احساس دشمنی و سر جنگ داشتن کودک نسبت به برادران و خواهرانش بسیار بیشتر و قبل‌تر از آنچه اغلب بزرگ‌ترها متوجه می‌شوند شکل می‌گیرد.
مقدمه
تصور بیشتر ما از روابط خواهر و برادرها در کودکی رابطه‌ای عاشقانه و دوست‌داشتنی است، اما این موضوع برای یک کودک کاملاً عملی نیست. خصومت بین بچه‌ها و به ویژه خواهر و برادرهای بزرگ‌تر و کوچک‌تر در تجربه‌های اغلب همهٔ افراد هست و ما خوب می‌دانیم که روابط قطعی و کاملاً خوب و صمیمی بین خواهر و برادرها از همان ابتدا وجود ندارد، ولی بیایید ببینیم چرا این‌طور است و چه راهکارهایی برای ایجاد صمیمیت بین دو کودک با یکدیگر وجود دارد؟
شروع روابط کودک با برادر یا خواهرش
شاید بد نباشد در آغاز به رابطه‌ٔ کودکان با برادران و خواهران شان از زبان زیگموند فروید در کتاب «تأویل رویا» اشاره کنیم. فروید می‌گوید: «من نمی‌دانم که چرا امر به ما مشتبه شده است که این رابطه باید رابطه‌ای عاشقانه باشد، چون نمونه‌هایی از خصومت میان برادران و خواهران بزرگسال در تجارب همهٔ ما هست و اغلب می‌توانیم تأیید کنیم که این بیگانگی و فاصله از دوران کودکی نشأت گرفته یا همیشه وجود داشته است. به علاوه، بسیاری از بزرگسالان که امروز عاشق برادران و خواهران خود هستند و در ملایمات و سختی‌ها از آنها حمایت می‌کنند، در دوران کودکی تقریباً به شکل مداوم با یکدیگر دعوا و خصومت داشته‌اند.» پس انتظار نداشته باشیم که پیوند، صمیمیت و دوستی بین کودکان مان از ابتدا و خودبه‌خود به وجود بیاید.
کودک بزرگ‌تر اغلب با بچهٔ کوچک‌تر تندی می‌کند، به او ناسزا می‌گوید و به زور اسباب‌بازی‌هایش را می‌گیرد و بچهٔ کوچک‌تر نیز در برابر بچههای بزرگ‌تر غرق احساس خشم و استیصال می‌شود، به آنها غبطه می‌خورد یا از او می‌ترسد. بیشتر والدین می‌گویند کودکان شان با یکدیگر نمی‌سازند و نمی‌توانند دلیل این ناسازگاری را بیابند. به سادگی می‌توان درک کرد که حتی شخصیت بچههای مؤدب نیز آن شخصیتی که ما مایلیم در فردی بزرگسال بیابیم نیست.
در حقیقت، بچه‌ها کاملاً خودبین هستند. کودک بار و فشار خواسته‌هایش را به شدت احساس می‌کند و بی‌امان در تلاش است تا به خواسته‌هایش برسد، به خصوص در مقابل رقبایش، یعنی بچههای دیگر و پیش از همه، برادران و خواهران خودش. اما ما بر این اساس، هیچ بچه‌ای را «شرور» توصیف نمی‌کنیم و او را مسئول اعمال نادرستش نمی‌دانیم، چون انگیزه‌های نوع‌دوستانه و اخلاق در وجود این خودخواه‌های کوچک به مرور رشد می‌کند و کامل خواهد شد.
اخلاق در تمام ابعادش به شکل همزمان پدید نمی‌آید. به علاوه، طول مدت این دوره‌ٔ غیراخلاقی در کودکی در مورد هر کودک با دیگری فرق می‌کند. افراد زیادی که حال عاشق برادران و خواهران خود هستند و دوری و نبود آنها برایشان غیرممکن است، از بدو تولدشان این چنین نبوده‌اند. فروید می‌گوید: «من با قاطعیت می‌گویم که به عقیدهٔ من، کودک می‌تواند ضررهایی را که آمدن بچه‌ای نورسیده برای او در پی دارد، ارزیابی کند. اگر کودکی متوجه شود که شادی‌اش ممکن است فدای حضور برادر یا خواهر کوچک‌تر شود، در همان زمان احساس خصومت یا عداوت در وجودش ریشه خواهد دواند.»
با تولد نوزاد جدید در یک خانواده، بچههای بزرگ‌تر ممکن است دچار احساس حسادتی به غایت آشکار و فوق‌العاده شدید شوند. این گرایش کودک نسبت به برادر یا خواهر کوچک‌ترش در شرایط عادی ناشی از اختلاف سن است و اغلب پس از گذشت زمانی مشخص، با تربیت و آموزش درست، حس حمایت سالم و طبیعی در وجود کودک بزرگ‌تر نسبت به کودک ناتوان کوچک‌تر بیدار خواهد شد.
کودک بزرگ‌تر اغلب با بچهٔ کوچک‌تر تندی می‌کند، به او ناسزا می‌گوید و به زور اسباب‌بازی‌هایش را می‌گیرد و بچهٔ کوچک‌تر نیز در برابر بچههای بزرگ‌تر غرق احساس خشم و استیصال می‌شود، به آنها غبطه می‌خورد یا از او می‌ترسد. بیشتر والدین می‌گویند کودکان شان با یکدیگر نمی‌سازند و نمی‌توانند دلیل این ناسازگاری را بیابند. به سادگی می‌توان درک کرد که حتی شخصیت بچههای مؤدب نیز آن شخصیتی که ما مایلیم در فردی بزرگسال بیابیم نیست.
