آمریکا پس از ناکامی در شکل دادن به یک اجماع ضدایرانی در شورای امنیت سازمان ملل و تردید نسبت به امکان یا عدم امکان جمع‌آوری 9 رأی موافق، با یک گام عقب‌نشینی در متن پیش‌نویس قطعنامه ضدایرانی خود، تاکتیک جدیدی را با نیت همراه کردن اعضای شورای امنیت در پیش گرفت. در حالی که از نخستین ساعات روز سه‌شنبه همه منتظر ارسال پیش‌نویس قطعنامه تمدید تحریم تسلیحاتی ایران از سوی آمریکا بودند، تاخیر این کشور در ارسال پیش‌نویس فرضیه‌های مبتنی بر ناکامی آمریکا در همراه کردن 9 کشور با خود را بیش از پیش تقویت کرد. با این حال آخرین ساعات روز سه‌شنبه بود که آمریکا اقدام به اصلاح قطعنامه پیشنهادی‌اش برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران به امید ترغیب اعضای شورای امنیت به تمدید تحریم‌های ایران کرد.
در همین زمینه بر اساس گزارش رویترز که مدعی شده متن پیش‌نویس قطعنامه جدید آمریکا را مشاهده کرده است، متن جدید تنها حاوی 4 پاراگراف بوده و تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران را تا زمان تصمیم‌گیری نهایی شورای امنیت تمدید می‌کند و در آن با ربط دادن تحریم‌های ایران به صلح و ثبات جهانی، عنوان شده است: «حفظ صلح و امنیت جهانی امری ضروری است». این در حالی است که پیش‌نویس قطعنامه قبلی آمریکا علاوه بر تلاش برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران، به دنبال تحمیل مجازات‌هایی مانند مصادره دارایی‌ها و منع سفر برای افراد و نهادهای ایرانی از جمله سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود.
کلی کرفت، نماینده آمریکا در سازمان ملل در گفت‌وگویی در شبکه خبری فاکس‌نیوز آمریکا در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه در صورت مخالفت روسیه و چین با قطعنامه آمریکا برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران چه اتفاقی می‌افتد، گفت: آمریکا بسیار محکم ایستاده است. فقط یک راه وجود دارد و آن راه درست است. ما در اینجا با یک مسابقه محبوبیت طرف نیستیم و این را می‌دانیم. این را هم می‌دانیم که روسیه و چین منتظرند تا بتوانند سلاح به ایران بفروشند. اگر ما صبح ۱۸ اکتبر بیدار شویم و تحریم‌های تسلیحاتی تمدید نشده باشد چین و روسیه قادر خواهند بود به ایران سلاح بفروشند و ایران پس از آن قادر خواهد بود این سلاح‌های مدرن و کشنده را برای سازمان‌های تروریستی خود در سراسر جهان ارسال کند... ما چاره دیگری غیر از تمدید تحریم‌های تسلیحاتی و ترویج صلح و امنیت در سراسر جهان نداریم.
با این حال، دیپلمات‌های غربی درباره پیش‌نویس جدید قطعنامه آمریکا علیه ایران تأکید کرده‌اند که این پیش‌نویس جدید ساده به‌رغم آنکه ممکن است حمایت بیشتری را در شورای امنیت جلب کند اما بعید است بتواند روسیه و چین را متقاعد کند که رأی ممتنع دهند. ریچارد گاون، مدیر «گروه بحران بین‌المللی» در سازمان ملل با اشاره به قطعنامه جدید آمریکا در صفحه توئیتر خود نوشت: اجازه ندهید مختصر بودن پیش‌نویس جدید آمریکا شما را گول بزند. نکته کلیدی این است که این (پیش‌نویس) مجوز تمدید نامحدود تحریم‌های تسلیحاتی ایران را می‌دهد و... چین و روسیه چنین چیزی را دوست ندارند.
بنابراین به احتمال خیلی زیاد، این پیش‌نویس آمریکا تا روز جمعه شکست خواهد خورد. در همین زمینه «میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین روز گذشته با انتشار پیامی توئیتری به موضع‌گیری اخیر آمریکا در قبال ایران واکنش نشان داد و نوشت: تلاش‌های آمریکا برای اصلاح قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت درباره تحریم تسلیحاتی ایران، توجیه‌ناپذیر و غیرسازنده است. راه واقعی برای تقویت و تحکیم ثبات در خلیج‌فارس آغاز گفت‌وگوی مستقیم در راستای برقراری امنیت جمعی در منطقه است.
