غور اردن چرا مهم است؟
یکی از موضوعات جنجالی و پربحث در ماه گذشته، ادعای «نتانیاهو» در تلاش برای الحاق «غور اردن» به اراضی اشغالی اسرائیل است. منطقه غور اردن از دریاچه طبریا در شمال تا دریای بحرالمیت امتداد دارد که اسرائیل بخشی از آن واقع در میان بحرالمیت و کرانه باختری را اشغال کرده است. اهمیت غور اردن در این است که یک منطقه طبیعی گرم و حاصل‌خیز است که می‌تواند در طول سال برای کشاورزی مورد بهره‌برداری قرار گیرد و در بالای مهم‌ترین حوضه آب فلسطین قرار دارد. منطقه غور اردن یک‌سوم مساحت کرانه باختری است و بیش از پنجاه‌وشش هزار شهروند در آنجا از جمله در شهر اریحا ساکن هستند. این جمعیت دو درصد از کل جمعیت ساکنان فلسطینی در کرانه باختری را شامل می‌شود.
«غور اردن» در مسیر قدس و جولان
نتانیاهو تلاش دارد در ادامه روند تصویب قانون‌های داخلی و حمایت حقوقی آمریکا اشغالگری را وارد فازهای جدیدی کند. پیش از این اقداماتی در این خصوص انجام گرفته است. به رسمیت شناخته شدن قدس و انتقال سفارت از تل‌آویو به قدس و همچنین به رسمیت شناخته شدن جولان به‌عنوان خاک سرزمین‌های اشغالی دو اقدامی است که در این راستا طی دو سال گذشته انجام شده است.بنیامین نتانیاهو از شهریورماه این تصمیم خود را برای اشغال علنی و به‌اصطلاح حقوقی غور اردن علنی و رسانه‌ای کرده بود. وی در کنفرانسی اعلام کرد که در صورت رأی آوردن در انتخابات آینده حاکمیت اسرائیل را بر منطقه غور اردن و شمال بحرالمیت در کرانه باختری تحمیل خواهد کرد. وی در مصاحبه‌ای تلویزیونی گفت: «بلافاصله پس از انتخابات می‌توانیم حاکمیت خود را بر یک سرزمین اعمال کنیم». وی افزود: «به شرطی که به من رأی اعتمادی آشکار بدهید… قصد خود برای تحکیم حاکمیت اسرائیل بر غور اردن و شمال کرانه باختری را اعلام می‌کنم. این خیلی مهم است. چون این‌ها مرزهای شرقی ماست به‌علاوه بلندی‌های جولان که ترامپ حاکمیت ما را بر آن به رسمیت شناخت. باید به مرزهای ثابت اسرائیل برسیم تا کرانه باختری به جایی مانند نوار غزه تبدیل نشود».
واکنش‌های انتخاباتی به تصمیم نتانیاهو
تصمیم نتانیاهو با واکنش‌های جهانی زیادی در روزهای اخیر روبرو شده است؛ اما دو حزب مهم آبی-سفید و لیست مشترک عربی به‌عنوان دو رقیب اصلی چپ‌گرای نتانیاهو در انتخابات واکنش‌های متفاوتی داشتند. برخلاف انتظار بسیاری گانتز رهبر مهم‌ترین رهبر حزب چپ‌گرای صهیونیستی از تصمیم نتانیاهو دفاع کرد و گفت اگر او نخست‌وزیر شود، همان کار بی‌بی را انجام خواهد داد. سخنان گانتز نشان از فراگیر بودن اشغالگری در میان احزاب صهیونیستی است؛ اما رئیس لیست مشترک عربی به سخنان دو رهبر حزب لیکود و آبی- سفید واکنش نشان داد.شبکه عبری زبان «کان» به نقل از «احمد طیبی» بیان کرد که تصمیم «گانتز» برای الحاق غور اردن به اراضی اشغالی یک بازی بسیار خطرناک است. طیبی در توئیتی عنوان کرد که نتانیاهو طی 10 سال گذشته نتوانسته دست به چنین اقدامی بزند و امروز می‌بینیم که گانتز به دنبال انجام این کار که نقض صریح قوانین و معاهدات بین‌المللی به شمار می‌رود، است. وی ضمن هشدار نسبت به پیامدهای چنین کاری، تاکید کرد که اگر ائتلاف آبی سفید نیز همانند «لیکود» است، پس چرا با آن ائتلاف نمی‌کند و به نفع لیکود رأی نمی‌دهد؟!