در حقیقت، بچه‌ها کاملاً خودبین هستند. کودک بار و فشار خواسته‌هایش را به شدت احساس می‌کند و بی‌امان در تلاش است تا به خواسته‌هایش برسد، به خصوص در مقابل رقبایش، یعنی بچههای دیگر و پیش از همه، برادران و خواهران خودش. اما ما بر این اساس، هیچ بچه‌ای را «شرور» توصیف نمی‌کنیم و او را مسئول اعمال نادرستش نمی‌دانیم، چون انگیزه‌های نوع‌دوستانه و اخلاق در وجود این خودخواه‌های کوچک به مرور رشد می‌کند و کامل خواهد شد.
اخلاق در تمام ابعادش به شکل همزمان پدید نمی‌آید. به علاوه، طول مدت این دوره‌ٔ غیراخلاقی در کودکی در مورد هر کودک با دیگری فرق می‌کند. افراد زیادی که حال عاشق برادران و خواهران خود هستند و دوری و نبود آنها برایشان غیرممکن است، از بدو تولدشان این چنین نبوده‌اند. فروید می‌گوید: «من با قاطعیت می‌گویم که به عقیدهٔ من، کودک می‌تواند ضررهایی را که آمدن بچه‌ای نورسیده برای او در پی دارد، ارزیابی کند. اگر کودکی متوجه شود که شادی‌اش ممکن است فدای حضور برادر یا خواهر کوچک‌تر شود، در همان زمان احساس خصومت یا عداوت در وجودش ریشه خواهد دواند.»
با تولد نوزاد جدید در یک خانواده، بچههای بزرگ‌تر ممکن است دچار احساس حسادتی به غایت آشکار و فوق‌العاده شدید شوند. این گرایش کودک نسبت به برادر یا خواهر کوچک‌ترش در شرایط عادی ناشی از اختلاف سن است و اغلب پس از گذشت زمانی مشخص، با تربیت و آموزش درست، حس حمایت سالم و طبیعی در وجود کودک بزرگ‌تر نسبت به کودک ناتوان کوچک‌تر بیدار خواهد شد.
راه‌های ایجاد صمیمیت و پیوند بین خواهر و برادرها
مثل همیشه باید فکر کنیم و به دنبال راه چاره باشیم، وگرنه به مرور با بی‌توجهی به چگونگی شکل‌گیری روابط درست و سالم بین کودکان مان، ممکن است آنها را تبدیل به افرادی متنفر و حسود در آینده‌شان کرده باشیم. برخی از توصیه‌های زیر می‌تواند به شما در ایجاد دوستی بین بچه‌ها کمک کند:
_ تجربه‌های کمی در زندگی یک کودک وجود دارد که به اندازۀ تولد یک خواهر یا برادر روی او تأثیر بگذارد، پس سرسری و بی‌توجه از این موضوع مهم نگذریم و این بحران جدید در زندگی کودک بزرگ‌تر را جدی بگیریم.
_ وجود یک برادر یا خواهر می‌تواند به کودک بفهماند که منتظر ماندن، شراکت و تقسیم کردن چه معنایی دارد و به او درکی از استقلال فردی می‌دهد و چگونگی کنار آمدن کودک با خواهر یا برادرش، الگوی کنار آمدن او با دیگران را نیز پایه‌گذاری خواهد کرد.
_ خانوادۀ شما یک جای کوچک ولی مهم برای شروع یادگیری روابط اجتماعی سالم است و هدایت کودک تان در طول این مرحله، او را برای موانع دیگری آماده می‌کند که در آینده بیرون از خانه تجربه خواهد کرد.
- هنوز هم و هر سنی که کودک بزرگ‌تر شما دارد، لازم است شما این فکر را در ذهنش تقویت کنید که هر اتفاقی بیفتد، شما همیشه او را حمایت می‌کنید و دوستش خواهید داشت.
ادامه دارد...
منبع: سایت مادرشو
_ تجربه‌های کمی در زندگی یک کودک وجود دارد که به اندازۀ تولد یک خواهر یا برادر روی او تأثیر بگذارد، پس سرسری و بی‌توجه از این موضوع مهم نگذریم و این بحران جدید در زندگی کودک بزرگ‌تر را جدی بگیریم.
_ وجود یک برادر یا خواهر می‌تواند به کودک بفهماند که منتظر ماندن، شراکت و تقسیم کردن چه معنایی دارد و به او درکی از استقلال فردی می‌دهد و چگونگی کنار آمدن کودک با خواهر یا برادرش، الگوی کنار آمدن او با دیگران را نیز پایه‌گذاری خواهد کرد.
_ خانوادۀ شما یک جای کوچک ولی مهم برای شروع یادگیری روابط اجتماعی سالم است و هدایت کودک تان در طول این مرحله، او را برای موانع دیگری آماده می‌کند که در آینده بیرون از خانه تجربه خواهد کرد.
- هنوز هم و هر سنی که کودک بزرگ‌تر شما دارد، لازم است شما این فکر را در ذهنش تقویت کنید که هر اتفاقی بیفتد، شما همیشه او را حمایت می‌کنید و دوستش خواهید داشت.
ادامه دارد...
منبع: سایت مادرشو
