بایدهای که در تربیت فرزند لازم است

والدین نباید سهل انگارانه رفتار کنند و بگویند که جامعه خودش باعث تربیت فرزندم می‌شود. این تفکر اشتباهی است.
 

دنیا با سرعت زیاد به سمت مدرنیته و تکنولوژی در حال حرکت است. این سرعت زیاد باعث کند شدن بسیاری از صفات های خوب انسانی شده است. برای نمونه؛ شما کودکی را می‌بینید که با سن کم خود یا جوان و نوجوان که با تکنولوژی آ‌شنائیت دارد و می‌تواند کارهای مهمی را انجام دهد. اما همین کودک، جوان و نوجوان نمی‌داند که با بزرگتر از خود ( پدربزرگ و مادر، پدر و مادر…) چگونه رفتار کند. در امر تکنولوژی پیشرفت کرده اما در تربیت، عقب مانده است. 

نکته: پیشوایان بزرگ اسلام(ائمه معصومین علیهم السلام) در بیانات و نحوه رفتار خود، به ما راهِ پرورشِ صحیح و درست فرزندان را آموزش داده اند. با بکار بردن آن تاکتیک ها شما هم می‌توانید فرزندی داشته باشید که دارای صفاتِ پسندیده و نیکو باشد و از وجود او احساس لذت و افتخار کنید. وقتی بتوانید فرزند خود را به خوبی تربیت کنید در واقع برای او یک سپری ساخته اید که  در جولانگاه های دنیا اسیر نخواهد شد و آزادانه در این دنیا با رفتار نیکو زندگی خواهد کرد.
 

پیامبر اکرم و ائمه معصومین (علیهم السلام) دارای بهترین اخلاق و نیکوترین سر‌شت هستند. تمام زندگی آنها یک الگوی درست برای زندگی بشر است، اگر فرزندان شما از دوران کودکی با ‌شخصیت آنها انس بگیرند، آینده خوبی در انتظار آنها خواهد بود، چون انسانها دوست دارند که شبیه فردی با‌شند که او را دوست دارند. اگر فرزند شما دوستدار اهل بیت(علیهم السلام) باشد از زندگی آنها الگو برداری خواهد کرد. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند؛ فرزندان خود را به سه ویژگی تربیت کنید؛ دوست داشتن پیامبرتان، دوست داشتن اهل بیت او و خواندن قرآن. [1] 
 

شما فردی باشید که دائما به فرزند خود بگویید که فرزندم تو باید نماز بخوانی، اخلاق خوب داشته باشی و به بزرگتر خودت احترام بگذاری…. اما اگر رفتارهای شما بر خلاف این گفته ها باشد و در عمل به گونه ای باشید که هیچ یک از این گفته ها را جامه عمل نپوشانید باعث خواهد شد که اعتماد فرزندتان از بین برود. خودتان را موظف کنید که رفتارهای خوب را انجام دهید و خودتان را ادب کنید تا فرزند شما با نگاه کردن به رفتارهای شما، تمایل پیدا کند که خوب باشد.قدم اول را برای تربیت خودتان بردارید تا مسیر تربیت فرزندتان هم هموار شود. امام علی (علیه‌السلام) فرمودند: بهترین ادب آن است که از خود آغاز کنی. [2] 
 

همانگونه که والدین حقی بر گردن فرزندان خود دارند و وظیفه فرزندان است که آنها را احترام کنند. والدین هم یک وظیفه ای دارند که باید آن را انجام دهند و آن، تربیت کردن صحیح و درست فرزندان است. 

نکته: والدین نباید سهل انگارانه رفتار کنند و بگویند که جامعه خودش باعث تربیت فرزندم می‌شود. این تفکر اشتباهی است، بلکه خانواده باید در امر تربیت و آموزش دادن فرزند خود کوشا و پر تلاش باشد تا زمینه رشد و تعالی را در او بوجود بیاورد. 

امام سجاد(علیه‌السلام) فرمودند: حق کودک خردسال این است که بر او رحمت آری، در پرورش فکری و آموزشی او بکوشی، از خطایش بگذری و پرده پو‌ی کنی، با او بسازی و کمکش کنی، لغزش‌های کودکانه اش را بپو‌ی، که این خود سبب پشیمانی و اصلاح حال اوست. باید با کودک مدارا کرد و با او در نیفتاد که این روش، برای رشد کودک مناسبتر است. [3] 
 

تربیت صحیح زمانی حاصل خواهد شد که افراط و تفریط  وجود نداشته باشد. اگر شما آن دسته از خانواده ای هستید که اعتقاد دارند با تنبیه کردن یا تشویق کردن تنها می‌توانید تربیت صحیحی برای فرزندتان داشته باشید باید بگوییم که مسیر را ا‌تباه رفته اید. چون تشویق تنها باعث لوس و ننر شدن فرزند می‌شود و تنبیه تنها هم عاملی  برای از بین رفتن اعتماد به نفس و عزت کودک خواهد بود. پس برای تربیت درست، لازم است که هم تنبیه (منظور این نیست که با چوب به جان فرزندتان بیفتید، بلکه محروم کردن از برخی از خواسته هاست) و هم تشویق وجود داشته باشد تا فرزندتان در دایره اعتدال تربیت پیدا کند. 
 

شروع و استارت تربیت کودک، از نحوه گفت و گو و کلام والدین آغاز می‌شود. اگر فرزند شما ببیند که با فردی بد زبان و عصبی مواجه شده، موضعی شبیه شما خواهد گرفت و همان رفتارهای شما را به سمت ‌ما باز می‌گرداند. زبان خودتان را عادت دهید تا کلمات مهربانانه از خودش خارج کند. برای تربیت مردن فرزند، لازم است از زبان ملایم و شیوا استفاده کند، هر چند فرزندتان سرکش ترین فرد هم باشد. خداوند در قرآن کریم می فرماید؛ فقولا له قولا لینا لعله یتذکر او یخشی. اما بنرمی با او سخن بگویید؛ شاید متذکّر شود، یا (از خدا) بترسد![4]

توجه؛ به فرزندان خود احترام بگذارید و برای آنها استقلال و شخصیت در نظر بگیرید تا آنها احساس کنند فرد ارزشمندی هستند تا برای بهتر شدن خود تلاش بیشتری کنند. «پدری که با فرزند خود چنین رفتار کند و سخنان آنها را سرمشقِ فرزندان جامعه قرار دهد، با این عمل از آنان به بهترین وضعی احترام کرده و بزرگترین شخصیت و استقلال را در ضمیرشان ایجاد نموده است. [5]

پی نوشت :
[1] کنزالعمال ،ح 45409
[2] میزان الحکمة ،ح 400
[3] تحف العقول ،صفحه 270
[4] قرآن کریم ،سوره مبارکه طه،آیه 44
[5] کودک از نظر وراثت و تربیت، جلد 2،صفحه 91