خبرگزاری «رویترز» با اعلام این خبر نوشت که آژانس اتمی در نامه‌ای به کشورهای عضو این سازمان، خبر فوت آمانو را اعلام کرده است.
در بیانیه آژانس اتمی آمده است: «دبیرخانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با تاسف و اندوه عمیق فوت یوکیا آمانو دبیرکل [آژانس] را اعلام می‌کنیم. دبیرخانه [آژانس] مفتخر است که آخرین اندیشه وی در نامه استعفای خود به شورای حکام را یادآوری کند:
به لطف حمایت اعضا و تعهد کارکنان، طی دهه گذشته آژانس نتایج ملموسی را در پیشبرد هدف "اتم‌ها برای صلح و توسعه" به‌دست آورد. من از دستاوردهایمان بسیار مفتخر هستم و از اعضای آژانس نیز قدردانی می‌کنم».
آژانس انرژی اتمی همچنین اعلام کرد که پرچم‌های نماد این سازمان در کشورهای عضو، به صورت نیمه‌افراشته درمی‌آید.
خبر درگذشت آمانو در حالی منتشر شده که رسانه‌های خارجی هفته گذشته گزارش داده بودند آمانو خواستار آن است که تا پیش از ماه مارس (اسفند) سال آینده میلادی، به دلیل مشکلات جسمی سمت مدیر کلی آژانس را به فرد دیگر واگذار کند.
آمانوی ۷۲ ساله، هفته گذشته در نشست شورای حکام با موضوع پرونده هسته‌ای ایران نیز غایب بود. این دومین بار بودکه او به دلیل مشکلات جسمی نشست‌های آژانس را از دست می‌داد.
«فدریکا موگرینی» مسئول سیاست‌خارجی اتحادیه اروپا در صفحه توئیتر خود با ابراز اندوه شدید از فوت آمانو، نوشت: «[او] مردی با تعهد و حرفه‌ای‌گری فوق‌العاده بود که همیشه به بی‌طرف‌ترین شکل در خدمت جامعه جهانی بود. من هیچوقت همکاری با او را فراموش نمی‌کنم. همکاری با او فرصت و لذت بزرگی برای من بود».
دوره رسمی مدیر کلی آمانو پایان سال ۲۰۲۱ به اتمام می‌رسید، اما تصمیم برای کناره‌گیری و اکنون خبر فوت وی، آغازگر رقابتی برای اثرگذاری بر روند انتخاب مدیر کل، آن هم در دوره‌ای که پرونده هسته‌ای ایران اهمیتی تازه یافته، خواهد بود.
آمانو در سال ۲۰۰۹ با حمایت آمریکا به مدیر کلی آژانس رسید. اندکی بعد در اسناد «ویکی لیکس» مشخص شد که او به واشنگتن اطمینان داده است که در مسئله پرونده هسته‌ای ایران، «کاملا در زمین ایالات متحده» است و تلاش می‌کند تا فشار بر جمهوری اسلامی ایران را افزایش دهد.
بر اساس توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی وظیفه گزارش‌دهی در مورد وضعیت برنامه هسته‌ای ایران و پایبندی تهران به بندهای هسته‌ای برجام را بر عهده دارد. آمانو تا پیش از تصمیمات اخیر جمهوری اسلامی ایران برای کاهش تعهدات هسته‌ای، در ۱۵ گزارش پیاپی از جمله ۵ گزارش پس از خروج آمریکا از برجام، تایید کرده بود که تهران به این توافق پایبند است.
در ماه‌های گذشته آمریکا و رژیم صهیونیستی آمانو را برای افزایش بازرسی‌ها و انتشار گزارش‌های جهت‌دار علیه برنامه هسته‌ای ایران، تحت فشار قرار داده بودند. «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی بارها از آمانو به دلیل آنچه او بی‌توجهی به اسناد ادعایی درباره برنامه هسته‌ای ایران خوانده، انتقاد کرده است.
آمانو از چند ماه پیش، به دلیلی که رسانه‌ای نشده، دچار مشکلات جسمی شده بود. بیماری آمانو در وضعیت ظاهری او نیز کاملا مشهود بود و پیش از این هم گمانه‌زنی‌هایی در مورد احتمال کناره‌گیری زودهنگام وی، مطرح بود.
طبق گزارش رسانه‌های غربی رقابت اصلی برای جایگزینی آمانو به عنوان مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بین یک رومانیایی و یک آرژانتینی است. خبرگزاری «رویترز» چندی پیش در گزارشی نوشته بود «کرنل فروتا» هماهنگ‌کننده ارشد سیاستگذاری آژانس (اهل رومانی) و «رافائل گروسی» نماینده آرژانتین در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، نامزدهای احتمالی جانشینی آمانو هستند.
