حسن احمدی گیوی
خلاصه : حسن احمدي گيوي متولد اول بهمن۱۳۰۶ در گيوي خلخال چشم به جهان گشود وي بعد از تحصيل در مدرسه ناصري خلخال گرچه مدارج دانشگاهي اش را تا اخذ مدرك فوق ليسانس فلسفه و علوم تربيتي پي مي گيرد،اما قريحه ادبي و ذوق شعر و شاعري كه از عنفوان جواني در او متبلور بوده است،حسن احمدي گيوي را ترغيب به تحصيل در زبان و ادب فارسي مي كند،آنچنان كه دكتراي خويش را با موضوع «دستور تاريخي فعل» و با راهنمايي دكتر محمد معين و بعد دكتر محمد مقدم به نگارش در مي آورد و در سال ۱۳۴۴ از رساله دكتراي خود دفاع مي كند. او اكنون استاد بلند مرتبه ادبيات و چهره شناخته شده نزد اديبان و مؤلفان و محققان زبان فارسي امروز است. و مؤلف بيش از پنجاه جلد كتاب در زمينه ادبيات فارسي است
گروه : علوم انساني
رشته : اديان خارجي
تحصيلات رسمي و حرفه اي : - تحصيل در مدرسه ناصري خلخال - فوق ليسانس فلسفه و علوم تربيتي - دكتراي ادبيات فارسي از دانشگاه تهران
استادان و مربيان : از استادان وي ميتوان به آقايان دكتر معين ، دكتر محمد مقدم و دكتر خيام پور اشاره كرد.
هم دوره اي ها و همکاران : از همكاران حسن احمدي گيوي ميتوان دكتر محمد استعلامي و دكتر نجفي اسداللهي را نام برد.
فعاليتهاي آموزشي : حسن احمدي گيوي بيش از چهارده فعاليت پژوهشي در موسسه لغت نامه دهخدا داشته و در دانشگاههاي متعدد زبان و ادب فارسي تدريس كرده است.
آرا و گرايشهاي خاص : او درباره زبان فارسي ديدگاه هاي نو و تازه اي دارد.او معتقد است: «زبان فارسي يكي از زبان هاي مهم خانواده زبان هاي هند و اروپايي است، با وجود پژوهش هاي دامنه داري كه در زمينه تاريخ زبان فارسي و زبان هاي ايراني ميانه و باستان انجام گرفته است، هنوز به درستي نمي دانيم زبان فارسي دنباله مستقيم كدام يك از زبان هاي ايراني ميانه است. او به محتواي سخن ايمان دارد تا قالبي كه با آن شعري سروده شده باشد. «از حضرت محمد(ص) پرسيدند عقيده شما درباره شعر چيست. ايشان فرمودند: «شعر سخن است و سخن، خوب و بد دارد». اگر در شعر سعدي يك سخن سست ديديد، نمي توانيد بگوييد چون اين سخن را سعدي گفته پس خوب است. حتي گمنام ترين شاعر هم مي تواند سخن تازه و دلنشيني را بگويد. من از معدود معلمان ايران هستم كه شعرهاي سپيد بسياري را در حافظه ام دارم . من همانطور كه به فردوسي و مولانا و حافظ عشق مي ورزم به نيما، شاملو، فروغ، سهراب، دكتر شفيعي كدكني و... هم احترام مي گذارم. براي من قالب ها و الفاظ به منزله لباس است. اينها شخصيت مستقلي ندارند.» خطر تحريف آن نگاه قابل توجهي دارد: «من خطري كه براي زبان فارسي احساس مي كنم، خيلي مربوط به صدا و سيما و نهادهاي مشابه نيست. اصل خطر به دليل زبان هاي علمي دنيا است كه با اختراعات فراواني كه صورت مي گيرد و وارد مملكت مي شود، اين زبان علمي به سرعت با فارسي در آميخته مي شود. متأسفانه ما به دليل كمبود بودجه تحقيقاتي براي اهل فرهنگ و تحقيق تاب مقاومت در برابر اين هجوم گسترده نداريم. در نتيجه ما اينطور بي رحمانه تهديد مي شويم. احمدي گيوي معتقد است كه ادبيات معاصر ما نيز نخبگان بسياري پرورانده، اما در كوران آثار بي محتوا گم شده است. «مردم آنقدر كتاب بد خوانده اند كه طعم كتاب خوب را حس نمي كنند. در گذشته پديد آورندگان آثار جدي قوي تر بودند و با نويسندگان عامه پسند مبارزه مي كردند. اما حالا كفه ترازو به نفع باري به هر جهت نويس ها سنگين شده است...
