محمد حسین شمس العلماء

(ع. آفتاب دانشمندان) (حاج میرزا) محمد حسین قریب ملقب به شمس‏العلماء و متخلص به ربانى (و. گركان (از توابع آشتیان) 1222 ه.ش.- ف. 1305 ه.ش./ 1345 ه.ق.). وى مقدمات علوم را در زادگاه خود گرگان آموخت. سپس براى تكمیل تحصیلات به قم شتافت و در آنجا به تحصیل فقه و اصول و حدیث و تفسیر و ضمنا به تتبع در ادبیات فارسى و عربى پرداخت. از آنجا سفرى به عتبات كرد و سه سال علماى عصر به تحصیل و تكمیل علوم دینى اشتغال داشت، و بعد از مراجعت به ایران مدتى نیز نزد میرزا على‏محمد صفا كه از خطاطان معروف آن زمان بود به تعلیم خط اشتغال داشت و خط نستعلیق را به شیوه استاد خود مى‏نوشت. درسال 1266 ه.ش. براى تعلیم زبان و ادبیات فارسى به آقاخان (سوم) از ایران یك تن استاد خواستند. شمس‏العلماء بدین خدمت نامزد گردید و به هندوستان (بمبئى) رفت. از سال مزبور تا سال 1275 ه.ش. در آنجا به تعلمى و تربیت آقاخان و ترویج دیانت اسلام مشغول بود. در سال اخیر به سبب ناسازگارى آب و هوا و علاقه به موطن خود به ایران بازگشت و بنا به دعوت مخبرالسلطنه هدایت در مدرسه علمیه و مدرسه نظام سابق و سپس در مدرسه علوم سیاسى به تدریس زبان و ادب فارسى پرداخت. در سال 1284 ه ش. با كسب اجازه از وزارت معارف به تركستان و استانبول و قفقاز مسافرت كرد و به زیارت بیت‏اللَّه الحرام مشرف گردید، و پس از مراجعت به ریاست مدرسه علمیه منصوب شد. ضمنا چند ساعت در مدرسه علوم سیاسى و دارالفنون به تدریس فارسى و عربى اشتغال داشت و تا پایان عمر از تدریس دست نكشید. از سال 1283 تا 1288 به تألیف كتاب «ابدع البدایع» در فن بدیع مشغول بود و آن به طبع رسیده. در سال 1293 به عضویت دیوان عالى تمیز (دیوان كشور) منصوب شد و در 83 سالگى وفات كرد. وى به فارسى و عربى شعر مى‏سرود و كتابهایى در معانى و بیان و منظومه‏اى در فقه و اصول پرداخته كه تاكنون به طبع نرسیده. جنازه وى را در ابن‏بابویه دفن كرده‏اند (از یادداشت سرلشكر قریب، قزوینى. یادگار 3 :5 ص 56)

محمد حسین شمس العلماء

تازه های مشاهیر

بیشترین بازدید هفته