در این میان آنچه قربانی اغتشاشات اخیر شد خواسته و اعتراض به حق مردم به نحوه اعلام و اجرای طرح سهمیه بندی بنزین و برخی از ناکارآمدیها در سطح مدیران دولتی بود که با نفوذ عوامل ضدانقلاب و موج سواری آنها در بستر اعتراضات مردمی به حاشیه رفت. اینکه دولتمردان میتوانستند با اجرای روشهای دیگر مانع از خسارات مادی و معنوی به جامعه و مردم شوند یا نه؟ در جای خود قابل بررسی است. اما نکته قابل تامل برطرف نشدن عوامل و دلایل اعتراضات آبان98 است، که با این حجم از عملیات روانی رسانههای معاند پتانسیل بازگشت به اعتراضات اجتماعی و مشابه آنچه در آبان98 اتفاق افتاد را بیش از پیش تقویت میکند.
دو رویکرد رسانه های ضد انقلاب بعد از فروکش کردن اغتشاشات اخیر
به طور کلی رویکرد جریان ضدانقلاب و رسانههای وابسته به این جریان بعد از پایان اغتشاشات آبان98 را میتوان به دو محور اساسی تقسیمبندی کرد. اولین محور «متهم ساختن جمهوری اسلامی به نقض حقوق بشر» در رسانه ها، افکار عمومی جهان و در پی آن پرونده سازی برای ایران در مجامع بین المللی همچون شورای امنیت سازمان ملل بود. در این راستا«رضا پهلوی»،«شیرین عبادی» و برخی از نهادهای بین المللی مدعی حقوق بشر با جدیت به دنبال پیاده سازی این محور بوده و هستند. نامه اخیر رضاپهلوی به دبیر کل سازمان ملل، اعتراض شیرین عبادی به کشورهای اروپایی به دلیل نداشتن مواضع رادیکال علیه ایران در جریات اتفاقات آبان98، نامه کمیسر دفاع از حقوق بشر و... همگی نشان از اهمیت و ادامه دار بودن این سناریو در آینده دارد.
دومین محوری که بیشتر توسط رسانههای معاند و فعالان این جریان در شبکههای اجتماعی دنبال می شود، برجسته کردن بازداشت شدگان و تعداد جانباختگان حوادث اخیر است. بعد از پایان اغتشاشات این جریان رسانهای با «حجم دهی» به تعداد بازداشت شدگان و سیاه نمایی از شرایط آنها در زندان ها، تلاش کردند اعتراضات آبان را بزرگتر از آنچه بود جلوه دهند. همزمان با آن، پروژه رسانهای بزرگنمایی از یک مورد با هدف «نماد سازی» از اعتراضات کلید خورد. در اجرای این پروژه «ماهشهر» بهعنوان شهری که ادعا شد بیشترین کشته شده را در اعتراضات اخیر داشته و همچنین «پویا بختیاری» از کشته شدگان اغشاشات اخیر تبدیل به نمادهای اعتراضات آبان98 شدند.
در ادامه این سناریو رسانه های معاند با انتشار فراخوان در شبکه های اجتماعی از خانوادههای جانباختگان خواستند با این رسانهها مصاحبه کرده و اعتراضات خود را رسانهای کنند. از معدود خانوادههایی که با تحریک این رسانهها مواضعی رادیکال علیه جمهوری اسلامی گرفت خانواده «پویا بختیاری» بود که برای اولین بار پدر وی در مصاحبه ای درخواست کرد «5دیماه» برای روز چهلم فرزندش[پویا بختیاری] مراسم باشکوهی برگزار شود. همین کلید واژه کافی بود تا رسانههای ضد انقلاب با برجسته کردن 5دی و تعمیم آن به همه کشته شدگان، عملیات روانی گستردهای برای آغاز موج دوم اعتراضات در پنجم دی ماه را آغاز کنند. این عملیات روانی رسانهای روزهای گذشته با توجه به نزدیکی به پنجم دی ابعاد گستردهتری به خود گرفته است. با این حال با توجه به شرایط اقتصادی و معیشتی مردم، وجود نارضایتی عمومی از اقدامات دولت در خصوص افزایش قیمت بنزین، همچنین رادیکالتر شدن مواضع برخی از اطلاح طلبان و سران فتنه در روزهای گذشته، احتمال تبدیل هر گزاره اجتماعی و تجمع اعتراضی به یک چالش امنیتی سیاسی وجود دارد.
