بیوگرافی محمدرضا عارف
محمدرضا عارف در ۲۷ آذر ۱۳۳۰ در یزد متولد شد. او سیاستمدار اصلاح‌طلب، مهندس برق، استاد دانشگاه، رئیس بنیاد امید ایرانیان، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، عضو حقیقی مجمع تشخیص مصلحت نظام، عضو پیوسته و رئیس گروه علوم مهندسی فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران و رئیس هیئت مدیرهٔ بنیاد باران است. عارف همچنین عضو شورای عالی جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران و مشاور عالی رئیس این جمعیت ملی در امور بشردوستانه است.
او در دورهٔ دوم ریاست جمهوری سید محمد خاتمی (۱۳۸۰ تا ۱۳۸۴)، معاون اول رئیس‌جمهور بود و او سابقه نمایندگی مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس و رئیس فراکسیون امید در دهمین دوره مجلس شورای اسلامی را در کارنامه خود دارد.
او در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۲ با شعار معیشت و منزلت و عقلانیت کاندید و تأیید صلاحیت شد، اما پس از یک ماه مبارزه انتخاباتی و پس از دریافت نامه‌ای از سید محمد خاتمی، چهار روز پیش از رأی‌گیری به نفع حسن روحانی انصراف داد.
عارف در دهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی سرلیست فهرست سی نفرهٔ ائتلاف فراگیر اصلاح طلبان: گام دوم در تهران بود و توانست با کسب ۱٬۶۰۸٬۹۲۶ رأی، در رتبهٔ اول تهران، وارد مجلس دهم شود.
شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان
شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان در سال ۹۴ و برای انتخابات مجلس شورای اسلامی با اصرار احزاب شورای هماهنگی جبهه اصلاحات و با موافقت سیدمحمد خاتمی شکل گرفت. محمدرضا عارف در سه دوره با اجماع اصلاح‌طلبان به عنوان رئیس شورای عالی برگزیده شد. این شورا ترکیبی از شخصیت‌های حقیقی و حزبی اصلاح طلب بود و در اولین گام فعالیت خود توانست با ارائه لیست امید، تمام سی کرسی مجلس دهم در تهران و حدود ۱۳۰ کرسی در کل کشور را بدست آورد.شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان در انتخابات ۹۶ هم موفق شد که تمامی کرسی‌های شورای شهر تهران و برخی کلان‌شهرها را بدست آورد. همچنین در سال ۹۶ از ریاست‌جمهوری روحانی حمایت کرد. با این حال در تمام این ایام برخی احزاب از جمله کارگزاران سازندگی منتقد عملکرد این شورا بودند و پارلمان اصلاحات را بر شورای عالی ترجیح می‌دادند. رسول منتجب‌نیا هم که در آن مقطع قائم مقام حزب اعتمادملی بود نسبت به کم اثر بودن نقش احزاب در این شورا انتقاد داشت. البته انتقاد دیگر به شورای عالی درباره نحوه بستن لیست امید بود چرا که برخی از اعضای لیست امید در مجلس دهم راه خود را از اصلاح‌طلبان جدا کرده و پاسخگوی عملکرد خود نبودند.
اما در انتخابات مجلس یازدهم ورق برای اصلاح طلبان و شورای عالی برگشت. پایگاه رای اصلاح‌طلبان از عملکرد منتخبین خود و از جمله عارف در مجلس دهم راضی نبود. با استقبال سرد اصلاح طلبان از ثبت نام در انتخابات و ردصلاحیت عده ای دیگر از آنها، شورای عالی سیاستگذاری از ارائه لیست خودداری کرد و این اختیار را به احزاب اصلاح طلب داد که خودشان درباره نحوه چگونگی حضور در انتخابات تصمیم بگیرند. حزب کارگزاران یک لیست و ۹ حزب دیگر اصلاح طلب نیز یک لیست ارائه کردند که اشتراکات زیادی در دو لیست وجود داشت ولی اصلاحات نتیجه انتخابات را به رقیب واگذار کرد.
پس از برگزاری انتخابات مجلس یازدهم، محمدرضا عارف رئیس شورای عالی سیاستگذاری و موسوی لاری نایب رئیس این شورا استعفا دادند و شورای عالی هنوز هیچ جلسه‌ای برگزار نکرده است. عارف در اسفند ماه استعفای خود را به داود محمدی دبیرکل انجمن اسلامی معلمین اعلام کرده است. محمدی به نمایندگی از اصلاح طلبان مجوز فعالیت جبهه اصلاح‌طلبان ایران اسلامی را از کمیسیون ماده ۱۰ احزاب گرفته بود زیرا این کمیسیون از اصلاح‌طلبان خواسته بود که برای فعالیت انتخاباتی خود «جبهه» را جایگزین «شورای عالی» کنند چون در قانون جدید فعالیت احزاب و تشکل‌های سیاسی، فعالیت‌های ائتلافی باید در قالب جبهه باشد و محمدی مسئول جبهه اصلاح‌طلبان ایران اسلامی بود.
