يکشنبه، 21 فروردين 1390
تخمین زمان مطالعه:
موارد بیشتر برای شما

محمدباقر حجتي

محمدباقر حجتي
دکتر سیدمحمد باقر حجتى(متولد بیست و پنجم اسفند ماه 1311 -بابل)، نام آشنایى در میان محققان و مدرسان علوم قرآنى است که نیم قرن از عمر پرمایه خویش را صرف تعلیم و تدریس در این حوزه معنوى کرده است. او از معدود روحانیانى است که در کنار طى مدارج حوزوى نزد علماى دینى، تحصیلات عالى را نیز تا دریافت درجه دکتراى حکمت و فلسفه از دانشگاه تهران ( در سال 1346)ادامه داده و در هر دو حوزه تحصیل، مقام و جایگاه ویژه اى یافته است. سیدمحمدباقر در کنار این دو حوزه معرفتى، در شاخه کتابدارى نیز، خدمات قابل توجهى را براى فهرست نویسى کتب دینى به ثمر رسانده و نخستین تلاشهاى جدى براى تدوین نسخ خطى کتابخانه دانشکده الهیات ـ که سالها سرپرستى آن را نیز بر عهده داشته ـ توسط او انجام شده است.گروه : علوم انسانیرشته : الهیات و معارف اسلامیگرایش : علوم قرآنی و حدیثوالدین و انساب : سید محمد باقر حجتی ،فرزند مرحوم حضرت حجه الاسلامی والمسلمین سید محمد حجتی ،فرزند مرحوم حضرت آیه العظمی سید محمد باقر حجتی مازندرانی بار فروشی ملا محلی است.جدشان حضرت الیه العظمی سید محمد باقر حجتی از مراجع تقلید در مازندران و از شاگردان آیات عظام سیدمحمدکاظم طباطبایى و محمدکاظم خراسانى و ملاعبدالله مازندرانى در حوزه علمیه نجف بوده است .پدر دکتر حجتی از علما و ائمه جماعت خوشنام شهرستان بابل بوده که هم اکنون یاد و مزار او و مقام و مزار جدش سخت مورد احترام مردم شهرستان مذکور است.خاطرات کودکی : سیدمحمدباقر حجتی در خانواده اى مذهبی به دنیا آمدو به فراخور محیط، از کودکى با مشى دینى خانواده، راه و رسم شریعت و دیندارى آموخت و تحصیلات ابتدایى را در بابل آغاز کرد در مدرسه نیز شوق آموختن علوم قرآنى در او با حضور خانمى به نام صبورى که معلم قرآن مدرسه بوده ومشوق سیدمحمدباقر خردسال بیشتر مى شود. «… چون تنها کسى که در کلاس درس ایشان بیش از دیگران به روخوانى قرآن آشنا بود، مرا شناسایى کرده بودند [و] همواره تشویقم مى کردند. لکن این خانم شیداى قرآن ـ به علت بیمارى سل ـ در جوانى دنیاى فانى را وداع گفت و این بنده در همان دوران کودکى آن چنان از مرگ زودرس این آموزگار دلسوز قرآن، گرفتار افسردگى و اندوه مداوم بودم که نمى توانستم باور کنم جاى ایشان در دبستان خالى است و همواره خاطره علاقه بى حد وحصر ایشان به قرآن وتقوى و عفت … در ذهنم تجدید مى شود و مرا افسرده و متأثر مى کند »تحصیلات رسمی و حرفه ای : تحصیلات رسمی سید محمد باقرحجتی از زبان ایشان به قرار زیر است: من از همان اوان کودکی در کنار پدرم (پدرم امام جماعت یکی از مساجد بابل بود و مجلس تفسیر قرآن نیز داشت)بودم و عشق و علاقه به قرآن ، از همان دوره در من ایجاد شد. به همین دلیل بعد از چند سال تحصیل در حوزه بابل به قصد ادامه تحصیلات حوزوی ، به مدرسه مروی تهران رفتم. در همان زمان به دانشگاه تهران راه یافتم و بعد از اخذ مدرک لیسانس وارد مقطع دکترا شدم ( در آن زمان دوره فوق لیسانس وجود نداشت ). در سال 1346 با ارائه پایان نامه موفق به اخذ درجه دکترا در رشته فلسفه شدمخاطرات و وقایع تحصیل : از وقایع مهم سید محمود باقر حجتی سفر وی به سوریه و انجام تحقیقات و مطالعاتی پیرامون علم حدیث و زبان عربی بود.