سفال یکی از قدیمی ترین صنایع دستی است و آثار بسیار زیادی از این هنر در دوره های مختلف تاریخی در سراسر جهان کشف شده است. برای اولین بار انسان های نخستین به ساخت ظروف گلی اقدام کرده بودند و پس از مدتی که به دلیل تبخیر رطوبت موجود در گل، ظروف ساخته دست آن ها خشک شد، آن ها به این موضوع پی بردند که با شکل دادن به گل و خشک کردن آن می توان ظروف مورد نیاز را تهیه کرد و سپس در طول زمان متوجه این نکته شدند که می توان ظروف گلی ساخته شده را توسط حرارت خشک کرد و به این ترتیب به ساخت ظروف محکم تر و با دوام بیشتری پرداختند.
سفال و سفالگری به نوعی هنر ایرانی محسوب می‌شود. از دیرباز با فرهنگ ما ایرانی ها عجین شده است. این هنر دارای ظرفیت بالایی است و توانسته جایگاهش را طی سالیان گذشته حفظ کند. سفال یکی از پدیده های فرهنگی است و نقش و ترکیب آن به عنوان بیانی نمادین و تمثیلی، وسیله ای برای انتقال اندیشه و فرهنگ های گوناگون بوده است. با آغاز شهرنشینی، سفال‌های با نقش و نگار زیبا رواج پیدا کرد.
امروز سفالگری در ایران پیشرفت بسیار و روش و مهارت در کنار ایده‌های جدید فصل جدیدی از سفالگری ایجاد کرده است. علی رضا به‌رقم از جمله افرادی است که راه پدر را ادامه داد اما در طول راه آموزش‌های جدید را فراموش نکرده و دانسته برای جذب بازار جدید باید به دنبال ایده و محصولات جدید برود.
علی رضا به‌رقم در گفت و گو با خبرنگار فرهنگی ایرنا با اشاره خسارت گسترده‌ای که به صنایع دستی پس از شیوع کرونا وارد شده است، گفت: صنایع دستی با گردشگری رابطه مستقیم دارد؛ به همان میزان که در دوران شیوع کرونا گردشگری کشور آسیب دید صنایع دستی نیز متضرر شد. زیرا معمولا افراد هنگامی که به سفر می روند از صنایع دستی نیز خرید می‌کنند. حالا نیز به خاطر شیوع کرونا افراد سفر نمی روند و در نتیجه خرید و فروشی در حوزه میراث فرهنگی اتفاق نمی افتد.
وی با اشاره به شهر لاله جین همدان که مرکز اصلی تولید سفال ایران است، گفت: تولیدکنندگانی که از طریق فضای مجازی امکان فروش داشتند، کمتر ضرر کردند اما بسیاری از تولیدکنندگان هیچ فروشی در این دوره نداشتند.
به‌رقم با اشاره به اینکه صنایع دستی مظلوم واقع شده و به جز کرونا مشکلات زیاد دیگری دارد، گفت: هنگامی که قیمت دلار پایین بود مغازه مملو از اجناس سفالی وارداتی از چین بود حالا که به مدد افزایش قیمت دلار امکان واردات سفال وجود ندارد مشکلات زیادی در حوزه باقی مانده است.
وی یکی از مشکلات سفال را کپی برداری محصولات دانست و گفت: دلیل این موضوع نداشن مهارت برای تولید محصولات جدید و تازه است، برای فراگیری مهارت باید آموزش‌های جدید داده شود ولی واقعیت این است که حتی در دوره‌ای شرایط آموزش نیز مهیا بود بسیاری از سفالگران استقبال نکردند.
به‌رقم افزود: بسیاری از سفالگران دلیل بی میلی و حضور پیدا نکردن در این دوره‌ها را مشکلات مطرح می کردند و می گفتند اگر یک روز کارگاه شان را به منظور شرکت در کلاس تعطیل کنند اقساط و نیازهای اولیه شان را نمی‌توانند برآورده کنند برای همین در این دوره‌ها نمی‌توانند شرکت کنند.
این سفال‌گر ادامه داد: هرچقدر تلاش شد آموزش فروش مجازی نیز به این افراد داده شود تا از طریق ایستاگرام و اینترنت امکان فروش داشته باشند اما فروشندگان سفال به دلیل این که بیشترشان مسن بودند استقبال نکردند.
این فعال حوزه صنایع دستیف عرضه نکردن نفت از سوی وزات نفت را یکی دیگر از مشکلات سفالگران لاله‌جین اعلام کرد و افزود: وزارت نفت اعلام کرده به دلایل مسائل زیست محیطی این کارگاه ها باید از گاز استفاده کنند که این نیز بر مشکلات دیگر اضافه شده است چون بسیاری از سفال گران امکان مالی تبدیل سوخت کارگاهشان از نفت به گاز را ندارند.
وی در ادامه حذف معافیت مالی صنایع دستی را یکی دیگر از مشکلات این روزهای صنایع دستی دانست و گفت: اگر این اتفاق قطعی شود فاتحه صنایع دستی خوانده می‌شود.
این فعال حوزه سفال افزود: هزاران نفر در حال فعالیت در حوزه سفال گری هستند و هرکدام روش خاص خودشان را دارند ولی برای برون رفت از بحران‌های سفال گری باید جلوی جزیره‌ای عمل کردن گرفته شود و میراث فرهنگی ورود و سیاست گذاری کند. در غیر این صورت مشکلات سفال گری هر روز بیشتر می‌شود.
به‌رقم ورود خلق ایده‌های جدید، ایجاد کانال فروش مجازی و تنوع اقلام سفال را از جمله راهکارهای برون رفت از شرایط کنونی دانست و گفت: ورود میراث فرهنگی برای بهبود شرایط ضروری است.
منبع: بانی فیلم
