نورالدین حمزه آذری طوسی

(866 /864 -784 ق)، عارف و شاعر، متخلص به آذرى. وى از پیشوایان تصوف كه نسبش به خاندان سربداران مى‏رسید. آذرى در اسفراین در ماه آذر متولد شد و به همین جهت آذرى تخلص مى‏كرد. او تیمور و پسرش شاهرخ را مدح مى‏گفت. تا آنكه به درك محضر شیخ محیى‏الدین غزالى نایل گردید و سپس به صحبت شه نعمت‏اللَّه ولى رسید و دوبار پیاده به حج رفت و یكسال مجاور بیت‏اللَّه الحرام شد، و چند بار به هند سفر كرد. در 832 ق ملازم احمدشاه بهمنى در دكن شد و منصب ملك‏الشعرایى یافت، و به خواست او سرودن «بهمن نامه» را آغاز كرد و چون به اسفراین بازگشت پیوسته سروده‏هاى خود را براى اتمام «بهمن نامه» به دكن مى‏فرستاد. سپس انزوا را برگزید و بر در خانه هیچ كس نرفت و تنها به مدح پیامبر (ص) و بیان مناقب اهل‏بیت (ع) پرداخت. آذرى در اسفراین بقع و رباطها ساخت. مزار وى در اسفرین است. از آثار او: «جواهر الاسرار»، مشتمل بر چند علم؛ «طغراى همایونى»؛ «عجایب الدنیا»؛ مثنوى «سعى الصفا»، در مناسك حج؛ «دیوان» اشعار كه اكثراً قصایدى است در منقبت عترت پیامبر (ص).[1] نورالدین حمزة به على ملك طوسى بیهقى اسفراینى. نسب وى به احمد بن محمد زمجى هاشمى مروزى میرسد. او از پیشوایان متصوفه و از دانشمندان و ادیبان و شاعران به نام قرن نهم هجرى است. وجه تسمیه وى بنا به قول خود او به جهت تولد اوست در ماه آذر. آذرى تغییر حالى یافت و در سلك درویشى درآمد و صحبت محیى‏الدین غزالى طوسى یافت و از او اخذ طریقت و حدیث كرد و همراه او سفرى به حج رفت سپس به هندوستان شد و از دهلى به دكن رفت و به درگاه احمدشاه بهمنى درآمد و به دستور او سرودن منظومه «بهمن‏نامه» را آغاز كرد و از او اوصله یافت. وى پس از سفر هند سى سال در اسفراین به فراغ خاطر زندگى كرد و به تدریج هرچه از بهمن‏نامه به نظم مى‏آورد به دارلملك دكن مى‏فرستاد. آذرى در 866 ق. در همین شهر درگذشت. از آثار اوست: «سعى الصفاء» در مناسك حج، «طغراى همایون»، «جواهر الاسرار» (ه.م.)، «بهمن‏نامه» (ه.م.)، «غرائب الدنیا و عجایب الاعلا»، «مرآت» در مطالب فلسفى، «دیوان اشعار» مشتمل بر قصاید و غزلیات و تركیب‏بند و ترجیع‏بند و قطعات و رباعیات، و بسیارى از قصاید وى در مدح اهل‏بیت است.

نورالدین حمزه آذری طوسی

تازه های مشاهیر

بیشترین بازدید هفته