فعالیتهای ضمن تحصیل : سید محمدباقر حجتی در کنار تحصیل در رشته الهیات در دانشگاه تهران، به تحصیل علوم قرآنی و حدیث در حوزه علمیه مشغول بود.استادان و مربیان : سیدمحمد باقر حجتی در طى این دوران در محضر استادان بنام مدرسه مروى همچون سید صدرالدین رضوى، حاج میرزا ابوالقاسم گرجى ، علامه شعرانى ، علامه محمدتقى جعفرى و علامه مرتضى مطهرى ، میرزا باقر آشتیانى ، سید ابوالقاسم رفیعى قزوینى و… به تلمذ و تحصیل می پرداخت و در بیرون از مدرسه نیز سیرحکمت و فلسفه اسلامى را نزد علامه مرتضى مطهرى دنبال مى کند. همزمان با تحصیل در مدرسه مروى، با تشویق دوستان و آشنایان ، در آزمون ورودى دانشکده معقول و منقول ـ که اکنون با نام دانشکده الهیات و معارف شناخته مى شود ـ شرکت مى کند و به جمع دانشجویان رشته فقه و مبانى علوم اسلامى دانشگاه تهران مى پیوندد. دوره لیسانس را در محضر استادان نامى دانشکده همچون میرجلال الدین محدث ارموى، مهدى الهى قمشه اى، سیدمهدى حمیدى، سیدمحمدباقر سبزوارى، احمدناظرزاده کرمانى، سیدکمال الدین نوربخش، محمدباقر هوشیار، محمدعبده بروجردى، مجتبى مینوى، سیدحسن تقى زاده و دیگران با کسب امتیازات و نمرات عالى به پایان مى برد و دوره دکترا را نیز در رشته حکمت و فلسفه اسلامى همان دانشگاه با احراز مقام اول به اتمام مى رساند. در دوره دکترا نیز از محضر استادان شیخ محمدعلى حکیم، حاج حسین على راشد، محمود شهابى وغلامحسین صدیقى و احمد فردید استفاده مى کند.وقایع میانسالی : سید محمدباقر حجتی پس از اخذ دکتری در سال 1346 به عنوان استادیار به استخدام دانشگاه تهران منصوب شد، وی برخلاف رشته تحصیلی اش ، به دلیل علاقه وافر به علوم قرآنی به تدریس در رشته زبان و ادبیات عرب و ترجمه و قرائت و تفسیر قرآن پرداخت و به تدریج پایه گذار رشته علوم قرآن و حدیث در دانشگاه تهران بعد از انقلاب اسلامی شد و از آن زمان تاکنون علاوه بر تدریس و تألیف و ترجمه ، مدیریت دانشکده الهیات ومعارف اسلامی/گروه علوم قران وحدیث ، را بر عهده دارد.مشاغل و سمتهای مورد تصدی : سید محمد باقر حجتی از سال 1339 ه.ش استاد گروه الهیات و معارف اسلامی دانشکده اللهیات دانشگاه تهران بوده است. وی مدتی مدیر گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران و دانشگاه تربیت مدرس و عضو فرهنگستان دمشق ( مجمع اللغه العربیه) و سایر مجامع و انجمن های علمی قرآنی بوده است. ریاست دایره کتابداری و راهنمایی و کتاب یابی کتابخانه دانشگاه الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران از سال 1344-1366 ریاست کتابخانه دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران از سال 1355 تا 1358 مدیریت گروه فرهنگ عربی و علوم قرآنی از سال 1352 تا 1355 و مدیریت علوم قرآن و حدیث از سال 1365 تا کنون در دانشگاه تهران مدیریت گروه علوم قرآن و حدیث از سال 1365 تا 1380در دانشگاه تربیت مدرس معاونت پژوهشی دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران از سال 1369 تا 1380 عضویت هیئت گزینش کتاب از سال 1361 تا 1373 از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی عضویت کمیته برنامه ریزی الهیات در شورای عالی برنامه ریزی از تاریخ 1364 تا 1382 از سوی وزارت فرهنگ و آموزش عالی داور و عضو کمیته تخصصی علوم انسانی جشنواره خوارزمی از تاریخ 1370 تا 1383 عضویت شورای پژوهشی دانشگاه تهران از سال 1370 تا 1380 عضویت کمیته تخصصی علوم انسانی معاونت پژوهشی دانشگاه تهران از سال 1370 تا 1374 مشاور سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی از تاریخ 1367 تا 1374 از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی عضویت شورای پژوهشی دانشگاه امام صادق و مسئولیت پژوهشی گروه علوم قرآن و حدیث همین دانشگاه در سال 1373 عضویت فرهنگستان دمشق «مجمع الغه العربیه به دمشق» در سال 1365 رسمابه عنوان عضو این فرهنگستان از جمهوری اسلامی ایران انتخاب شد.فعالیتهای آموزشی : سید محمد باقر حجتی از سال 1339 به تدریس علوم قرآنی و حدیث در دانشگاه تهران و دیگر دانشگاههای معتبرایران از جمله دانشگاه تربیت مدرس مشغول بوده است. عناوین دروس آموزشی ارائه شده توسط ایشان: کارشناسی ارشد علوم قرآنی 1 علوم قرآنی 2 دکتری تحقیق درباره ترجمه قران تفسیر 2 نقدمکاتب وروشهای تفسیری 1 سایر فعالیتها و برنامه های روزمره : مطالعه، تحقیق و تالیف کتابها و مقالات علمی بی شمار در زمینه علوم قرآنی و حدیث حاصل فعالیت های سید محمدباقر حجتی بوده است.آرا و گرایشهای خاص : سید محمد باقر حجتی از جمله دانشمندانی است که تحصیلات دانشگاهی جدید را با تحصیلات حوزوی قدیم همراه کرده و با تلفیق این دو. آثاری بدیع آفریده است و دیدگاهی نوین به علوم قرآنی حدیث بخشیده است.جوائز و نشانها : • جایزه احراز رتبه اول در مسابقه مقاله نویسی راجع به کودکان و نوجوانان از حوزه علمیه قم در سال 1356به مناسبت نگارش مقاله (کارآیی تشویق و تنبیه در تربیت کودکان و نوجوانان). • جایزه و لوح تقدیر بهترین پژوهش کاربردی ادبیات و علوم انسانی ،دانشگاه تهران در سال 1354 به مناسبت نگارش مقاله تحقیق درباره ابن عباس و مقام وی در تفسیر که در شماره 17 و 18 مجله مقالات و بررسی ها در سال 1353 چاپ و منتشر شده است. • جایزه و لوح تقدیر به مناسبت انتخاب کتاب پژوهشی در تاریخ قرآن کریم به عنوان کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در سال 1363 از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی • جایزه و لوح تقدیر به مناسبت طرح و تدوین کتاب "فهرست موضوعی نسخه های خطی کتابخانه های جمهوری اسلامی ایران" که در سال 1370 حائز رتبه اول طرحهای علوم انسانی در پنجمین جشنواره خوارزمی شناخته شد. • جایزه و لوح تقدیر کتاب فوق الذکر : علاوه بر اینکه این کتاب حائز رتبه اول طرحهای علوم انسانی را دریافت کرد،در 1371 از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی کتاب سال شناخته شد. • جایزه و لوح تقدیر به مناسبت انتخاب ایشان به عنوان استاد ممتاز دانشگاه تهران در سال 1369. • جایزه و لوح تقدیر استاد نمونه کشور در سال تصیلی 1372 -1371 