مرد وظیفه دارد در زندگی مشترک خانوادگی و زناشویی، نسبت به همسرش خوشرفتار، خوشرو و خوشگو باشد و از هر گونه بدرفتاری، ترش روی و بدگویی دوری نماید.
مقدمه
هر خانمی دوست دارد تا شوهرش ایده آل ترین مرد دنیا باشد؛ یعنی دارای تمام صفات های خوبی که زن دوست دارد را دارا باشد. اما خانم ها باید توجه داشته باشند که نمیشود همه صفت های خوب در وجود یک نفر جمع باشد. چونکه ؛ اولا؛ این وجود مادی دارای عیب و نقص زیادی است. دوما؛ مگر خود شما دارای عیب و نقص نیستید و زن کاملی هستید؟ پس در تفکر خودتان تجدید نظر کنید و به وظایف که یک مرد خوب دارد توجه کنید تا هِیمنه آن تصورات شما بر هم بخورد. امیرالمومنین (علیه الصلاه و السلام) در بیان حقوق زن در خانواده می فرمایند: بدان که خداوند زن را مایه آرامش و انس مرد قرار داده و حقیقتاً زن نعمتی از جانب خداست پس او را اکرام کن و با او خوش برخورد و مهربان باش هر چند که حق تو(مرد) بر عهده زن سنگین تر و واجب تر است با این حال با او با رحمت و مهربانی رفتار کن چون به منزله اسیری در دستان توست و خوراک و پوشاک او را تامین کن و اگر خطایی مرتکب شد او را ببخش. [1]
مهمترین وظیفه های مردان چیست؟
1. سرپرستی
مرد برای تامین نیازهای مادی خانه توان بیشتری دارد و به خاطر همین سرپرستی خانه بر عهده مرد است. اما این سرپرستی فقط در فراهم آوردن نیازهای مادی خانواده منحصر نمیشود و هدایت خانواده، نظارت بر تربیت و جلوگیری از کج روی ها و انحرافات اعضای خانواده از وظایف اوست.
نکته: این اختیار نباید دلیلی شود تا مرد احساس خودکامگی و غرور پیدا کند. چون این خودخواهی سبب میشود تا آرامش و روابط صحیح از بین برود. امام کاظم (علیه السلام) در این رابطه فرمودند؛ خداوند برای هیچ چیز مانند (پایمال شدن حقوق) زنان و کودکان خشمگین نمیشود.[2]
نکته: این اختیار نباید دلیلی شود تا مرد احساس خودکامگی و غرور پیدا کند. چون این خودخواهی سبب میشود تا آرامش و روابط صحیح از بین برود. امام کاظم (علیه السلام) در این رابطه فرمودند؛ خداوند برای هیچ چیز مانند (پایمال شدن حقوق) زنان و کودکان خشمگین نمیشود.[2]
2. فراهم ساختن رفاه و آسایش برای اعضا خانواده
یکی از وظایف سرپرست خانواده، فراهم آوردن هزینه های متعارف و رفاه نسبی اعضای آن است. مرد وظیفه دارد در حد متعارف برای خانواده خودش هزینه کند، نه افراط داشته باشد و نه تفریط. شخصی از امام رضا (علیه السلام) درباره نفقه خانواده و عیال پرسید. حضرت فرمودند؛ باید میان دو امر ناپسند اسراف و بخل را مراعات کنی. [3]
3. حسن معاشرت
مرد وظیفه دارد در زندگی مشترک خانوادگی و زناشویی، نسبت به همسرش خوش رفتار، خوش رو و خوش گو باشد و از هر گونه بد رفتاری، ترش روی و بدگویی دوری نماید، مگر این که عذر شرعی، قانونی و عرفی داشته باشد. قرآن کریم مردان را به رفتار نیک با زنان فرمان داده است. و عاشروهن بالمعروف، با آنان به طور شایسته رفتار کنید. [4]
نکته: خوش رفتاری با همسر علاوه بر اینکه برای خانم خوب است، برای شما هم بسیار عالی خواهد بود و سبب آرامش شما در زندگی مشترک خواهد شد. امام علی: «أحسِنِ الصُّحبَةَ لَها لِیَصفُوَ عَیشُک؛ با همسرت خوش رفتار باش تا زندگی ات با صفا گردد. »[5] هر مردی با همسرش مهربان باشد در واقع دارد شخصیت خودش را رشد میدهد و تبدیل به بهترین میشود. حضرت زهرا (سلام الله علیها) فرمودند: «بهترین شما کسی است که در برخورد با مردم نرم تر و مهربان تر باشد و ارزشمندترین مردم کسانی هستند که با همسران شان مهربان و بخشنده اند.»[6]
