انواع ناراحتی در کودکان و درک آن

ناراحتی هایی مانند افسردگی، اضطراب یا ترس هایی خاص در مادران به سرعت به کودکان انتقال داده می شود.
 

درک ناراحتی در کودک مسئله ای است که شاید از نظر شما زیاد مهم نباشد ولی فهمیدن دلیل آن می تواند در نحوه برخورد با آنها کاربردی باشد. از آنجا که بهداشت روان افراد در همان سال های ابتدایی زندگی پایه ریزی می شود کودکانی که از روابط دلبستگی و محبت آمیز کمتری برخوردارند تکامل عاطفی و ذهنی پایین تری داشته و تعاملات اجتماعی ضعیف، کاهش توانایی در ایجاد ارتباط طولانی مدت و رفتارهای تهاجمی خصومت آمیز در آنها بیشتر دیده می شود.
ناراحتی و آزردگی در کودکان از جمله موضوعاتی است که والدین جهت رشد مناسب عاطفی و هیجانی کودک شان بایستی با آن برخورد مناسبی داشته باشند. ممکن است یک کودک به دلایل مختلفی از جمله اختلاف و جدایی والدین ناراحت و آزرده خاطر شود. درک و فهم احساسات کودک توسط والدین و پذیرش حالت های هیجانی کودک در چنین شرایطی بسیار مهم است.

انواع ناراحتی در کودک

اگر ما یکی از والدین، یک دوست نزدیک، همسر را از دست بدهیم ناراحتی عمیقی برایمان شکل خواهد گرفت. واکنش کودک به جدایی همانند بزرگترها و حتی شدید تر از آنهاست. اگر نوزاد به طور دایم از مراقبت همراه با محبت برخوردار نباشد در واقع به حال خود رها شده است. اگر چنین وضعی برای بزرگترها پیش آید حتما آنها با استفاده از تجربه خود راه حلی خواهند یافت اما کودک که هیچ تجربه ای ندارد باید چه کند؟ کودکان هنوز از نظر احساسی در اولین مراحل شناخت خود قرار دارند، از این رو در دریافت کمک به شدن به بزرگترها وابسته می باشند.

توانایی شخصی بزرگترها در طلاق یا دیگر لطمات عاطفی در تحمل درد و رنج پیش آمده و وضعیت کودک اثر خواهد گذاشت. حالات چهره و جو موجود تاثیر  بسیار زیادی  بر کودک می گذارند. کودکان نمی توانند که موضوع چیست، اما آنها یقینا از وجود اختلاف غم و خشم آگاه می شوند. بزرگترهای عصبانی آنقدر درگیر ناراحتی های خود می شوند که دیگر کودک را یا فراموش می کنند و یا به او توجهی نشان نمی دهند. هر نوع فقدانی می تواند ایجاد استرس کند، به طور مثال جدایی از خانواده، دوستان و حیوانات می توانند استرس زا باشند. تمامی این وضعیت ها باعث غم و ناراحتی می شوند به طوری که می توانند نوعی احساس فیزیکی شکستن از درون را در ما به وجود آورند (دلشکستگی).

نکته اساسی این است که ما به عنوان بزرگتر باید  برای شناخت و  تصدیق این که کودکان از احساسات و خاطراتی برخوردار هستند. آنچه کودکان از ما می خواهند یا می پرسند در واقع اجتناب از درد و رنج نیست، بلکه آگاهی فعالانه ای است که نشان می دهد کودکان نیز می توانند دچار ناراحتی شوند و مراقبین آنها می توانند اسباب آسایش و تربیت آنها را فراهم سازند. ما باید بدانیم که با انکار تاثیر عاطفی اعمال مان بر کودکان تنها به منظور محافظت از خود، مطمئنا حتی از رسیدن به این منظور نیز عاجز خواهیم بود.
 

یکی از موضوعاتی که منجر به بروز ناراحتی در کودکان می شود، وجود ناراحتی یا افسردگی در مادران است. سلامت هر فرد وابسته به روابط بین فردی وی می باشد و اولین رابطه بین فردی از رابطه مادر و کودک منشأ می گیرد. همچنین با توجه به نقش انکار ناپذیر کیفیت رابطه مادر و کودک برسلامت روحی، روانی، اجتماعی و عاطفی کودک، وجود حالات عاطفی نرمال و برخورداری مادر از سلامت روانی در ایجاد یا عدم ایجاد ناراحتی در کودکان بسیار موثر است (عنبری و هکاران،1392).
 

ناراحتی هایی مانند افسردگی، اضطراب یا ترس هایی خاص در مادران به سرعت به کودکان انتقال داده می شود. کودکانی که مادران دارای مشکلات خاصی دارند عموما خود نیز با مشکلاتی مواجه می شوند.
مطالعاتی اکثر روانپزشکان کودک درباره اختلالات عاطفی کودک انجام داده اند نشان می دهد که علت اکثر این اختلالات، محرومیت از مادر و یا اختلال در نحوه تعامل مادر و کودک بوده است (ونزیل و همکاران، 2006). نتایج سایر پژوهش ها نشان داده اند که نوع الگوی ارتباطی مادر با فرزند متأثر از خصوصیات اخلاقی مادر، سن و تحصیلات وی، حمایت اجتماعی عاطفی از مادر، شرایط محیط خانه و تصور مادر از خلق و خوی کودک خود می باشد (استالارد، 2007). از همین روی خصوصیات و حالات احساسی و هیجانی مادران بر رابطه شان با کودکان و در نهایت بر حالات هیجانی و احساسی کودک شان اثر گذار است.
 

نحوه ی برخورد با کودک زمانی که ناراحت است اهمیت زیادی دارد. کودک ممکن است به دلیل مختلفی ناراحت شود و آزرده خاطر باشد در چنین شرایطی والدین باید رفتار و اقداماتی در قبایل فرزندشان انجام دهند که حس توجه و احترام به احساسات شان توسط والدین را داشته باشند. والدین می توانند از طریق صحبت و آگاه سازی کودکان در مورد شرایطی که موجب ناراحتی آنها شده است در راستای کاهش آشفتگی هیجانی و ناراحتی کودک شان گام بردارند.
همچنین توجه به ناراحتی مادر  و شناخت علت ناراحتی مادر توسط خود او (مادر) و پدر نیز در جلوگیری از ایجاد یا تشدید کودک موثر است. از آنجا که احساسات مادر تاثیر زیادی بر کودکش دارد این موضوع مهم جلوه می کند. جلوگیری از نشان دادن ناراحتی والدین بویژه مادران بخصوص زمانی که اتفاقی خاص رخداده و ممکن است برای مدتی بصورت مستمر فضای خانه توام با ناراحتی باشد بسیار مهم است.  استمرار ناراحتی در والدین بویژه مادر موجب ناراحتی و حتی اضطراب در کودک می شود.
 
منبع:
رابینسون، ماریا. رشد و شخصیت کودک از تولد تا یک سالگی. (1387). (مترجمین غلامرضا تبریزی، مرضیه وطن خواه، معصومه تبریزی). نشر دقت: مشهد.