مجید تخت‌روانچی، سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در مقر سازمان ملل در نیویورک نیز صبح دیروز در توئیتی درباره پیش‌نویس قطعنامه جدید آمریکا در راستای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران نوشت: آمریکا پس از مخالفت اعضای شورای امنیت، مجبور به عقب‌نشینی از پیش‌نویس قطعنامه تحریم تسلیحاتی ایران شد و امروز نسخه دیگری را ارائه داد که آن هم نقض قطعنامه ۲۲۳۱ است. پیش‌نویس جدید- در ماهیت و هدف- مشابه پیش‌نویس قبلی است. به طور حتم شورای امنیت این پیش‌نویس را هم- دوباره- رد خواهد کرد.
کاهش هزینه حیثیتی
در این شرایط اقدام آمریکا در زمینه اصلاح متن پیش‌نویس قطعنامه تمدید تحریم تسلیحاتی ایران را می‌توان اقدامی در جهت کاستن از بار حیثیتی این تقابل دانست. در روزهای گذشته رسانه‌های مختلف از جمله رویترز، خبرگزاری فرانسه و فارین پالیسی در گزارش‌های خود به احتمال ناکامی آمریکا در کسب 9 رأی موافق با این قطعنامه اشاره کرده بودند که در این صورت طرح پمپئو پیش از آنکه حتی با وتوی روسیه و چین نیز مواجه شود، شکست می‌خورد. در چنین فضایی تلاش نهایی آمریکا بر آن است با این اصلاحیه و تمدید یک هفته‌ای زمان اعضا برای رأی دادن به آن، در عین خرید زمان برای گفت‌وگو و لابی با دیگر کشورها، رد شدن نهایی این قطعنامه را حداقل نه با عدم رأی آوردن که با وتوی 2 عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل پی بگیرد.در شرایطی که بالا گرفتن اختلافات و تخاصم‌ها میان آمریکا و 2 رقیب شرقی‌اش یعنی چین و روسیه به عرصه ادبیات رسمی مقامات آمریکایی رسیده است، وتوی این پیش‌نویس می‌تواند به عنوان بخشی از پازل تخاصم‌ها شناخته شود و هزینه حیثیتی کمتری را در مقایسه با عدم توانایی در کسب حداقل رای لازم برای تصویب این قطعنامه داشته باشد. با این حال ناکامی در تمدید تحریم تسلیحاتی ایران چه با ناکامی در کسب 9 رأی همراه باشد و چه با وتوی روسیه و چین، مرحله بعدی سناریوی آمریکا یعنی فعال کردن مکانیسم ماشه را نیز با چالش‌هایی مواجه می‌کند که رد آن را می‌توان در نامه چندی پیش وزرای خارجه چین و روسیه مبنی بر خروج آمریکا از برجام و عدم بهره‌مندی از این حق پیدا کرد.
واکنش روحانی و ظریف به تصویب احتمالی قطعنامه آمریکا علیه ایران
سند بی‌وفایی
حسن روحانی در جلسه روز گذشته هیات دولت تصویب احتمالی پیش‌نویس قطعنامه جدید آمریکا علیه ایران را نقض فاحش برجام خواند و نسبت به عواقب این اقدام هشدار داد.وزیر امور خارجه نیز به دور جدید تلاش آمریکا برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران واکنش نشان داد. محمدجواد ظریف در حاشیه جلسه دیروز هیأت دولت در جمع خبرنگاران در پاسخ به این پرسش که واکنش جمهوری اسلامی به احتمال تمدید تحریم تسلیحاتی ایران چیست، گفت: آمریکایی‌ها ۳ ماه است روی یک قطعنامه بسیار طولانی و تند، با مفاد در برخی موارد بسیار غیرقابل‌باور، مشغول رایزنی با همه دنیا بودند و از همه توان خود در دوران کرونا استفاده کردند و در بالاترین سطوح وزارت خارجه بویژه شخص وزیر خارجه آمریکا، سفرهایی به کشورهای مختلف داشتند و به این نتیجه رسیدند که این قطعنامه کمتر از 5 رای می‌آورد. وی افزود: حتی در برخی پیش‌بینی‌ها در نیویورک گفته شد که این قطعنامه یک یا ۲ رای می‌آورد. این کار باعث می‌شد که انزوای آمریکا در دنیا به صورت کامل و مشخص نشان داده شود.