از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد و آموزش عالی. • لوح تقدیر به مناسبت خدمتگزاری به ساحت قرآن کریم و معرفی دکتر سید محمد باقر حجتی، به عنوان یکی از خادمین قرآن کریم در سال 1373 از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. • دریافت اجازه روایت از دانشمندان برجسته مصری محمد غزالی در سال 1367 در ایام اقامت در الجزایر ضمن شرکت در بیست و دومین کنفرانس اسلامی در الجزایر. . برگزیده شده به عنوان چهره ماندگار علوم قرآن و حدیث در دومین همایش چهره های ماندگار سال 1381 • دریافت جایزه و لوح تقدیر و نشان درجه یک پژوهش در سال 1384 از سوی دانشگاه تهران. . دریافت لوح تقدیر به مناسبت انتخاب کتاب "فهرست موضوعی نسخ های خطی عربی در کتابخانۀ جمهوری اسلامی ایران "تالیف سید محمد باقر حجتی به عنوان کتاب سال جمهوری اسلامی ایران (در دوره دهم) از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی چگونگی عرضه آثار : مقلات چاپ شده در نشریات معتبر علمی : - مقالات بزبان فارسی: 74 مقاله - مقلات بزبان عربی : 16 مقاله - مقالات بزبان انگلیسی و ترکی : 5 مقاله - بقیه مقالات : 21 مقاله استاد راهنما پایان نامه های کارشناسی ،کارشناسی ارشد و دکتری : بیش از 300 پایان نامه ________________________________________ آثار :  1 آداب تعلیم و تعلم در اسلام (ترجمه کتاب «منیة المرید فی آداب المفید و المستفید» شهید ثانی) ویژگی اثر : تالیف- نشر بنیاد قرآن -13602 آداب تعلیم و تعلیم در اسلام ویژگی اثر : ترجمه -13593 ابلیس فی القرآن و الحدیث ویژگی اثر : تالیف- بزبان عربی-4 ابن عباس و مکانته فیا التفسیر و المعارف الاخری ویژگی اثر : ترجمه,دارالروضه ,١٣٧٨5 ابن عباس و مکانته فیا التفسیر و المعارف الاخری ویژگی اثر : تالیف,دارالروضه ,١٣۶٩6 اسباب النزول ویژگی اثر : تالیف -دفتر نشر فرهنگ و ارشاد اسلامی7 اسلام در کنار مصیبت دیدگان و افسرده دلان (ترجمه «مسکن الفؤاد عند فقد الاحبّة والاولاد» از شهید ثانی) ویژگی اثر : ترجمه -13638 اسلام و تعلیم و تربیت (بخش اول: تربیت – بخش دوم: تعلیم) در دو مجلد  9 پژوهشی در تاریخ قرآن کریم ویژگی اثر : تالیف - انتشارات نهضت زنان مسلمان -برنده جایزه کتاب سال 1363 -تاریخ قرآن» اصطلاح تازه ای است که اول بار «تئودورنولدکه» مستشرق بزرگ آلمانی آنرا بکار برد و مرحوم ابوعبدالله زنجانی در پی این نامگذاری کتابی تحت عنوان «تاریخ القرآن» به نگارش آورد و قبل از انقلاب نیز رساله ای در همین زمینه توسط استاد محمود رامیار تألیف گردید. برای تدوین کتاب «پژوهشی در تاریخ قرآن کریم» سالها توسط مؤلف محترم کوشش محققانه ای بعمل آمده است. کتاب با بحث از عناوین و اسامی قرآن کریم آغاز شده و سپس به وحی الهی سخن به میان آورده است. آنگاه تحقیق فشرده ای در زمینه نزول قرآن و اولین و اخرین آیات نازله ارائه می دهد. سپس فصولی تحت عنوان «آیه»و«سوره» به تحلیل مباحث مخلف پیرامون این دو عنوان پرداخته است. بحث پیرامون فواتح سور، حروف مقطّعه و شمار حروف و کلمات و آیات و پیدایش خط وخط عربی وامّی بودن پیامبر از دیگر مباحث این کتاب است. سپس به نگارش قرآن