همفری دیوی
همفري ديوي دانشمند انگليسي در هفدهم دسامبر سال 1778 در پنزانس انگليس به دنيا آمد. ديوي پسر ارشد خانواده اش بود كه از طبقه متوسط جامعه بودند. او تحصيلات ابتدايي را در مدرسه گرامر كه در نزديكي پنزانس بود آغاز كرد و آغاز تحصيلاتش در سال 1793 بود. ديوي هنگامي كه نزديك داروفروش جراح شاگردي مي كرد برنامه خودآموزش شامل الهيات، جغرافيا، هفت زبان و تعدادي موضوعهاي علمي براي خود طرح ريزي كرد. به مطالعه فلسفه پرداخت و از طريق آثار نيكلسون و لاووازيه شيمي آموخت.
او بسيار مهربان و سرزنده بود و قوه تخيل قوي داشت. او دوستدار تركيب كردن كلمات براي ساختن شعر بود. همچنين آتش بازي، ماهيگري، دويدن و جمع آوري مواد معدني از ديگر تفريحات او بود. يكي از عادات و علايقش بود كه يك جيبش را با قلاب ماهيگيري پر كند و جيب ديگرش را با نمونه هاي سنگ كه جمع كرده بود. او هرگز علاقه قلبيش به طبيعت را از دست نداد. در جواني بسيار بي ريا و ساده دل بود. او با ديويس ژيلبرت دوست صميمي بود. بعدها ژيلبرت (رئيس جمهور جامعه سلطنتي) (30-1827) به او پيشنهاد داد كه از كتابخانه اش استفاده كند و به او يك لابراتوار شيمي داد كه در آن دوران بسيار نادر و عالي بودو او در آنجا با طبيعت گرما، نور و الكتريسيته آشنا شد. او در لابراتوار كوچكش گاز نيترواكسيد (گاز خنده آور) را آماده و استنشاق كرد و ادعا كرد كه اين گاز خواص بيهوش كننده دارد. در سال 1807 او به عنوان منشي جامعه سلطنتي برگزيده شد. در سال 1815 ديوي لامپ بي خطري اختراع كرد كه نامش را در تاريخ زنده كرد. اين دانشمند انگليسي در فيزيك و شيمي تحقيقات جالب و جامعي كرد. سديم، پتاسيم، كلسيم، باريم، منيزيوم و استرانسيم را جدا كرد. مطالعاتي در باب گاز خنده آور كرد. در الكتروشيمي بررسي هاي عالمانه اي كرد. چراغ بي خطري را كه ديوي اختراع كرد خطر انفجار در معادن ذعال سنگ را از بين برد. اگرچه شيميدانان از زمان درازي احتمال داده بودند كه خاكهاي قليايي اكسيد فلزهايي باشند با اين حال طبيعت سود و پتاس تا اوايل قرن نوزدهم مورد بررسي قرار نگرفته بود. حتي لاووازيه در اين مورد نظر مشخصي نداشت. او نمي دانست كه جزء اصلي سود و پتاس چيست و حدس مي زد كه ازت يكي از اجزاي تشكيل دهنده مواد است. به نظر مي رسد كه اين اشتباه از شباهت ميان نمكهاي سديم و پتاسيم با نمكهاي آمونيوم مايه گرفته است. امتياز تعيين اين اجزا از آن ديوي است. ابتدا ناكامي عرصه را بر وي تنگ كرده بود به اين معني كه نمي توانست به كمك يك پيل گالوانيك از سود و پتاس فلز استخراج كند. به زودي وي به خطاي خودش پي برد و فهميد كه با به كار بردن محلول آبي اشباع شده وجود آب مانع از تجزيه نمكها مي شود. در اكتبر سال 1807 ديوي تصميم گرفت كه پتاس را بي آب ذوب كند و به محض اينكه با اين مذاب، الكتروليز را شروع كرد دانه هاي كوچك مشابه جيوه و داراي جلاي فلزي در روي قطب منفي كه در ماده مذاب قرار داشت ظاهر شدند. برخي از دانه ها فوراً به حالت انفجاري سوختند و شعله