گسترش روزافزون خدمات اینترنت و زمان زیادی که افراد به طور روزانه در فضای مجازی می گذرانند، مشکلات و بیماری های متعدد جسمی و روانی به همراه داشته است که در زیر به معرفی 8 نمونه از شایع ترین آن ها می پردازیم.

1. سندروم سایبرکندریا

بسیاری ار افراد برای دست‌یابی به اطلاعات پزشکی اینترنت را جستجو می‌کنند اما برای برخی افراد این جستجو با اضطراب فزاینده‌ای همراه است؛ پدیده‌ای که پژوهشگران به آن «سایبرکندریا» (cyberchondria) -گونه آنلاین هیپوکندریا (خودبیمارپنداری)- می‌گویند.

برای افرادی که تردید و عدم یقین را دوست ندارند، جستجو کردن اطلاعات پزشکی بر روی اینترنت ممکن است چرخه معیوبی ایجاد کند که به نگرانی و ناراحتی بیشتر منجر شود. به گزارش لایو ساینس بر اساس بررسی‌ای که در شماره ۳۱ اوت جورنال «روان‌شناسی سایبر، رفتار و شبکه‌های اجتماعی» منتشر شده است، برای افراد دچار سایبرکندریا، ترس از عدم قطعیت ممکن است باعث بد‌تر شدن وضعیت سلامت یا بیماری فرد شود.

توماس فارگوس، استادیار روان‌شناسی و علوم اعصاب در دانشگاه بیلور و سرپرست این تحقیق می‌گوید: «اگر شخصی از عدم قطعیت خوشش نیاید، ممکن است مضطرب‌تر شود، جستجوی اینترنتی بیشتری انجام دهد، بدنش را بیشتر تحت نظر بگیرد، بیشتر به نزد دکتر برود و هر چه بیشتر در اینترنت جستجو می‌کند، احتمال‌های بیشتری به نظرش می‌رسد.»

در این بررسی فارگوس ۵۱۲ فرد سالم را تحت بررسی قرار داد، و میزان تحملشان نسبت به عدم قطعیت، و نیز چگونگی تاثیر جستجوی آنلاینشان برای اطلاعات پزشکی را بر میزان اضطرابشان ارزیابی کرد. افراد مورد بررسی باید نظرشان را درباره جملاتی مانند «من همیشه می‌دانم که در آینده برایم چه پیش خواهد آمد» و «من در اغلب اوقات درباره وضع سلامتم نگران هستم»، بیان می‌کردند.

این نتایج نشان داد هر چه افراد عدم تحمل بیشتری در عدم قطعیت داشته باشتد، به احتمال زیاد ممکن است جستجوی اطلاعات پزشکی بر روی اینترنت هم باعث اضطرابشان شود.

فارگوس می‌گوید: «اگر من وب‌سایتی درباره آسیب‌های ناشی از ضربه مغزی ببینم و دچار تحمل پایین نسبت به عدم قطعیت باشم، احتمالا ممکن است با وارد آمدن ضربه مختصری به سرم دچار نگرانی شوم.» این زجر و ناراحتی درباره بیمار بودن ممکن است تنها مشکل این افراد نباشد.

به گفته فارگوس برخی از این افراد ممکن است دچار نگرانی در باره مخارج پزشکی، معلولیت یا از دست دادن کارشان هم بشوند و این نگرانی به نوبه خود به جستجوی بیشتر در اینترنت، رفتن بیشتر به نزد پزشک و استرس بیشتری بینجامد.

خواندن بظاهر مقادیر بی‌انتهای اطلاعات بر روی اینترنت ممکن است برای افرادی که دچار اضطراب درباره سلامتشان هستند، خطرآفرین باشد.

به گفته فارگوس برخی از اطلاعات پزشکی آنلاین از منابع غیرمعتبری هستند، و می‌توانند نسبت به اطلاعاتی که راهنماهای پزشکی یا از پزشکان به دست می‌آید، بیشتر باعث نگرانی افراد شوند. او می‌گوید: «وقتی یک کتاب پزشکی را نگاه می‌‌کنید، ممکن است همه احتمالات را به یکباره نبینید، اما در جستجوی آنلاین، احتمالات بسیاری به یکباره به شما عرضه می‌شود.»

اگر شما هم معمولاً احتمال ابتلا به نوعی بیماری‌ را در خود می‌دهید که در حال خواندن مطالبی دربارۀ آن در صفحات اینترنت هستید، احتمال زیادی دارد که به بیماری ذهنی «سایبرکندریا» مبتلا باشید. توصیۀ ما، مراجعه به مشاوران، روانکاوان و رواندرمانگران مجرب است تا این افکار و اعمالتان را بهتر تحت کنترل خود درآورید.