جوائز و نشانها : - سه شنبه اول بهمن ماه دو سه سال پيش بود، مراسم بزرگداشتي به مناسبت هفتاد و پنجمين سالگرد تولد «دكتر حسن احمدي گيوي » استاد برجسته ادبيات فارسي در تالار بعثت باشگاه دانشگاه تهران برگزار شد. دوتن از برجسته ترين اديبان ايراني «دكتر محمدرضا شفيعي كدكني» و «دكتر حسن انوري» باني اين بزرگداشت در روز تولد دوست و همكار خود بودند، حركتي زيبا و بديع كه نشان از صافي و صفاي باطن آن دو استاد و ارزش و اعتبار « حسن احمدي گيوي » داشت. - انتخاب به عنوان نويسنده كتاب برتر سال ازسوي وزارت فرهنگ و ارشاد براي «دستور تاريخي فعل»
چگونگي عرضه آثار : حسن احمدي گيوي در خلال سالهايي كه در موسسه دهخدا مشغول بوده است زير نظر استاد محمد معين مشغول به كار بوده و تحقيق و تفحص در زبان و ادب فارسي را به جد دنبال مي كرد: «از سال چهل تا امروز يعني حدود ۴۵ سال است كه من در مؤسسه لغت نامه دهخدا كارمي كنم و ۲۴ جلد از ۲۲۲ جلد مجموعه لغت نامه دهخدا را من نوشتم. يعني بيش از ديگر همكاران اين مؤسسه، مجلدات لغت نامه را تأليف كرده ام.» با اين حال احمدي گيوي مهمترين اثر خويش را همان دستور تاريخي فعل مي داند.اين كتاب مشتمل بر ۱۹۶۴ صفحه است.از ديگر آثار مهم احمدي گيوي كتاب «آيين پژوهش و مرجع شناسي» است: «آيين پژوهش و مرجع شناسي را به عنوان يك كتاب درسي و دانشگاهي تأليف كرده ام. زماني كه من در دانشگاه رشته ادبيات فارسي تدريس مي كردم. شيوه تحقيق و مرجع شناسي را درچندين فصل براي دانشجويان تشريح كرده ام. شيوه مراجعه به منابع و مآخذ چيست؟ پيداكردن كتاب ها، آيين كتابداري، آيين نقطه گذاري، آيين تلخيص، يادداشت برداري ضمن مطالعه جزو مباحثي بودند كه دراين كتاب توضيح داده شده است.» حسن احمدي گيوي اثري با عنوان زبان و نگارش فارسي نيز نگاشته و هدف از تدوين اين كتاب را فراهم آوردن امكاني براي علاقه مندان به زبان فارسي مي داند كه با قواعد نگارش و خط فارسي و انواع نوشته ها از قبيل مقاله، داستان، رمان، گزارش، ترجمه و ...بيشتر آشنا شوند. كتاب «از فن نگارش تا هنر نويسندگي» نيز يكي ديگر از تأليفات احمدي گيوي است.اين كتاب بيشتر اثري درسي و دانشگاهي است و براي دانشجوياني كه در رشته هاي غيراز ادبيات تحصيل مي كنند، نوشتن و شيوه نگارش را توضيح مي دهد. حسن احمدي گيوي شاعر نيز هست: «شعرهاي من بيشتردر قالب كلاسيك سروده شده، البته شعر آزاد هم دارم اما شعر سپيد اصلاً نگفتم و نمي توانم بگويم. اشعار من عموماً در قالب غزل نيست. درمجموعه دو - سه غزل دارم كه اين غزل ها هم به ياد عزيزانم سروده شده است. شعرهاي من بيشتر يا قطعه هستند و يا قصيده. عموماً شعرهايم ملي و ميهني، سياسي و اجتماعي و انتقادي و مبارزاتي و انقلابي اند. چه قبل ازانقلاب و چه در جريان انقلاب و چه بعد ازانقلاب اشعاري كه سروده ام، همه را در يك جلد گردآوري كرده ام.» با اين حال او به همه قالب ها ي شعري معتقد است و بر خلاف بسياري از همنسلانش كه در عرصه پژوهش ادب فارسي، سخن از شعر نو گفتن را بر نمي تابند.
________________________________________
آثار :
1 آيين پژوهش و مرجع شناسي
ويژگي اثر : از ديگر آثار مهم احمدي گيوي كتاب «آيين پژوهش و مرجع شناسي» است: «آيين پژوهش و مرجع شناسي را به عنوان يك كتاب درسي و دانشگاهي تأليف كرده ام. زماني كه من در دانشگاه رشته ادبيات فارسي تدريس مي كردم. شيوه تحقيق و مرجع شناسي را درچندين فصل براي دانشجويان تشريح كرده ام. شيوه مراجعه به منابع و مآخذ چيست؟ پيداكردن كتاب ها، آيين كتابداري، آيين نقطه گذاري، آيين تلخيص، يادداشت برداري ضمن مطالعه جزو مباحثي بودند كه دراين كتاب توضيح داده شده است.»
