ویژگی های رفتاری کودک ده ساله (بخش دوم)

مکانیسم رشد، در این سال های آخر دیگر تغییر نخواهند کرد. پیشرفت ها آهسته بوده و گاهی پر زحمت نیز هستند.
 

سازمان فرهنگی جوانان باید فعالیت خود را برای کودکان ۱۰ ساله آغاز کند، کودک ۱۰ ساله به خوبی از این سازمان اطاعت می نماید. همان طور که قبلا متذکر شدیم، کودک با کمال میل نظرات و عقاید آزادی خواهانه عدالت اجتماعی و رفاه اجتماعی را می پذیرد.
با وجود اینکه دارای یک حس انتقادی نسبت به خود و دیگران است، قادر می باشد که نسبت به یک کمال مطلوب وفادار مانده و دارای آداب و رسوم قهرمانان باشد و می تواند شخصا چنین احساساتی را به دوستانش القا کند، به سادگی می توان یک کمال مطلوب در باره تشکیلات باشگاه به او تلقین کرد.
او حس تعاون و همبستگی را دوست دارد، حسی که زائیده آن چیزی است که به عنوان یک «راز» گروهی در اختیار دارد زیرا همه عضوی از یک گروه هستند. دختران و پسرانی که در این سن هستند، نسبت به اسرار ، دارای نوعی راز داری می باشند، گفته می شود که تقسیم یک راز به شیوه ای سری به طور همزمان مفهوم راز دار بودن شخصی و شناسایی شخصیت فرد دیگر را تشدید می کند. بنابر این می بینیم که کودکان ۱۰ ساله به اسرار، توطئه ها، کارهای جادویی و آداب و رسوم قهرمانان علاقه دارند، خواه این موارد را از رادیو بشنوند یا در سینما ببینند یا در روزنامه های کودکان بخوانند و یا در کتابهای مصور مشاهده نمایند. روزنامه های کودکان، تسلط و نفوذ خود را بر بعضی از کودکان حفظ می کنند. سایر بچه ها کم کم خود را از این قید و بند نجات می دهند.

به هر حال پسرها به داستان های احساسی و عاشقانه سینما اهمیت نمی دهند. میان جنس ها هیچ رفاقتی وجود ندارد، دشمنی های پی در پی و آشتی های موقتی آنان را به صورت مجزا نگاهداشته است. اما با وجود این پسرها و دخترها مایل هستند تا بازی های گروهی را که یک جنس مقابل جنس دیگر قرار می گیرد ترتیب دهند و با شرایط خاص در مسابقه شرکت نمایند.
پسرها رفاقت خود را با جنگیدن، یکدیگر را هل دادن و با مشت به هم ضربه زدن نشان می دهند؛ و دخترها در داخل کلاس و یا در خارج مدرسه دست در دست هم به گردش می روند. بین همکلاسی ها وراجی و پرحرفی زیادی برقرار است و در عین حال در نامه ها و یادداشت های کوچک، شوخی می نویسند و با هم مبادله می نمایند.
دخترها دوست دارند که به دوستانشان نامه بنویسند، اغلب رازهایی را که می دانند در یادداشتهای کوچک و قابل فهم می نویسند و به یکدیگر می دهند ولی در افشای رازهای گروهی وفادار هستند، و این از جمله ویژگی هایی است که ما آن را در این سن مشاهده کرده ایم. در مجموع این عمل مخفیانه، سطحی، بی ضرر و متناوب است و از آن هیچ گونه کینه و دشمنی دائمی به وجود نمی آید. این عمل اگرچه یک کارکرد سازنده نیست، به نظر می رسد که ضرورت روانشناسی آن را ایجاب می کند.
هنگامی که ۲ یا ۳ دختر بچه با عروسکهای کاغذی خود دور هم جمع می شوند و بازی می کنند، تعدادی از موقعیت های زندگی روزمره را به روی صحنه می آورند، رازهای خود را در گوشی به هم می گویند و یا با صدای بلند با یکدیگر صحبت می کنند. از عروسک هایشان به عنوان سمبل های ذاتی استفاده کرده و با آنها قطعات نمایشی اجرا می کنند. در بازی هایشان تمام ساختارهای خانوادگی شامل نامزدی ، ازدواج، جشن عروسی و تربیت بچه را به نمایش در می آورند.