بسترهای بازگشت اعتراضات اجتماعی
افزایش قیمت نسبی کالاها بعد از سهمیهبندی بنزین و همچنین بالا رفتن نرخ ارز در روزهای گذشته در کنار عدم تغییر شرایط اقتصادی جامعه علاوه بر ادعاهای مسئولین برای جلوگیری از افزایش قیمتها بسترهای روانی – اجتماعی اعتراضات در روزهای آینده را تقویت کرده است. افکار عمومی با مشاهده میدانی شرایط اقتصادی جامعه احساس میکند، بعد از اعتراضات آبان تغییری در رویههای دولت برای اصلاح امور ایجاد نشده و صدای معترضان توسط مسئولان شنیده نشده است. این گزاره با فضاسازی رسانههای معاند در روزهای اخیر به صورت گسترده القا شده است.
بعد از اعتراضات آبان برخی از چهرههای منتسب به جریان اصلاحات مواضع رادیکالتری نسبت به حاکمیت و مسئولان ارشد نظام داشتند. اوج این اظهارات و مواضع رادیکال در بیانیهی محصورین فتنه88 قابل مشاهده است. تلاشهایی که رسانههای منتسب به این جریان برای رهبر سازی از آنها داشتند نیز همچنان با شدت بیشتری ادامه دارد. هجمههای اخیر«پروانه سلحشوری» و «علی مطهری» نیز در این چارچوب قابل تحلیل است. به نظر میرسد در صورت آغاز موج جدیدی از اغشاشات سران فتنه به سرعت با موج سواری بخواهند مدیریت و راهبری آن را برعهده بگیرند.
یکی از بسترهای آغاز موج جدیدی از اعتراضات به ویژه در پنجم دی ماه، انتخابات مجلس است. به نظر میرسد همچنان که «شهیندخت مولاوردی» در اظهارات اخیر خود عنوان کرده است، اصلاح طلبان برای موضعگیری و شاید راهبری موج جدید اعتراضات، منتظر نحوه عملکرد شورای نگهبان در تایید و یا رد کاندیداهای این طیف سیاسی هستند. با توجه به همزمانی تقریبی اعلام نتایج بررسی شرایط کاندیداهای مجلس با پنجم دی ماه، امکان ورود و هدایت زیر پوستی اعترضات توسط برخی از اصلاح طلبان دور از ذهن نیست. ورود سران فتنه برای رهبری اعتراضات میتواند به سرعت آن را وارد فاز امنیتی و سیاسی کند که در این صورت مواجهه شدن نظام با چالشی امنیتی دور از واقعیت نیست.
اینکه یکی از اهداف جریان ضد انقلاب برای کلید زدن دور تازهای از اغتشاشات به بهانه 5 دی، التهاب آفرینی و ایجاد بینظمی اجتماعی در آستانه برگزاری انتخابات مجلس باشد، دور از ذهن نیست. این جریان تلاش میکند با آغاز موجهایی از اعتراضات در روزهای منتهی به انتخابات، امنیت عمومی و ذهنی جامعه را با چالش مواجه کند تا انتخابات را تحت تاثیر قرار دهند. بحران آفرینی و شروع اعتراضات سراسری و در پی آن تعویق زمان برگزاری انتخابات از سناریوهای معاندین برای روزهای آینده است.
مرتضی عسکری