همچنین روزنامه «هاآرتص» در گزارشی فاش کرد که دفتر دادستانی کل اسرائیل هشدار داده است که الحاق «غور اردن» به سرزمین‌های اشغالی باعث حساسیت دیوان کیفری بین‌المللی و آغاز تحقیقات علیه مسئولان ارشد اسرائیلی از جمله مقام‌های ارتش می‌شود.
کوشنر و افزایش تنش با نتانیاهو
یکی دیگر از حاشیه‌های مهم تکرار الحاق غور اردن در ماه اخیر از سوی نتانیاهو، لغو سفر کوشنر به سرزمین‌های اشغالی بود. کوشنر که داماد ترامپ و مشاور ارشد کاخ سفید و فرستاده جدید این کشور پرونده معامله قرن است، سفر خود به سرزمین‌های اشغالی را لغو کردند. پس این اقدام رسانه‌ها از مخالفت کاخ سفید از این تصمیم نتانیاهو در این برهه از زمان و شرایط منطقه‌ای خبر دادند.روزنامه عبری «اسرائیل هیوم» در گزارشی نوشت جرد کوشنر، داماد و مشاور ارشد رئیس‌جمهوری آمریکا و آوی بیرکوویچ، فرستاده جدید آمریکا در روند صلح خاورمیانه و جانشین «جیسون گرینبلات» برای حضور در مجمع جهانی اقتصاد در «داووس» سوئیس حضور دارند که با هواپیمای ریاست‌جمهوری به همراه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا به واشنگتن برمی‌گردند و هرگز به اسرائیل آن‌طور که برنامه‌ریزی شده بود، نخواهند رفت. مسئول دولت ترامپ در این باره به روزنامه اسرائیلی اورشلیم پست گفته است: «بعد از این که سفر تیم به دلیل شرایط جوی به تأخیر افتاد تیم تصمیم گرفت این سفر را انجام ندهد. کاخ سفید با هرگونه گام اسرائیلی یک‌جانبه در زمینه الحاق بخش‌هایی از کرانه باختری به اسرائیل قبل از انتشار طرح صلح آمریکا مخالف است».
لذا بسیاری از رسانه‌ها دلیل لغو سفر را ناراحتی کاخ سفید و کوشنر از اقدام یک‌جانبه نتانیاهو می‌دانند و معتقدند این تصمیم رونمایی از معامله قرن را با مشکل روبرو می‌سازد.
گفتنی است اختلاف نتانیاهو و کوشنر پیش از این هم رسانه‌ای و علنی شده بود. پس از نشست منامه و رونمایی از طرح 40 صفحه‌ای آن در تابستان امسال و پرداختن بخشی از آن به طرح گذرگاه امن، رسانه‌های صهیونیستی از مخالفت تل‌آویو و شخص نتانیاهو با پیشنهاد جرد کوشنر داماد ترامپ در خصوص ایجاد گذرگاه امن میان نوار غزه و کرانه باختری خبر دادند. روزنامه اسرائیل هیوم این خبر را علنی کرده است. با این حال در پشت پرده رسانه‌ای کردن این موضوع و کشانده شدن پیشنهاد کوشنر به نشست منامه درباره پروژه موسوم به معامله قرن، موارد قابل‌تأملی وجود دارد. بنابر اعلام رسانه‌ها مقامات رژیم صهیونیستی با طرح این موضوع در نشست منامه از ابتدا نیز مخالف بوده‌اند اما کوشنر که تمام تلاش خود را برای اجرایی شدن معامله قرن بکار گرفته، بر روی این تصمیم خود پافشاری کرده است.
در معامله قرن و طرح منتشرشده از سوی کاخ سفید مباحث زیادی ذکر شده است که به صراحت می‌توان گفت رژیم صهیونیستی و دولت راست‌گرای کنونی خلاف آن را باور دارد؛ اما واکنش صریح و علنی نتانیاهو و یکی از وزرای وی به ایجاد گذرگاه امن نشان دهنده اهمیت آن است.
ایده گذرگاه امن میان غزه و کرانه باختری ایده جدیدی نیست. این ایده در حقیقت برمبنای شکل‌گیری دولت فلسطینی برمبنای مرزهای 1967 است. بر این اساس، مرزهای نوارغزه و کرانه باختری از آن دولت فلسطینی است. لذا همواره یکی از چالش‌ها عدم اتصال جغرافیایی و زمینی این دو منطقه است. آنگاه تنها راه مطرح شده، ایجاد یک گذرگاه و پل ارتباطی جاده‌ای و راه‌آهن است. به‌طور نمونه در سال 2018 اروپایی‌ها که از موافقان طرح دو دولت هستند در گزارشی وسیع از یک برنامه ریزی دقیق 20 ساله برای ایجاد اتصال میان نوارغزه و کرانه باختری خبر دادند.