دخترها نسبت به پسرها شناخت بیشتری راجع به روابط اجتماعی دارند، آنها از اشخاص معروف ، لباس و ظاهر آنها باخبر هستند. یک دختر بچه زمان طولانی برای مرتب کردن موهایش مصرف می کند و در عین حال آگاهی بیشتری در روابط فردی اش بادیگران نشان می دهد. اگر یک دختر بچه بسیار کوچک برای رفتن به سینما اشتیاق نشان دهد، همراهی با او را دور از شأن خود می داند. دخترها نسبت به پسرها به زندگی خانوادگی بیشتر علاقمند هستند، آنها اختلاف در روش های زندگی را بیشتر شناخته و بیان می کنند. یک کودک که کمتر مورد توجه قرار گرفته، منتظر محبت بوده و میل دارد دیگران به کمک او بشتابند، همه اینها علائم نوید دهنده است و این علائم در نزد پسرها نسبت به دخترها کمتر دیده می شود. مراحل مشخصی راهی را که بچه ها باید طی کنند تا بالاخره به بلوغ برسند، زیاد شناخته شده نیستند. آنها حداقل ۱۰ سال دیگر باید طی کنند تا به مرحله جوانی برسند.
 

مکانیسم رشد، در این سال های آخر دیگر تغییر نخواهند کرد. پیشرفت ها آهسته بوده و گاهی پر زحمت نیز هستند. تغییرات غدد مترشحه داخلی تغییرات جسمی و روحی جدیدی را به همراه دارد، اما ساختار رفتاری روند تدریجی معماری رشد را به تعویق می اندازد. تقریبا این تعادل سن ۵ سالگی جای خود را به ۵/ ۵ سالگی می دهد با تمام محرک ها و فشارها و سپس به ۶ سالگی و پس از آن به ۷سالگی و ۸ سالگی و ۹ سالگی برسد و این دور تسلسل ادامه دارد همان طور که ۱۱ و ۱۲ سالگی به طور طبیعی انواع رفتار و روش های مشخصی نشان داده می شود.
با این حال هر سال از جوانی و سال هایی که فورا در پی ۲۰ سالگی می آیند، گونه رفتاری خاص خودشان را به همراه خواهند داشت. روانشناسی جوان، هنوز کشف نشده، زیرا مطالعه شکل ظاهری و ساختارهای رفتاری، هنوز از نظر جزئیات محسوس مورد مطالعه قرار نگرفته اند. تمدن نمی تواند به نیازهای روانی جوان پاسخ بدهد بدون آنکه شیوه بسیار مشخص رشاد و توسعه جوان را به عنوان روند مطالعه ژنتیکی شناسائی کند، یعنی به عنوان روندی که شکل های طبیعی و خارجی هر رفتار را مشخص می کند ، مثل قوة محرکه ذهنی و اجتماعی بودن. خط مشی های همگانی، نمی تواند تغییرات تدریجی ساختار روحی و روانی جوان را توضیح دهند. تغییراتی را که برای بچه های خردسال و بزرگترها شرح داده ایم، با تغییرات اساسی آنها قابل مقایسه هستند. پایه ها و قسمته ای مهمتر سیستم فعالیت انسانی، در طول ۱۰ سال اول زندگی ساخته می شوند. استحکام به دست آمده در طول ۱۰ سال اول زندگی از بین نخواهد رفت و بعدا این ثبات جزء مکمل سیستم فعالیت جوانی که در حال رشد است خواهد گردید. جوان حالت دوران بچگی را تغییر نخواهد داد بلکه به آن ادامه می دهد. در این مسأله مفهوم بهداشت بچه خردسال در سال های قبل از تحصیل و سال های ۵ تا ۱۰ سالگی نهفته است.
 
 
منبع: کتاب روان شناسی کودک
نویسنده: آرنولدژسل، اف-ال ایلگ