وزیر امور خارجه گفت: آمریکایی‌ها می‌دانند که قطعنامه‌شان رأی نمی‌آورد و برای همین اعلام کردند از روش «اسنپ‌بک» استفاده می‌کنند. در این روش از نظر حقوقی آمریکا هیچ جایگاهی برای استفاده از آن ندارد. ۳ کشور اروپایی هم به آمریکا اعلام کردند که آمریکا نمی‌تواند اسنپ‌بک کند. وزیر امور خارجه یادآور شد: آقای بولتون که طراح و مهندس خروج آمریکا از برجام بود در همان زمان خروج صریحا در پاسخ به پرسشی که گفته بود آیا از اسنپ‌بک استفاده می‌کنید یا نه، تاکید کرد ما از برجام خارج شده‌ایم و این حق را نخواهیم داشت. آنان این کار را کردند، چون تصور می‌کردند خروج از برجام و فشار حداکثری می‌تواند جمهوری اسلامی را ظرف چندماه از پا درآورد اما امروز که در این سیاست شکست خورده‌اند فکر می‌کنند حقوق بین‌الملل هم با شکست‌خوردن و بالا و پایین‌شدن آمریکا تغییر می‌کند.
وزیر امور خارجه همچنین به اخبار منتشر شده درباره پیشنهاد آلمان مبنی بر لغو تحریم‌های ایالات متحده آمریکا واکنش نشان داد. محمدجواد ظریف در گفت‌وگو با ایسنا درباره انتشار اظهار نظری درباره پیشنهاد آلمان مبنی بر لغو تحریم‌های غیرهدفمند از سوی آمریکا با تاکید بر اینکه این موضوع شایعه است، اظهار کرد: کل این شایعه غیرتخصصی و معلوم است که برای اهداف غیرسیاسی مطرح شده است، چراکه آدم سیاسی چنین شایعه‌ای نمی‌سازد. وی تصریح کرد: معلوم است که این شایعه دارای هدفی اقتصادی یا اهدافی از این دست است؛ من در این باره نمی‌دانم اما تا جایی که به من مرتبط است، این موضوع کاملا غیرتخصصی و غیرکارشناسی است.
سه‌شنبه خبرگزاری ایلنا به نقل از فردی مطلع مدعی شد آلمان با همفکری و حمایت انگلستان پیشنهادی را ارائه کرده مبنی بر اینکه در گام نخست آمریکا تحریم‌های غیرهدفمند که بیشترین تاثیر اقتصادی بر زندگی مردم ایران دارد را موقتا لغو کند. سیدعباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه در واکنش به این ادعا، این قبیل اظهارات را خبرسازی‌های غیرواقعی دانست که مشخص نیست با چه اهدافی صورت می‌گیرد. وی افزود: اینکه شکست سیاست‌های تحریمی آمریکا موضوع مجادله اروپا و آمریکا باشد بعید نیست اما آنچه به جمهوری اسلامی ایران مربوط می‌شود آن است که تحریم‌های یکجانبه آمریکا غیرقانونی و ظالمانه است و بر اساس برجام و قطعنامه ۲۲۳۱، آمریکا موظف است همه تحریم‌هایی را که با خروج خود از برجام مجددا اعمال کرده است لغو و بلااثر کند.
ظریف همچنین روز گذشته در یک گفت‌وگوی دیگر در پاسخ به این پرسش که گمانه‌زنی‌هایی درباره تغییر محتوای برجام از سوی برخی کشورهای اروپایی و ارائه این طرح به آمریکا مطرح شده، تصریح کرد: اگر این طرح را به آمریکا داده‌اند پس حتما به ما نداده‌اند. ما هیچ طرحی را که در آن تغییری در برجام داده شود نمی‌پذیریم. گفتنی است حسن روحانی نیز در جلسه روز گذشته هیأت دولت با اشاره به پیش‌نویس قطعنامه آمریکا برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران اظهار داشت: اگر چنین طرحی به تصویب برسد به معنای نقض فاحش و آشکار برجام است و عواقب آن بر عهده کسانی است که در این زمینه تلاش می‌کنند.