گلایه‌های عارف
شاید مهم‌تر از این حواشی نسبتا حائز اهمیت، دو گلایه‌ای است که ظاهرا عارف را به این نتیجه رسانده که بهتر است از ادامه همکاری با شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان کناره‌گیری کند. گلایه‌هایی که اگر چه در دو بخش مطرح شده اما در مجموع به بدنه جریان اصلاحات و البته برخی بزرگان این جریان سیاسی مربوط است.نخست گلایه از آنچه عارف «موازی‌کاری‌های درون گفتمانی» می‌داند و معتقد است در روزگاری که جریان رقیب به دنبال زیر سوال بردن اقدامات مثبت اصلاح‌طلبان در مجلس و دولت، عزم خود را برای حذف این جریان سیاسی ریشه‌دار جزم کرده، موازی‌کاری‌های درون‌گفتمانی اصلاح‌طلبان نیز مزید بر علت شده و فشار بر اصلاح‌طلبان را افزایش می‌دهد.
آنچه علاوه بر این، از جانب عارف مورد گلایه قرار گرفته، فعالیت‌های گروهی است که از آنها به عنوان «ارگان رسانه‌ای برخی احزاب اصلاح‌طلب» و همین طور «برخی چهره‌های شاخص اصلاح‌طلب» یاد شده و گویا عارف از اینکه به جز حمایت از فراکسیون امید، نسبت به فعالیت‌های این تشکل اصلاح‌طلب درون‌پارلمانی انتقادهایی غیرمسوولانه داشتند، ناراضی است.
اما این تنها دلخوری عارف نیست. او همزمان نسبت به فعالیت و تاسیس برخی تشکل‌های موازی نیز گلایه دارد. تشکل‌هایی که در حالی بعضا با عنوان «شورای مشورتی» فعالیت می‌کنند که فلسفه وجودی و فعالیت نهادهایی همچون شورای هماهنگی جبهه اصلاحات و شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان به عنوان نهادی که از دل شورای هماهنگی بیرون آمده، همین نقش مشورتی برای جریان اصلاحات و تلاش برای دستیابی به اجماع بر پایه خرد جمعی است.
پیش از استفعای عارف، عبدالواحد موسوی لاری وزیر کشور دولت اصلاحات نیز که در این سالها نائب رئیسی شورای سیاستگذاری اصلاح‌طلبان را بر عهده داشت، با انتشار بیانیه‌ای انتقادی از سمت خود در این شورا استفعا داده بود. هر چند موسوی لاری علت اصلی استعفای خود را کسالت و مشکلات جسمانی اعلام کرده، اما بخش پایانی استعفانامه او کمی درباره علل این استعفا ایجاد تشکیک می کند.
آنجایی که موسوی لاری ضمن اشاره تلویحی به شکست اصلاح طلبان در انتخابات مجلس یازدهم، از لزوم بازنگری در ساختارها و سازوکارهای اجماعی اصلاح طلبان به منظور ایفای نقش بهتر و مناسب تر و روز آمدن کردن چگونگی حضور اصلاح طلبان در انتخابات 1400 سخن می گوید.
همین بخش از نامه موسوی لاری بود که موجب شد تا ارگان رسمی حزب کارگزاران سازندگی که از پیش از انتخابات مجلس بارها از عملکرد شورای سیاست گذاری و رئیس آن انتقاد کرده و درباره لزوم بازنگری در ساختار این شورا به عنوان نهاد تصمیم ساز و بالادستی در جریان اصلاحات سخن گفته بود، با پرداختن به این نامه، آن را به عنوان آغازی بر بروز تغییرات ساختاری در شورای سیاست گذاری و متعاقب آن پررنگ شدن نقش احزاب اصلاح طلب در این شورا قلمداد کند.
منبع:
1. ایسنا/ استعفای عارف چالش جدید شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان
2. تسنیم/ استعفای موسوی لاری از شورای سیاست گذاری اصلاح طلبان/ استقبال کارگزاران از کناره گیری عارف
3. تسنیم/ استعفای عارف از ریاست شورای سیاستگذاری اصلاح‌طلبان
4. خبر آنلاین/ محمد رضا عارف
5. جهان نیوز/ استعفای عارف در لابلای سطور یک گزارش!
