رضا غلامی

رضا غلامی مدرس و پژوهشگر عرصه فلسفه سیاسی و مطالعات فرهنگی، مؤسس و رئیس مرکز پژوهش های علوم انسانیِ اسلامی صدرا (غیر دولتی)، رئیس شورای سیاست گذاری مجمع عالی علوم‌ انسانیِ اسلامی، رئیس موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی است.

شناسنامه
10 تیر سال 1355 ه.ش	تولد
ایرانی	ملیت
اسلام	دین
شیعه	مذهب
حوزوی و دکتری رشته علوم سیاسی	تحصیلات
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی	دانشگاه
مدرس و پژوهشگر	زمینه فعالیت
از دهه 70 ه.ش	سال های فعالیت
تألیف کتب و مقالات متعدد	آثار مهم

زندگی نامه

تولد

دهم تیرماه سال ١٣۵۵ ه.ش، مصادف با چهارم رجب ١٣٩۶ ه.ق در تهران و در یک خانواده مذهبی متولد شد. پدر او اهل بیرجند و مادر ایشان اهل قمصر کاشان می باشد. پدر بزرگ وی روحانی و در دو دهه آخر عمرش در شهر زاهدان ساکن و مشغول فعالیت های تبلیغ دینی بود. دوران کودکی و نوجوانی رضا غلامی که با دهه نخست انقلاب اسلامی مصادف شده بود، لبریز از فعالیت های فرهنگی و انقلابی در بسیج مسجد طلاچیان واقع در خیابان سلیمان خاطر تهران می باشد که تا پایان دهه هفتاد همچنان ادامه داشت.

سمت و فعالیت ها

فعالیت های علمی

تحصیلات واستادان

پس از یکسال تحصیل در دبیرستان علوم و معارف اسلامی شهید مطهری (رحمة الله علیه)، دروس حوزوی را از سال ١٣۶٩ ه.ش در حوزه علمیه قائم (عج) چیذر تهران، آغاز نمود. سپس، تحصیلات خود را تا پایان سطح سه حوزه به ترتیب در مدارس علمیه : ولی عصر (عج) قمصر کاشان، مجد و مروی تهران ادامه داد و از دروس اساتیدی چون آیت الله سید ابالفضل موسوی تبریزی، آیت الله یحیی عابدی زنجانی و … بهره گرفت.

در سال ١٣٧۴ ه.ش و به مناسبت مشارکت در اجرای یک پروژه مهم تحقیقاتی تحت عنوان «فلسفه و قلمرو دین»، با مرحوم استاد علامه محمد تقی جعفری (رحمة الله علیه) آشنا شد و تا پیش از رحلت آن استاد فرزانه در مباحث فلسفه دین ایشان شرکت کرد. غلامی پس از پایان سطح سه حوزه، موفق به شرکت در درس خارج فقه حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله العالی) شد و حدود پنج سال در این درس شرکت نموده و سپس مطالعات فقهی-اجتهادی خود را با بهره گیری از سایر اساتید عمدتاً به نحو غیر حضوری ادامه داد. همچنین وی موفق شد به صورت غیر حضوری، از دروس تفسیر، شرح اسفار اربعه و شرح فصوص الحکم حضرت آیت الله جوادی آملی استفاده نماید. علاوه بر این، غلامی دارای دکترای علوم سیاسی، گرایش اندیشه سیاسی از پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی است و موضوع رساله دکترای او «نظام عقلانیت سیاسی اسلام و جایگاه آن در شکل گیری تمدن نوین اسلامی» می باشد.

فعالیت های فرهنگی

در عرصه آموزش، علاوه بر تدریس غیر رسمی در مراکز آموزشی و فرهنگی، از سال ۱۳۹۳ ه.ش تدریس درس انقلاب اسلامی در دانشگاه تهران و از سال ۱۳۹۶ ه.ش تدریس درس بنیادهای علم سیاست و فرهنگ و تمدن اسلامی را در دانشگاه سوره آغاز نمود. همچنین او تاکنون جزء استادان مدعو دانشگاه عالی دفاع ملی، دانشگاه علوم و‌ معارف قرآن کریم، دانشگاه امام صادق (علیه السلام)و همچنین دانشگاه شاهد بوده و هم اکنون نیز عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی است و حوزه تمرکز ایشان در آموزش در آن پژوهشگاه، فلسفه و دانش سیاسیِ اسلامی می‌باشد.