رئیس‌جمهور همچنین خطاب به آمریکا گفت: اگر شما واقعا می‌خواهید با ملت ایران توافق کنید و مشکلات را حل کنید پس چرا امروز این کار را نمی‌کنید؟ چرا امروز دشمنی می‌کنید؟ چرا توافق را به فردای انتخابات موکول می‌کنید؟ این نشان می‌دهد شما راست نمی‌گویید. نشان می‌دهد که شما به هیچ عهد و پیمانی وفادار نیستید و این ماجرای ما با دولتی است که در آمریکا مستقر است؛ از روزی که آمده است مدام شکست خورده و مدام با ایران دشمنی کرده است.
دکتر سیدمحمد مرندی به ارزیابی آینده سناریوی آمریکایی‌ها برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران پرداخت...
استیصال ترامپ
روز گذشته آمریکا پیش‌نویس قطعنامه تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران را به اعضای شورای امنیت ارائه کرد ولی این پیش‌نویس بسیار کوتاه‌تر از پیش‌نویسی بود که بین اعضای شورا توزیع شده بود. متن قبلی 35 پاراگراف و متن جدید فقط 4 پاراگراف دارد، این تغییر در متن پیش‌نویس قطعنامه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
آمریکایی‌ها چون نتوانستند کسی را با متن پیش‌نویس قبلی خود همراه کنند، دست به این «تغییر بزرگ» در متن پیش‌نویس زدند، به این امید که بتوانند نظر مثبت اعضای شورای امنیت را جلب کنند. آمریکا به حداقل 9 رأی موافق نیاز دارد و می‌خواهد طوری زمینه‌سازی کند تا چین و روسیه مجبور شوند از حق وتو استفاده کنند. به هر ترتیب آمریکا به دنبال این است که هر طور شده آرای لازم را در شورای امنیت به دست بیاورد.آینده این سناریوی آمریکایی‌ها علیه ایران را چگونه پیش‌بینی می-کنید؟
این پیش‌نویس قطعا به تصویب اعضای شورای امنیت نخواهد رسید و با شکست مواجه می‌شود. احتمالا آمریکایی‌ها بعد از این شکست تلاش کنند مکانیسم ماشه را علیه ایران فعال کنند اما چون خودشان از برجام خارج شده‌اند شورای امنیت این اقدام را از سوی ایالات‌متحده نخواهد پذیرفت. تنها راهی که جلوی پای آمریکایی‌ها می‌ماند این است که به اروپایی‌ها و به طور خاص به انگلیسی‌ها فشار بیاورند تا مکانیسم ماشه از سوی آنان فعال شود. اگر اروپایی‌ها تحت فشار آمریکا دست به این اقدام بزنند برجام از بین می‌روداگر مکانیسم ماشه فعال شود، تحریم‌های سازمان ملل دوباره بازمی‌گردد و این را بدانید که تحریم‌های سازمان ملل و شورای امنیت هم که همین الان در حال اجراست بسیار ضعیف‌تر از تحریم‌هایی است که هم‌اکنون آمریکا به صورت یکجانبه و غیرقانونی علیه ایران اعمال کرده است.تحریم‌های آمریکا بسیار گسترده‌تر و سخت‌تر است و ایران توانسته است در برابر این تحریم‌ها مقاومت کند. به همین دلیل است که بازگشت دوباره تحریم‌های سازمان ملل تاثیری در اوضاع ایران نخواهد گذاشت. به هر ترتیب اگر این اتفاق بیفتد، ایران از برجام خارج خواهد شد و در روابط خود با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم تجدید‌نظر خواهد کرد. به هر حال در نهایت این غربی‌ها هستند که از این موضوع آسیب خواهند دید.
به نظر شما مسأله تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران، علاوه بر مسأله سیاست خارجی آمریکا، یک جنبه داخلی و انتخاباتی هم برای ترامپ دارد؟
قطعا! ترامپ به دنبال حل مشکلات نیست، دنبال کار انتخاباتی است. ترامپ ثابت کرده که نه آدم قابل اعتمادی است، نه ثبات دارد و نه می‌شود به حرف او اعتنا و اعتماد کرد. ترامپ تاکنون در هیچ کدام از زمینه‌های بین‌المللی هیچ دستاورد به‌خصوصی نداشته است، به همین خاطر است که سعی می‌کند در این زمان باقیمانده تا انتخابات، کاری انجام دهد تا در تبلیغاتش روی آن مانور دهد.وطن امروز