2 ادب و نگارش
3 از فن نگارش تا هنر نويسندگي
4 دستور تاريخي فعل
ويژگي اثر : اما موضوع «فعل» بعد از آن احمدي گيوي را رها نكرد و به مهمترين دغدغه پژوهشي او بدل شد: «تمام مباحث فعل را از دوران رودكي و بلعمي و بيهقي مرور كردم و تا آثار جلال آل احمد و اسلامي ندوشن و دكتر ناتل خانلري و آثار ديگر نويسندگان معاصر را فيش كردم. حدود ????? فيش تهيه كردم. منابع تحقيق من متون نثر بودند، از متون نظم فقط سه كتاب موردنظر من قرار گرفت كه فردوسي و سعدي و ملك الشعراي بهار بودند. حداقل چند نكته جديد كه درهيچ يك از كتاب هاي دستور زبان مطرح نشده بود ، دراين تحقيق چهل ساله كشف و ضبط كردم. بنده در تبريز شاگرد دكتر خيام پور بودم و از آنجا كه سخت شيفته دستور نويسي ايشان بودم، علاقه اي خاص به دستور زبان پيدا كردم. وقتي به تهران آمدم و در دوره دكتري قبول شدم، آقاي دكتر معين، من و آقاي دكتر محمد استعلامي ودكتر نجفي اسداللهي را به لغت نامه دعوت كرد و از من پرسيد كه براي رساله دكتري فكري كرده اي؟ گفتم مي خواهم با شما مشورت كنم. گفت روي فعل كار نشده، شما درباره فعل رساله بگيريد. اقسام فعل به اعتبار زمان. خودايشان ? جلد كتاب درباره اسم نوشته بودند. بعد از دوسه سال كه با ايشان كار كردم دكتر معين سكته كردند و من با آقاي مقدم ? سال ديگر كار كردم تا اين كتاب تمام شد. اين اثر به دلايلي چاپ نشد و من تصميم گرفتم در همه مسائل فعل تحقيق كنم. اينگونه بود كه در مجموع ?? سال طول كشيد و اين كتاب دوجلدي حاصل تلاش ? دهه من است. چهل سال تلاش و هفتاد و پنج هزار فيش.»اين كتاب مشتمل بر ???? صفحه است و برخي از فصول مهم آن به اين شرح است: «تعريف فعل و كليات»، «اقسام فعل به اعتبار زمان» (كه يكي از فصول اصلي كتاب است)، «اقسام فعل به اعتبار مفعول»، «اقسام فعل به اعتبار فاعل»، «اقسام فعل به اعتبار ساختار»، «اقسام فعل به اعتبار نقش»، «اقسام فعل به اعتبار صرف»، «اقسام فعل به اعتبار وجه»، «اقسام فعل از جهات گوناگون» «مفردات فعل »، «فعل و گفتني هاي ناگفته». احمدي گيوي در پيشگفتار كتاب نوشته است: «...فعل، كار دستور نويسي و استخراج قواعد زبان را با دشواريهايي همراه مي كند.و علت عمده آن اين است كه مرز دقيقي ميان زبان نوشتاري روز با زبان كهن، با همه وجوه افتراق آنها ديده نمي شود و كاربردهاي نحوي و صرفي ديرين، چه در نثر و چه در شعر امروز فراوان به چشم مي خورد...لازمه پژوهش جامع در دستور زبان فارسي اين است كه براي هر واحد جغرافيايي ـ تاريخي دستور زباني جداگانه نوشته شود و علاوه بر اين، هر يك از مقولات دستوري از آغاز تا امروز جداگانه بررسي شود.» و به راستي كه حسن احمدي گيوي در نگارش اين اثر ماندگار،چنين كرده است.
