دوران بلوغ (بخش دوم)

چکیده: در نوشتار پیشین به انواع مختلف بلوغ پرداختیم و بیان داشتیم سن بلوغ به برخی از عوامل وابسته است. در این نوشتار به ادامه مطالبی در مورد دوران بلوغ می پردازیم. با ما همراه باشید.

تعداد کلمات 985 / تخمین زمان مطالعه 5 دقیقه 

عامل اصلی بلوغ از دیدگاه طب الوپاتیک (طب جدید) ترشحات غدد درون ریز هستند که اصلی ترین آنها عبارت اند از: غده هیپوتالاموس، غده هیپوفیز، غده تیروئید، تخمدان ها (غدد جنسی زنان). این غدد با ترشح هورمون ها به داخل جریان خون و تأثیر در بافت های هدف، سبب تغییرات در این اندام ها می شوند. علت آغاز آبشار بلوغ، تغییر در فعالیت این غدد و میزان ترشحات آنها در سنی خاص است.
ترشحات غده هیپوتالاموس در مغز آغازگر این فرایند است. ترشحات این غده بر روی غده هیپوفیز تأثیر می گذارد و سبب افزایش ناگهانی و شدید ترشح هورمون رشد و هورمون محرک غدد جنسی می شود که هورمون رشد عامل اصلی بلوغ جسمی مثل افزایش قد و حجم عضلات است و هورمون محرک غدد جنسی با اثر بر تخمدان ها باعث ترشح هورمون های جنسی و بروز صفات ثانویه جنسی در دختران مثل بزرگ شدن پستان ها به عنوان اولین تغییر و در نهایت قاعدگی می شود.
ترشحات غدد فوق کلیوی عامل رویش موهای ناحیه ی شرمگاهی، زیر بغل و دیگر نقاط بدن به جز صورت است ترشحات غده تیروئید که مسئول سوخت و ساز بدن می باشد برای ترشحات سایر غدد ضروری است.
از دیدگاه طب ایرانی، بلوغ محصول تغییرات مزاجی دوره های سنی ابتدای حیات انسان است. این مکتب طبی دو کیفیت گرمی و تری را عامل رشد و نمو دانسته و به طور کلی حیات انسان را تحت تأثیر این دو کیفیت می داند. از تولد تا ابتدای جوانی که مزاج انسان گرم و تر است پدیده ی رشد و نمو را شاهد هستیم و در دیگر دوره های سنی با تغییر مزاج و خروج از گرمی و تری، نمو نداریم و رشد نیز تنها در دو بعد به صورت چاق و لاغر شدن امکان پذیر است. اما ممکن است این سؤال در ذهن شما ایجاد شود که چرا در همین دوران رشد، گاهی با رشد و نمو تدریجی و گاهی با تغییرات سریع و جهش رشدی و پدیده بلوغ مواجه هستیم؟
تغییرات رشدی انسان در ابتدای کودکی به تدریج صورت می گیرد؛ زیرا در این سنین مزاج، رطوبت بیشتری دارد و کیفیت حرارت به سبب وجود رطوبت بیشتر، فرصت بروز و ظهور کمتری می یابد. با افزایش سن و به مرور زمان از میزان رطوبت، کم شده و علائم حرارت در مزاج کودک نمایان می شود به طوری که در حدود ۱۴- ۱۰ سالگی به اوج خود می رسد و در این زمان است که سرعت و جهش رشدی را داریم. به طور کلی هر زمان که با سرعت و قوت در افعال و عملکردها مواجه شدیم مانند به سرعت صحبت کردن، تند قدم برداشتن، سرعت تصمیم گیری، باید بدانیم که با کیفیت حرارت سروکار داریم. در این سنین نیز به محض بروز و ظهور حرارت. فعل و انفعالات هورمونی و فیزیکی دوران بلوغ مانند آبشار آغاز می شود و تا زمانی که این تعادل، بین حرارت و رطوبت مزاج برقرار باشد ادامه می یابد. به همین دلیل است که پدیده بلوغ در پسرها پر سر و صداتر است و جهش رشد قدی نیز در آنان بیشتر از دخترهاست زیرا مزاج جنس مذکر از مؤنث گرم تر است.
زمانی که حرارت بتواند از مقدار رطوبت بدن کم کند و مزاج انسان به سمت خشکی برود از سرعت رشد کاسته می شود و به مرور فرآیند بلوغ پایان می یابد. زیرا رطوبت نیز از ارکان رشد و نمو است و با کاهش آن، رشد نیز متوقف می گردد. در نتیجه در سنین جوانی که مزاج، گرم و خشک است رشد و نمو بسیار کند و به تدریج به طور کامل متوقف می شود.
پس، با رعایت نکات و اصول حفظ سلامتی در دوران بلوغ و حفظ تعادل بین گرمی و تری با ورزش، تغذیه آرامش روانی و ... دختر نوجوان ما می تواند دوران بلوغ را به سلامت بگذراند به هم خوردن تعادل مزاجی در این دوره ی سرنوشت ساز ممکن است فرزندان را با مشکلات متعدد دوران بلوغ روبرو کند به شکلی که با افزایش در گرمی و تری دچار بلوغ زودرس و یا با کاهش شدید آن دچار کندی رشد گردد.
اما نکته قابل توجه این است که از دیدگاه طب ایرانی، شروع تغییرات هورمونی ناشی از تغییرات مزاجی در دوران بلوغ است و چگونگی و آغاز این تغییرات از زمانی که جنین در رحم مادر قرار دارد شروع شده است. سلامتی فرد از زمان جنینی است نه تنها دوران کوتاه بلوغ و نوجوانی، این مسئله اهمیت توجه به سلامت دختران از دوران جنینی که در رحم مادر قرار دارد تا جوانی را نشان می دهد. حتی قبل از آن یعنی زمانی که نطفه هنوز در رحم مادر قرار نگرفته است. بنابراین سلامتی جسمی و روانی پدر و مادر نقشی مهم در سلامت جنین و نسل آینده دارد.
با انجام دادن آموزه های این مکتب طبی غنی و با تربیت مادرانی سالم و توانمند، می توانیم به سلامتی نسل های آینده امیدوار باشیم.

بلوغ جسمی به دوره تکامل جنسی مربوط می شود و زمانی است که کودک تغییرات جسمانی، هورمونی و جنسی را تجربه می کند و برای تولید مثل و باروری آماده میشود. این دوره با رشد سریع و آشکار شدن صفات ثانویه جنسی همراه است.
رشد بدن بین ۸- ۱۸ سالگی سریع و چشمگیر بوده، این رشد در تمامی اجزای بدن صورت می گیرد. به این مجموعه تغییرات پیش آمده در بدن، بلوغ جسمانی گفته می شود. در واقع بلوغ پلی است بین کودکی و بزرگسالی که طی این عبور بدن فرد با تغییرات زیادی روبرو می شود. سن دقیقی برای شروع بلوغ وجود ندارد و از فردی به فرد دیگر متفاوت است که بستگی به تعادل مزاج کودک دارد و رسیدن به این تعادل حاصل مجموعه ای از عواملی مانند وراثت، تغذیه و جنسیت، شرایط جغرافیایی و ورزش کردن است. تغییرات جسمی این دوران شامل جهش رشد قدی، افزایش وزن و قد، صفات ثانویه جنسی، تمایل جنسی و ترشح هورمون های جنسی، رشد بیشتر موهای بدنه بم شدن صدا، چربی بیشتر پوست بدن است.