،
کوشش نکنید که شب ادراری را رفع کنید.
 
نویسنده : محمدحسین افشاری