2. سندروم نوموفوبیا

نوموفوبیا یک ترس رو به رشد در میان دانش آموزان است. آیا این واژه یا بهتر بگوییم ترس موهومی را می شناسید؟ نوموفوبیا ترسی رو به رشد و همه گیر شدن در جهان امروز است؛ ترس از عدم همراه داشتن یک دستگاه تلفن همراه و یا دور ماندن از امکان برقراری تماس تلفنی!

سندروم نوموفوبیا در میان دانش آموزان دبیرستانی بیش از هر گروه دیگری در حال افزایش است. تعداد روز افزونی از دانش آموزان دبیرستانی در حال حاضر دارای تلفن همراه هستند و غالبا به روزترین تلفن های همراه را خریداری می کنند.

بیشترین استفاده ای که این گروه سنی از تلفن همراه دارند، به جای صحبت کردن با آن، اتصال به شبکه های اجتماعی می باشد.

نوموفوبیا در بیشتر کشورهای جهان از جمله کشورهای صنعتی دیده می شود. این واژه از عبارت “no- mobile- phone- phobia” به اختصار گرفته شده است. (به معنای ترس از همراه نداشتن موبایل)

3. فابینگ

بنا به تعریف Phubbing عملی است که باعث می شود افراد در محیط‌های اجتماعی یا خانوادگی به جای توجه به دیگران به تلفن خود نگاه کنند. مطالعات بسیاری نشان داده‌اند که فابینگ به روابط اجتماعی افراد آسیب می‌زند و کودکان را به افسردگی دچار می‌کند.

در بهار سال ۲۰۱۲ فرهنگ لغت Macquarie استرالیا و آژانس تبلیغاتی McCann گروهی از متخصصان زبان را گرد هم آوردند تا بر پدیده‌ای رایج در عصر تلفن‌های هوشمند نامی بگذارند. آنها این پدیده را فابینگ 'Phubbing' لقب دادند و آنرا چنین تعریف کردند: "عمل نادیده گرفتن کسی که با شما صحبت می کند با توجه و نگاه کردن به تلفن همراه خود" یا "عمل خنثی کردن روابط شخصی در یک محیط اجتماعی با نگاه کردن به تلفن به جای توجه به دیگری ".

شاید تا به حال اصطلاح فابینگ را نشنیده باشید اما مطمئن باشید جزئی از زندگی روزانه شماست. وقتی از سر کار خسته به منزل برمیگردید و سر میز یا سفره شام همسر یا فرزند شما سرش را در گوشی تلفن همراهش کرده و با کلمات مبهم به شما پاسخ می دهد گرفتار فابینگ هستید. وقتی در مهمانی ها و دورهمی های دوستانه یا فامیلی بعد از سلام و احوالپرسی اولیه هر کس به گوشی همراهش مشغول می شود گرفتار فابینگ هستید. وقتی که در روابط عاطفی و زناشویی با شریک یا همسر خود به کافه ای رفته اید یا در منزل نشسته اید و یکی از شما مدام گوشی تلفنش را چک می کند گرفتار "فابینگ" شده اید.

استفاده از تلفن همراه به عنوان بخشی از زندگی مدرن، حتی اگر آزار دهنده باشد ممکن است بی ضرر به نظر برسد اما تحقیقات نشان می دهد که فابینگ می تواند به روابط شما آسیب برساند. "اِما سپپلو"، روانشناس دانشگاه های استنفورد و ییل و نویسنده کتاب "مسیر خوشبختی" می گوید: «هر چند فابینگ به این معنی است که شما از طریق رسانه های اجتماعی یا پیام کوتاه با کسی ارتباط برقرار می کنید اما در واقع می تواند روابط حضوری و لحظه ای شما را به شدت مختل کند.»

یک مطالعه نشان داد که بیش از ۱۷ درصد افراد حداقل چهار بار در روز در حضور دیگران و به هنگام صحبت با آنها دزدکی تلفن‌شان را چک می‌کنند. تقریباً ۳۲ درصد افراد نیز دو تا سه بار در روز فابینگ می‌کنند.

اگرچه شاید این رفتار چیز مهمی به نظر نرسد، اما تحقیقات نشان می‌دهد که فابینگ می‌تواند به روابط و سلامت روان شما آسیب برساند.

4. سندرم فومو یا ترس از دست دادن

منظور از اختصار FOMO مخفف “Fear Of Missing Out یعنی ترس از دست دادن ” است. یکی دیگر از تعاریف FOMO عبارت است از: ترس از دست رفتن چیزی (مانند فعالیت جالب یا لذت بخش) که دیگران تجربه می کنند.