رضا غلامی در کنار فعالیت های حوزوی-دانشگاهی، از سوابق فرهنگی در عرصه های گوناگون نیز برخوردار است و طی ۱۵ سال اخیر بیشتر نقش خود را به عنوان یک استراتژیست فرهنگی ارائه کرده است. از جمله سوابق فرهنگیِ قابل ذکر وی، می توان به عضویت در شورای عالی سازمان صدا و سیما، عضویت در هیأت أمنای مجمع ناشران انقلاب اسلامی و نیز مدیریت برخی پروژه های بزرگ فرهنگی، علمی و تربیتی اشاره نمود. عرصه های تحت اشراف رضا غلامی که تاکنون دهها کار مهم و سرنوشت ساز از سوی ایشان صورت گرفته است را بیشتر می توان حوزه های علم و فناوری، آموزش عالی، رسانه، فضای مجازی، آسیب های اجتماعی، آموزش و پرورش و نظام فرهنگی کشور برشمرد.

علایق و تخصص های علمی

همچنین علائق علمی رضا غلامی که عمده تلاش های علمی او معطوف به آنها بوده عبارت است از : فلسفه اسلامی ( نوصدرایی)، فلسفه علم، مطالعات فرهنگی، جهانی شدن، تمدن نوین اسلامی و فلسفه سیاسی اسلام.

فعالیت های اجرایی

ایشان سال ١٣٧٣ ه.ش در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی مشغول به کار شد و مسئولیت های متعددی را در آن پژوهشگاه بر عهده گرفت. از جمله مهم ترین مسئولیت های وی در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، می توان به‌: معاون پشتیبانی تحقیقات پژوهشگاه، مدیرعامل مؤسسه دانش و اندیشه معاصر ( از مؤسسات اقماری پژوهشگاه )، دبیر علمی گروه غرب شناسی، سرپرست پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی، رئیس مرکز آموزش و همچنین در سال های پایانی، معاون امور پژوهشی و همکاری های علمی و بین المللی پژوهشگاه اشاره داشت. در سال های طولانی فعالیت در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، غلامی فعالیت مطبوعاتی نیز داشت؛ وی علاوه بر نقش آفرینی در تأسیس چندین نشریه علمی و تخصصی نظیر فصلنامه کتاب نقد، سال ها نیز مدیرمسئول و سردبیر ماهنامه زمانه بود و تلاش کرد در این مقطع، زمانه را به یکی از مؤثرترین نشریات تاریخ و اندیشه سیاسی معاصر ایران تبدیل کند.

حضور در امور بین الملل حج

غلامی تقریبا ٣ سال نیز تجربه حضور در معاونت امور بین الملل بعثه مقام معظم رهبری در حج، تحت عنوان مدیرکل پژوهش و اطلاع رسانی آن معاونت را دارد. ایشان طی این مدت، ضمن حضور در موسم حج و مشارکت در فعالیت های علمی بعثه، طرح های پژوهشی متعددی را در عرصه های حائز اولویت پایه گذاری کرد که از مهم ترین آنها می توان به مجموعه آشنایی با انقلاب اسلامی برای مخاطبان غیرایرانی یا مجموعه پاسخ به شبهات کلامی درباره شیعه، اشاره نمود.

سفر به جاکارتا و همکاری با کالج مطالعات عالی اسلامی

رضا غلامی در سال ١٣٨۴ ه.ش و با هدف راه اندازی دپارتمان پژوهش در کالج مطالعات عالی اسلامی، به دعوت جناب حجت الاسلام والمسلمین دکتر سید محسن میری به کشور اندونزی پایتخت آن جاکارتا سفر کرد و ظرف سه ماه، مقدمات اولیه تأسیس آن دپارتمان را فراهم نمود. سفر غلامی به جاکارتا نقطه عطفی در زندگی علمی او محسوب می شود که توانست ضمن شناخت کشور مهم اندونزی (به عنوان یکی از بزرگ ترین کشورهای مسلمان)، تجارب ارزشمندی را در ساحت روابط و همکاری های علمی به دست آورد. ایشان علی رغم تصمیم قبلی برای تداوم حضور در کشور اندونزی، به دلیل عدم پشتیبانی‌های لازم از سوی سازمان مدارس و حوزه های علمیه خارج از کشور، در همان سال به تهران بازگشت.