درخشاني پديد آوردند. در حاليكه بقيه آنها آتش نگرفتند بلكه كدر شدند و با قشر نازك سفيدي پوشيده شدند. ديوي از تجربه هاي متعددي كه در اين زمينه كرد نتيجه گرفت كه آن دانه ها همان ماده اي هستند كه وي در جستجويش است و اين ماده هيدروكسيد پتاسيم است كه شديداً قابل اشتعال مي باشد. ديوي آن فلز را به دقت مورد بررسي قرار داد و متوجه شد كه وقتي با آب تركيب مي شود شعله حاصل از واكنش، ناشي از سوختن هيدروژن آزاد شده از آب است. وقتي ديوي بر روي فلز تهيه شده از هيدروكسيد پتاسيم بررسي هاي لازم را انجام داد به فكر جستجو در هيدروكسيد پتاسيم افتاد و با به كار بستن همان روش قبلي موفق به جدا كردن فلز قليايي ديگر شد. در زمان كوتاهي اين دانشمند بررسي دقيق خواص پتاسيم و سديم را به انجام رسانيد. برخي شيمي دانان درباره طبيعت عنصري سديم و پتاسيم ترديد داشتند و تصور مي كردند كه آن دو تركيبات قليايي ها با هيدروژن هستند تا سرانجام گي لوساك و تنار به طور قطعي ثابت كردند كه آنچه را كه ديوي به دست آورده است در حقيقت عناصر ساده مي باشند.
منيزيم فلزي را نخستين بار در سال 1808 ديوي به دست آورد. وي براي اين كار به همان روشي متوسط شد كه براي تهيه سديم و پتاسيم گرفته بود.
گذشته از اين عناصر ديوي موفق به كشف كلسيم- باريم و استرانسيم نيز شد. وي ثابت كرد كه عناصر شيميايي به عنوان «مواد اصلي» قدرت اسيدي يا قدرت قليايي عمل نمي كنند و نتيجه گرفت كه خواص شيميايي تابعي از آرايشهاي نسبي و نيز تابعي از تركيبات ماده اند. ديوي نشان داد كه اكسيژو در واكنشهايش با اسيد اوكسي مورياتيك هرگز بدون وجود آب توليد نمي شود و اين اسيد را جزو عناصر قرار داد و آن را «كلر» ناميد.
او ماهيت و خواص اساسي يد را روشن ساخت. فقط با كار سه ماهه در مورد گاز انفجاري آتشدمه، تأييد كرد كه عنصر اصلي تشكيل دهنده آن متان است و فقط در دماهاي بالا آتش مي گيرد. از ميان كليه كساني كه درباره پيل ولتا كار كرده اند ديوي همواره تيز هوشتر از همه بود. او از آغاز به نظريه واكنش شيميايي توليد برق معتقد شد و سرانجام ثابت كرد كه در پيلهاي برقكافت (الكتروليت) جريان برق تركيبها را به عنصار متشكله خود تجزيه مي كند و اجسام جديدي را با تركيب بوجود نمي آوردو وي همچنين رئيس مؤسسه «گاز درماني» تامس بدوز در كليفتن شد. پس از پنج سال كه اولين كتاب شيمي خود را قرائت كرد در «مؤسسه پادشاهي» به تدريس و سخنراني در شيمي مشغول شد و آنجا را به مركزي براي تحقيقات پيشرفته تبديل كرد و خود نيز بيشتر حيات شغليش را در آنجا گذرانيد. ديوي در رساله اي قديمي به نظريه گرمايي (caloric) لاووازيه به علت وارد كردن مواد تخيلي و واژه ذهني «گرمايي» حمله كرد و نظريه اي پرداخت كه در آن گرما همچون حركت و نور به عنوان ماده انگاشته مي شد. به جاي واژه «گرمايي» عبارت «حركت رانشي» را پيشنهاد داد. ديوي سرانجام در 29 مه سال 1829 درشهر ژنو سوئيس درگذشت در حاليكه 51 سال داشت.
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