در زمان پیامبر و بعد آن و موضوع جمع آوری آیات پرداخته و قرائت قرآن وقاریان آن را به تفصیل تشریح نموده است. جمع و ترتیب و تدوین قرآن و تاریخ آن موضوع دیگری است که مؤلف محترم به تفصیل به آن مبادرت ورزیده است. تاریخ شیوه نگارش قرآن و اعراب گذاری کلمات و ارائه نمونه هائی از قرآن قدیمی و خطوط مختلف ادامه بحث می باشد. کتاب با فهرست های ارزنده ای تکمیل گردیده است. 10 پژوهشی در تاریخ قرآن کریم ویژگی اثر : برگزیده کتاب سال جمهوری اسلامی ایران11 تاریخ شیعه ویژگی اثر : ترجمه,دفتر نشر فرهنگ اسلامی ,١٣٧٨12 تاریخ شیعه ویژگی اثر : ترجمه,دفتر نشر فرهنگ اسلامی ,١٣۶٨13 تاریخ ادیان ویژگی اثر : ترجمه -دفتر نشر فرهنگ اسلامی در سال 137614 تعلیم و تربیت اسلامی ویژگی اثر : تالیف -136215 تفسیر کاشف ویژگی اثر : ترجمه,دفتر نشر فرهنگ اسلامی ,١٣٧٨،جلد 1 این کتا با با همکاری عبدالکریم بی آزار شیرازی ترجمه شده است.16 تفسیر کاشف در7 جلد ویژگی اثر : تالیف,دفتر نشر فرهنگ اسلامی ,١٣۶٨17 تفسیر سوره واقعه ویژگی اثر : تالیف- 136118 تقدیم و تصحیح پاره ای از رسالات حکمی و عرفانی حکیم قاینی ویژگی اثر : این کتاب در دست طبع و انتشار است.19 توضیح البرهان در تجوید قرآن ویژگی اثر : ترجمه -دفتر نشر فرهنگ و اسلامی و سازمان همت در سال 138120 چهارده مقاله ویژگی اثر : این کتاب که اکثر گفتارهای آن مربوط به تفسیر و علوم قرآن است-136121 در حریم کعبه ـحاوی حکمتهای عرفانی مناسک حج ویژگی اثر : تالیف - بزان عربی-مرکز تحقیقات حج ,١٣٧٧22 در حریم کعبه ـحاوی حکمتهای عرفانی مناسک حج ویژگی اثر : ترجمه,مرکز تحقیقات حج ,١٣٧٨23 درآمد به تحقیق در اهداف و مقاصد سوره های قرآن کریم ویژگی اثر : ترجمه,دفتر نشر فرهنگ اسلامی ,١٣٧٨24 درآمد به تحقیق در اهداف و مقاصد سوره های قرآن کریم ویژگی اثر : ترجمه,دفتر نشر فرهنگ اسلامی ,١٣۶٩25 روانشناسی از دیدگاه غزالی و دانشمندان اسلامی (ترجمۀ کتاب «الدراسات النفسیة عند المسلمین و الغزالی بوجه خاص» از دکتر عبد الکریم عثمان) در دو مجلد ویژگی اثر : ترجمه - 136126 سه مقاله در تاریخ تفسیر و نحو تا اواخر قرن دوم هجری  27 سیری در سیره نویسی ومروری براحوال وآثارپارهای ازسیره نویسان ویژگی اثر : تالیف,مشهد کنگره جهانی حضرت رضا(ع) ,١٣٧١28 سیری در سیره نویسی ومروری براحوال وآثارپارهای ازسیره نویسان ویژگی اثر : ترجمه,مشهد کنگره جهانی حضرت رضا(ع) ,١٣٧٨29 فهرست موضوعی نسخه های خطی عربی در 4 جلد کتابخانه های جمهوری اسلامی ویژگی اثر : ..,تالیف,انتشارات سروش ,١٣٧۶30 فهرست موضوعی نسخه های خطی عربی در کتابخانه های جمهوری اسلامی ای ویژگی اثر : تالیف,تهران سازمان مدارک انقلاب اسلامی ,١٣٧۶،این کتاب در دوره دهم کتاب سال جمهوری اسلامی ایران ،از طرف وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی معرفی و برگزیده شده است.آشنایی با کتاب:« فهرست موضوعی نسخ های خطی عربی در کتابخانۀ جمهوری اسلامی ایران »: فهرست موضوعی نسخه های خطی عربی کتابخانه های جمهوری اسلامی ایران و تاریخ علوم و تراجم دانشمندان اسلامی / نگارش سید محمد باقر حجتی به کوشش سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.