دبیری هیات حمایت از کرسی های نظریه پردازی، نقد و مناظره

بعد از بازگشت غلامی از اندونزی، وی بلافاصله از سوی جناب آقای دکتر داوری اردکانی، رئیس فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران به عنوان دبیر هیأت حمایت از کرسی های نظریه پردازی، نقد و مناظره منصوب شد. این هیات توسط سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی راه اندازی و در آن زمان ریاست آن بر عهده رئیس فرهنگستان علوم گذاشته شده بود. غلامی تلاش کرد ضمن مضبوط سازی و نظامند کردن آن هیأت، و گسترش ارتباط و تعامل هیأت با نخبگان حوزه و دانشگاه و همچنین رفع سوء تفاهمات موجود در آن زمان درباره فلسفه وجودی هیات، ظرف یک سال، هیأت حمایت از کرسی های نظریه پردازی را به موقعیت مورد انتظار نزدیک نموده و زمینه برپایی چند ده کرسی علمی را در حوزه و دانشگاه مهیا سازد.

ورود به گروه پژوهش ملی ایران و جهانی شدن در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

در اواخر سال ١٣٨۴ ه.ش، رضا غلامی از سوی جناب آقای دکتر مهدی گلشنی، رئیس وقت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برای عضویت در گروه پژوهش ملی ایران و جهانی شدن دعوت شد. این پژوهش که با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی، به آن پژوهشگاه واگذار شده بود، عهده دار شناخت عمیق و همه جانبه جهانی شدن و تعیین نحوه مواجهه کلان جمهوری اسلامی ایران با آن پدیده بود. غلامی به دلیل علاقه به این بحث و سابقه مطالعاتی در این زمینه، به سرعت نقشی محوری در گروه پژوهش ملی ایران و جهانی شدن پیدا کرد و علاوه بر پذیرش مسئولیت مطالعه درباره بعضی از فصول مهم آن، مسئولیت تدوین حاصل پژوهش زیر نظر رئیس پژوهشگاه را نیز عهده دار شد. پس از پایان موفق پژوهش مزبور و ارائه حاصل آن به صورت کتاب، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی از رضا غلامی خواست تا ضمن طراحی یک پروژه تحقیقاتی بزرگ تر، تحت عنوان اسلام و جهانی شدن، سرپرستی آن را بر عهده بگیرد که این کار نیز انجام شد. از این پس، مهم ترین دغدغه علمی غلامی، به مطالعه بین رشته ای حول زوایای مبهم پدیده جهانی شدن و تبیین نسبت آن با اندیشه اسلامی از یک سو، و جهان اسلام از دیگر سو تبدیل گردید. گرچه به دلیل تغییرات مدیریتی در پژوهشگاه علوم انسانی و مشغله های تازه رضا غلامی این پژوهش آن گونه که پیش بینی شده بود به پایان نرسید و نیمه کاره رهاشد اما بخشی از نتیجه مطالعات غلامی در آن پروژه، در کتاب اسلام و جهانی شدن که بعدا به سفارش مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور انجام و توسط موسسه دانش و اندیشه معاصر منتشر شد، ظهور و بروز یافت.

راه اندازی مرکز پژوهش های علوم انسانیِ اسلامی صدرا و مجمع عالی علوم انسانیِ اسلامی

در سال ١٣٨٧ ه.ش رضا غلامی با تأسیس و ریاست مرکز پژوهش های علوم انسانی اسلامی صدرا (غیر دولتی)، فصل تازه ای از زندگی علمی خود را آغاز کرد. مرکز پژوهش های صدرا که در سال ١٣٨٨ ه.ش موفق به اخذ موافقت قطعی از شورای عالی گسترش آموزش عالی کشور شد، مهم ترین رسالت خود را احیاء و تقویت جریان روشنفکری انقلاب اسلامی می داند و تاکنون گام های مؤثری را در این زمینه برداشته است.

غلامی برای مرکز پژوهش های صدرا عمدتاً نقش یک شبکه علمی قائل است چرا که از نظر وی، مهم ترین ضعف در فعالیت های مراکز تحقیقاتی انقلابی، عدم تعامل و هم افزایی هدفمند در جهت دست یابی به مقصد مورد نظر است؛ با این وصف، مرکز پژوهش های صدرا را باید بیش تر یک شبکه علمی مرکب از مراکز عالی تحقیقاتی دانست که بر اساس اهداف مشترک با هم هم افزایی می کنند. مهم ترین حوزه های ورود این شبکه تا این تاریخ عبارت است از : الگوی پیشرفت، تحول بنیادین در علوم انسانی، نظام مردم سالاری دینی، تمدن نوین و جهانی شدن اسلامی، اقتصاد مقاومتی و همچنین سبک زندگی اسلامی.