5 دستور تطبيقي زبان تركي به فارسي
ويژگي اثر : حسن احمدي گيوي به زبان و فرهنگ آذري نيز توجه ويژه دارد و در اين زمينه نيز پژوهش هاي مهمي را به ثمر رسانده است.كتاب دستور تطبيقي زبان تركي و فارسي از آن جمله است.زبان تركي آذربايجاني، زبان بخش بزرگي از شمال غرب ايران، شامل استان هاي آذربايجان شرقي، آذربايجان غربي، اردبيل، زنجان، و نيز بخشي از مناطق مركزي ايران از جمله قزوين، ساوه، همدان و شهرهاي استان مركزي است.كتاب احمدي گيوي، يك دوره كامل دستور زبان تركي است كه جزء به جزء با دستور زبان فارسي سنجيده شده و در آخر نيز فصلي با عنوان «رهنمود آموزش زبان تركي به فارسي زبانان» به آن افزوده شده است
6 دستور زبان فارسي
ويژگي اثر : . دستور زبان فارسي نيز عنوان اثر ديگري از حسن احمدي گيوي است كه به همراه دكترحسن انوري، در خرداد ???? در دو جلد انتشار يافت و به سرعت به يكي از منابع مهم درسي و پژوهشي بدل گشت. اين كتاب، مجموعه اي جامع و مفيد از اصول و قواعد دستور زبان نوشتاري امروز است كه شاهدها و مثال هاي بسيار از اين زبان را دربر دارد.در آخر هر بخش، تمرين ها و پرسش هاي مناسبي آورده شده و در آخر كتاب نيز جمله ها و عبارت هاي گوناگوني تجزيه و تركيب شده است.احمدي گيوي درباره نگارش دستور زبان هاي فارسي در صد سال گذشته اطلاعات جالبي را بازگو مي كند.او مي گويد: «دستور زبان فارسي براي نخستين بار يكصد و بيست سال پيش توسط حاج ميرزا حبيب اصفهاني به نگارش در آمد. قبل از اين تاريخ ما دستور تدوين شده اي نداشتيم. البته آنچه عالم بزرگوار حبيب اصفهاني نوشته بود، چندان كامل نبود و بعد بزرگاني با دانش و بينش خيره كننده اي در يك كارگروهي پنج استاد را نوشتند. البته نبايد از حق گذشت كه استاد ارجمند دكتر پرويز ناتل خانلري كه خدايش رحمت كند در اين وادي رنج بسياري برد و گنج شايسته اي نيز برجا نهاد. اما كار ارزشمندي كه در اين باب صورت گرفته اثر فناناپذير دكتر خيام پور تبريزي است. ايشان دستور را به نحو حيرت آوري كامل كرد و به آنچه كه ديگران به آن بي توجه بودند، به درستي پرداخت. به عقيده من صحيح ترين، سازنده ترين و كارساز ترين قدمي كه در دستور زبان فارسي به صورت علمي و تحقيقي نوشته شده، اثر دكتر خيام پور است كه دستور زبان فارسي من و دكترحسن انوري هم ملهم از همين اثر است. با اين تفاوت كه ما از كمك زبان شناسان استفاده كرديم. چون دستور بدون زبان شناسي امروز مي لنگد. به همين دليل دستور زبان فارسي كه ما نوشتيم، بين زبان شناسي و دستور سنتي است. به همين دليل كتاب هاي ما در تيراژهاي وسيع منتشر مي شود. گذشته از دستور زبان فارسي كه براي آموزش و پرورش در تيراژ ميليوني چاپ مي شود كتاب دستور زباني به چاپ رسانده ايم كه در عرض ?? سال ?? بار تجديد چاپ شد. آن هم در تيراژ بالا. اين به خاطر اعتدال ماست. هم به ساخت گرايي توجه داشتيم و هم به معنا وفادار مانديم. همين است كه سخت مورد استقبال ادب دوستان قرار گرفته ايم.»
7 زبان و نگارش فارسي
ويژگي اثر : .» حسن احمدي گيوي اثري با عنوان زبان و نگارش فارسي نيز نگاشته و هدف از تدوين اين كتاب را فراهم آوردن امكاني براي علاقه مندان به زبان فارسي مي داند كه با قواعد نگارش و خط فارسي و انواع نوشته ها از قبيل مقاله، داستان، رمان، گزارش، ترجمه و ...بيشتر آشنا شوند.احمدي گيوي در اين كتاب از طرح بحث هاي طولاني و مطالب كاملاً تخصصي خودداري كرده و نمونه هايي از نوشته هاي ادبي، اجتماعي، اخلاقي و حكايات و داستان ها را نقل كرده است، به گونه اي كه مخاطبان كتاب، طيف گسترده اي از علاقه مندان غير حرفه اي باشند.
8 شوريده و بي قرار
9 گزيده از فن نگارش تا هنر نويسندگي
ويژگي اثر : كتاب «از فن نگارش تا هنر نويسندگي» نيز يكي ديگر از تأليفات احمدي گيوي است.اين كتاب بيشتر اثري درسي و دانشگاهي است و براي دانشجوياني كه در رشته هاي غيراز ادبيات تحصيل مي كنند، نوشتن و شيوه نگارش را توضيح مي دهد.
10 گزيده اشعار و مقالات دهخدا
نظرات کاربران
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