- تهران : سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی ، سروش ( انتشارات صدا و سیما)، 1370.- ج. بالای عنوان : کشاف الفهارس و وصاف المخطوطات العربیه فی مکتبات فارس. مندرجات : ج 1، علوم قرآنی ، قرائت و تجوید. کتابخانه های کشور ما هزاران نسخۀ بسیار ارزشمندِ کتابهای عربی و اسلامی را تا کنون حفظ کرده است. ولی متأسفانه هنوز بطور شایسته معرفی نشده و جهان عرب و غیر آن از این ذخائر گرانبها اطلاعی ندارند. مسلماً فهرست کردن و معرفی آنها امری ضروری و خدمتی شایان به معارف اسلامی و نشان دهندۀ اهتمام و عنایت ایرانیان به میراث فرهنگی اسلامی است. گرچه مستشرقان مانند سزگین و بروکلمان در این زمینه کارهایی به انجام رسانیده اند ولیکن این کتاب با شیوۀ خاص خود در زبان فارسی حقاً اثری ابتکاری و منحصر بفرد است. و بدون تردید راه همواری را پیش روی محققان اسلام و اسلام شناسان قرار می دهد. امید است با همّت والای مؤلف محترم و به وجود آمدن امکانات، بیش از پیش شاهد تکمیل و عرضۀ بقیۀ مجلدات این اثر نفیس به بازار دانش وتحقیق باشیم. 31 فهرست موضوعی نسخه های خطی عربی کتابخانه های جمهوری اسلامی ویژگی اثر : ترجمه,انتشارات سروش ,١٣٧٨32 فهرست موضوعی نسخه های خطی عربی کتابخانه های جمهوری اسلامی ای ویژگی اثر : ترجمه,تهران سازمان مدارک انقلاب اسلامی ,١٣٧٨33 فهرست نسخ خطی ویژگی اثر : فهرست بسیاری از نسخه های خطی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران توسط استاد دکتر سید محمد باقر حجتی تهیه شده است که بالغ بر دهها جلد بوده اند.34 فهرست نسخه های خطی و عکسی (کتابخانه دانشکده الهیات و معرف اسلامی دانشگاه تهران) در دو جلد ویژگی اثر : تالیف - انتشارات دانشگاه تهران در سال 134835 فهرست نسخه های خطی کتابخانه (دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران) ویژگی اثر : تالیف -انتشارات دانشگاه تهران-134536 فهرست نسخه های خطی کتابخانه ملی ملک در شش جلد ویژگی اثر : تالیف - 1352 توسط انتشارات آستان قدس رضوی37 گامی فراسوی روانشناسی اسلامی ویژگی اثر : ترجمه -دفتر نشر فرهنگ و ارشاد اسلامی38 گزیده کتاب آداب تعلیم و تربیت در ایلام ویژگی اثر : تالیف- چاپ توسط وزارت آموزش و پرورش -136139 مجموعه بحثهای تربیتی ویژگی اثر : تالیف- 136240 مختصر تاریخ القرآن الکریم ویژگی اثر : این کتاب به اهتمام رایزنی فرهنگی ایران در دمشق با تیراژ چندین هزار.41 مدخلی بر کاوش در تاریخ ادیان ویژگی اثر : ترجمه,دفتر نشر فرهنگ اسلامی ,١٣٧٧42 مدخلی بر کاوش در تاریخ ادیان ویژگی اثر : ترجمه,دفتر نشر فرهنگ اسلامی ,١٣٧٨43 مقدمه ای بر تاریخ قرائات قرآن کریم ویژگی اثر : ترجمه,سازمان حج و اوقاف وامور خیریه ,١٣٧٨44 مقدمه ای بر تاریخ قرائات قرآن کریم ویژگی اثر : ترجمه,سازمان حج و اوقاف وامور خیریه ,١٣۶۶45 میثاق در قرآن ویژگی اثر : تالیف-با همکاری جناب آقای دکتر عبدالکریم بی آزار شیرازی-136446 نمی ازیم اسرار قران کریم ترجمه «من اسرار القرآن» اثر دکتر مصطفی محمود ویژگی اثر : ترجمه -


ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.