رضا غلامی در طول ریاست این مرکز بیش از همه، در دو عرصه کلیدی تحت عنوان رئیس شورای سیاست گذاری، ورود مستقیم داشته است: یک عرصه برپایی پی در پی دو همایش ملی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت که پس از تأسیس مرکز الگوی اسلامی إیرانی پیشرفت برپایی آن متوقف گردید، و دیگری، برگزاری کنگره و جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی که در سال 1398 ه.ش با نقش محوری ایشان به مجمع عالی علوم انسانی اسلامی تبدیل گردید. علاوه بر این، ایشان هم اکنون مدیرمسئول و عضو تحریریه فصلنامه علوم انسانی اسلامی (صدرا) نیز هست. این نشریه تخصصی تاکنون نقش مؤثری در ترویج گفتمان علوم انسانی اسلامی داشته است.

عضویت در دانشگاه شاهد و ریاست پژوهشکده مطالعات اسلامی آسیب های اجتماعی

رضا غلامی پس از دفاع از رساله دکترای خود، بنا به دعوت جناب آقای دکتر کامیار ثقفی، رئیس وقت دانشگاه جامع شاهد، در ابتدای سال 1399 ه.ش عضو هیات علمی این دانشگاه در گروه علوم سیاسی شد. همچنین ایشان که در گذشته با نظر سازمان امور اجتماعی کشور در طراحی و تأسیس پژوهشکده مطالعات اسلامی آسیب های اجتماعی نقش کلیدی ایفا کرده بود، در کنار تدریس در گروه علوم سیاسی دانشگاه، ریاست این پژوهشکده در دانشگاه شاهد را نیز بر عهده گرفت. طی مدت کوتاه ریاست ایشان بر پژوهشکده مطالعات اسلامی آسیب های اجتماعی، غلامی تلاش فراوانی برای اثبات ظرفیت منحصربفرد تعالیم اسلامی برای ارائه نسخه های کارآمد در جهت پیشگیری و مقابله با آسیب های اجتماعی، ایجاد یک نظام علمی قوی در آن پژوهشکده و نیز آغاز دهها پروژه تحقیقی در آن پژوهشکده نمود که غالب آنها یا به نتیجه رسیده و یا در مسیر اجرا قرار گرفت. رضا غلامی بنا به درخواست جناب آقای دکتر موسی نجفی، رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و موافقت هیات امنای دانشگاه شاهد، از آذر 1400 ه.ش از دانشگاه شاهد به پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ( گروه فلسفه سیاسی ) منتقل گردید.

ریاست موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

در 25 دی ماه سال 1400 ه.ش، رضا غلامی بنا به حکم وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، به عنوان رئیس موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری منصوب شد. این موسسه با شش گروه علمی، یکی از معتبرترین موسسات پژوهشی کشور در عرصه های گوناگون به ویژه علم پژوهی، دانشگاه پژوهی، فرهنگ پژوهی و مطالعات اجتماعی بوده و عهده دار برگزاری جشنواره بین المللی فارابی نیز می باشد. مهم ترین انگیزه رضا غلامی از پذیرش این مسئولیت، کمک به تحول و ارتقاء موسسه مزبور و همچنین پیشبرد بهتر پروژه فکری خود در زمینه تکامل علوم انسانیِ اسلامی می باشد.

آثار

اهمّ آثار مکتوب رضا غلامی به شرح زیر می باشد، ضمناً از ایشان دهها گفتگو، سرمقاله، یادداشت و سخنرانی نیز در نشریات و خبرگزاری های گوناگون منتشر شده است.

الف. کتب:

*نگاهی به زندگانی مولای متقیان علی (علیه السلام)و آشنایی با نهج البلاغه/ انتشارات آفتاب توسعه
*دین و دنیای متجدد/ انتشارات آفتاب توسعه
*جنبش تولید علم و نظریه پردازی/ انتشارات آفتاب توسعه
*مانیفست روحانیت/ انتشارات آفتاب توسعه
*اسلام و محیط زیست (کارگروهی ) /کالج اسلامی اندونزی
*پژوهش ملی ایران و جهانی شدن ( کار گروهی )/ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
*اسلام و جهانی شدن؛ بررسی امکان جهانی شدن اسلامی در قرن ٢١/ مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر
*چهل ویژگی جوان مسلمان و انقلابی/ نشر معارف
*اسلام و پیشرفت /مرکز تحقیقات بسیج دانشگاه امام صادق (ع)
*فلسفه تمدن نوین اسلامی / انتشارات سوره مهر
*کتاب معنا و مبنای علوم انسانی اسلامی / انتشارات آفتاب توسعه
*اسلام و آسیب های اجتماعی / انتشارات دانشگاه شاهد
*نظام عقلانیت سیاسی اسلام و جایگاه آن در شکل گیری تمدن نوین اسلامی / انتشارات آفتاب توسعه
*واکاوی نظریه عدالت در تفکر اسلامی / انتشارات آفتاب توسعه
همچنین کارهای در دست انتشار ایشان عبارت است از :
*فضای مجازی و تمدن نوین اسلامی
*فلسفه فقه ( با تاکید بر فلسفه فقه سیاسی )
*فلسفه فرهنگ اسلامی