نکته: خوش رفتاری با همسر علاوه بر اینکه برای خانم خوب است، برای شما هم بسیار عالی خواهد بود و سبب آرامش شما در زندگی مشترک خواهد شد. امام علی: «أحسِنِ الصُّحبَةَ لَها لِیَصفُوَ عَیشُک؛ با همسرت خوش رفتار باش تا زندگی ات با صفا گردد. »[5] هر مردی با همسرش مهربان باشد در واقع دارد شخصیت خودش را رشد میدهد و تبدیل به بهترین میشود. حضرت زهرا (سلام الله علیها) فرمودند: «بهترین شما کسی است که در برخورد با مردم نرم تر و مهربان تر باشد و ارزشمندترین مردم کسانی هستند که با همسران شان مهربان و بخشنده اند.»[6]
4. تأمین امنیت خانواده
تلاش برای حفظ امنیت مالی، جانی و ناموسی همسر و فرزندان از وظایف مرد است؛ زیرا خداوند سرپرستی زن را بر عهده مرد قرار داده و از او خواسته است تا از وی نگهداری کند. پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله فرموده اند: «کسی که در راه دفاع از اهل و عیال خود کشته شود، شهید است»[7]
5. پرهیز از تنبیه و توهین به همسر
زن نیز مانند مرد خودش را دوست دارد و به حفظ شخصیت خویش علاقه مند است. دوست دارد محترم و گرامی باشد. از تحقیر و توهین رنجیده خاطر می گردد. از توهین و توهین کننده متنفر است. اگر احترام یکدیگر را حفظ کرده و حرمت ها را از بین نبرید، دارای زندگی شاد و خرمی خواهید داشت و الا با کتک زدن و بی حرمتی، چیزی درست نخواهد شد.
6. کمک به همسر
کمک به همسر در کارهای منزل سیره انبیا و ائمه اطهار ما بود و سفارش های بسیاری در این رابطه دارند. امیرالمومنین و حضرت زهرا (علیها السلام) کارهای خانه را میان خود تقسیم کرده بودند؛ امیرالمؤمنین کارهای بیرون از خانه، مانند آوردن هیزم، خرید مایحتاج منزل، کشیدن آب و بیرون بردن زباله و حضرت زهرا، آرد و خمیر کردن و پخت نان و غذا را انجام میدادند.
پی نوشت :
[1] محمدبن علی بن بابویه قمی، من لا یحضره الفقیه، قم: موسسه نشر اسلامی، 1404ق، جلد 2، صفحه ۶۲۱.
[2] محمدبن یعقوب کلینی، اصول کافی، تهران: اسلامی، 1407 ق، جلد 6، صفحه 50.
[3] محمدباقر مجلسی، بحار الانوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1407 ق، جلد 68، صفحه 347.
[4] قرآن کریم، سوره مبارکه نساء، آیه 13.
[5] من لا یحضره الفقیه، جلد 3 صفحه 556 ح 4911.
[6] کنزالعمال، جلد ۷، صفحه ۲۲۵.
[7] من قتل دون عیاله فهو شهید وسائل الشیعه، جلد 15، صفحه 120.
[8] عیاشی، تفسیر عیاشی، جلد 1، صفحه 171.
پی نوشت :
[1] محمدبن علی بن بابویه قمی، من لا یحضره الفقیه، قم: موسسه نشر اسلامی، 1404ق، جلد 2، صفحه ۶۲۱.
[2] محمدبن یعقوب کلینی، اصول کافی، تهران: اسلامی، 1407 ق، جلد 6، صفحه 50.
[3] محمدباقر مجلسی، بحار الانوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1407 ق، جلد 68، صفحه 347.
[4] قرآن کریم، سوره مبارکه نساء، آیه 13.
[5] من لا یحضره الفقیه، جلد 3 صفحه 556 ح 4911.
[6] کنزالعمال، جلد ۷، صفحه ۲۲۵.
[7] من قتل دون عیاله فهو شهید وسائل الشیعه، جلد 15، صفحه 120.
[8] عیاشی، تفسیر عیاشی، جلد 1، صفحه 171.