ب. مقالات علمی

*نقش نیازها و انتظارات بشر در دین شناسی/ فصلنامه نامه فرهنگ
*بررسی رابطه متقابل عقل و ایمان/ ماهنامه کیهان فرهنگی
*ایمان و اسلام/ ماهنامه کیهان فرهنگی
*بررسی رابطه متقابل ایمان و اخلاق از منظر استاد شهید مطهری/ فصلنامه فرهنگ
*نگاهی نو به رابطه دین و دموکراسی/ ویژه نامه پژوهشی انقلاب اسلام
*مدیریت و تولید علم/ ویژه نامه جنبش آزاد اندیشی و تولید علم مرکز مدیریت حوزه های علمیه
*مدیریت فرهنگی استراتژیک/ ماهنامه زمانه
*نگاهی به رسائل فقهی علامه محمد تقی جعفری/ کتاب ماه دین
*نگاهی به کتاب بنیان مرصوص/کتاب ماه دین
*عبرتهای انحطاط؛ درآمدی بر مبنا و معنای شکل گیری تمدن نوین اسلامی / عصر اندیشه شماره 8
*بررسی امکان شکل گیری تمدن نوین اسلامی با محوریت ایران / عصر اندیشه شماره 8
*بررسی رویکردهای پنجگانه در مواجهه با علم / مجموعه مقالات کنگره چهارم علوم انسانی اسلامی –کمیسیون تخصصی فلسفه و روش شناسی
*درنگی در دو راهه ی اسلام و غرب در اندیشه پیشرفت / در دست انتشار
*معنا، مبنا و پیشینه طبقه‌بندی علوم در تمدن اسلامی و ایده‌ای برای دست‌یابی به طبقه‌بندی جدید علوم سیاسی / منتشر شده در فصلنامه تحقیقات بنیادین علوم انسانی/ سال دوم شماره ۲، شماره پیاپی ۳، تابستان ۱۳۹۵
*نگاهی بر دوگانگی اندیشه توسعه و پیشرفت در عهد قاجار / مجموعه مقالات همایش ملی اقتصاد مقاومتی پیوند سیاست فرهنگ و اقتصاد / جلد اول صفحه ۳۷۷ / انتشارات موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران ۱۳۹۵
*انقلاب اسلامی و نقش محوری آن در شکل گیری تمدن نوین اسلامی مبتنی بر عقلانیت سیاسی /فصلنامه علمی –پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی
*الگوی شش ضلعیِ حکمرانی جمهوری اسلامی ایران در فضای مجازی/ در دست انتشار
*نظریه منطقه بندی علوم انسانی/ در دست انتشار

کرسی های علمی :

همچنین کرسی های علمی ای که تاکنون به منظور نقد و بررسی دیدگاه های رضا غلامی برگزار شده است به شرح زیر می باشد :
*نظریه منطقه بندی علوم انسانی و موقعیت جامعه شناسی معرفت در آن/کرسی ترویجی/ دانشگاه عالی دفاع ملی
**رویکری تازه به عقلانیت سیاسی اسلام/کرسی ترویجی/ مجمع عالی علوم انسانیِ اسلامی
*تصویر کلی از نظریه عدالت در تفکر اسلامی/ کرسی ترویجی/ پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
*چارچوبی برای بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی کشور/ کرسی ترویجی/مرکز دانشگاهی و فرهنگی امام خمینی و انقلاب اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی
*پسا کرونا و سرنوشت جهانی شدن/کرسی ترویجی ( در دست برگزاری )/ مجمع عالی علوم انسانیِ اسلامی
*نگرشی نوین به عقلانیت سیاسی اسلام/ کرسی نوآوری ( در دست برگزاری )/ دانشگاه علامه طباطبایی

منابع:
1. وبسایت دکتر غلامی