این سندرم، نوعی نگرانی شدید و دلهره درونی نسبت جا ماندن و بی خبر ماندن از تغییرات و اتفاقات آنلاین زندگی آنلاین شماست. به عنوان مثال زمانیکه فرد در جایی است که نمی تواند آنلاین باشد احساس ناخوشایند، شبیه به استرس و نگرانی از نبودن فرد یا چیزی مهم، فر (ترس) در او پدیدار می شود.

فرد احساس می کند که دیگران از بودن و حضور در یک تماس مجازی لذت یا اوقات خوشایند و یا یک تجربه بی‌نظیری داشته اند ولی او از آن بی نصیب و بی‌اطلاع مانده‌است. این سندرم نوعی احساس نیاز برای چک‌ کردن دائمی گوشی زندگی آنلاین است که در صورت عدم دسترسی نوعی اضطراب و دلهره در فرد ایجاد می کند و تا زمانیکه فرد گرفتار آن را چک نکند، ادامه می‌یابد و دوباره تا شروع افزایش اضطراب، کاهش خواهد یافت.

این اضطراب اجتماعی به واسطه میل شدید به آگاه بودن از آنچه دیگران در حال انجام آن در شبکه های اجتماعی هستند، آشکار می‌شود افراد مبتلا به این اختلال شاید خود ندانند که درحال از دست دادن چه‌چیز هستند.

نیاز یا ضرورتی پنداری که ما را مجبور می کند تا حضور خود در شبکه ها و رسانه های اجتماعی را کامل و به روز رسانی کنیم، در غیر این صورت می تواند در ما استرس ایجاد کند. پیام هایی از دوستان، تماس های پاسخ داده نشده از همکاران، ایمیل از سایرین، همه و همه می تواند در ما استرس ایجاد کند. اما اصل مسأله حتی اینها هم نیستند. اضطراب ما بنیادی تر از این موضوعات است.

این که افراد چه چیزی را در مورد تجربیات و رویدادهای زندگی خود در رسانه های اجتماعی پست می کنند، متفاوت است. فومو (FOMO‌) هنگامی رخ می دهد که شما شروع به مقایسه خود و تجربیات خود با دیگران می کنید و در واقع از آنچه که ممکن است از دست بدهید، می ترسید.

5. سندروم تونل کارپال

سندروم تونل کارپال ( به انگلیسی: Carpal tunnel syndrome یا به اختصار CTS) گیر افتادگی و فشرده شدن عصب در داخل تونل کارپ می باشد. این سندروم همچنین به سندروم تایپیست ها معروف است!

این عصب حس انگشت شست، انگشت اشاره، وسط و بخشی از انگشت حلقه را فراهم می کند. همچنین حرکت عضلاتی که به انگشت شست می روند را نیز امکان پذیر می کند. سندروم تونل کارپال می تواند در هر دو دست اتفاق بیوفتد.

ورم یا التهاب در محل مچ دست باعث فشردگی این عصب می شود و تونل کارپال را ایجاد می کند. این فشردگی می تواند منجر به حس گز گز، ضعف و بی حسی در سمت انگشت شست بشود.

این سندروم، سندرومی نسبتا شایع است و خانم ها را ۲ برابر بیشتر از آقایان درگیر می کند. بیشتر افراد درگیر میانگین سنی ۵۴ سال را دارند.

6. سندرم بینایی کامپیوتر

سندرم بینایی کامپیوتر به اختلالات و مشکلات بینایی گفته می‌شود که اغلب به دلیل استفاده طولانی مدت از کامپیوتر ایجاد می‌شوند.

سندرم بینایی کامپیوتر به اختلالات و مشکلات بینایی گفته می شود که اغلب به دلیل استفاده بلندمدت از کامپیوتر ایجاد می‌شوند. این در حالی است که به گفته انجمن بینایی آمریکا بیش از ۷۰ درصد از کارمندان این کشور که هر روز با کامپیوتر سر و کار دارند به سندرم بینایی کامپیوتر مبتلا می شوند. در واقع بسیاری از علائم بینایی که توسط کاربران کامپیوتر تجربه می‌شود موقتی بوده و پس از متوقف کردن کار با کامپیوتر کاهش می‌یابند. اگر چه برخی افراد ممکن است کاهش مداوم توانایی‌های چشم مانند تاری دید در فاصله دور را حتی پس از دست کشیدن از کار با کامپیوتر تجربه کنند. نکته جالب اینجا است که فشار چشم و سایر علائم سندرم بینایی کامپیوتر (CVS) تنها در بزرگسالان رخ نمی دهد، بلکه میلیون ها کودک در سراسر جهان بر اثر کار کردن هر روزه با کامپیوتر در مدرسه و یا خانه اینگونه اختلالات را تجربه می کنند. چنانچه افراد بزرگسال و یا کودکان بیش از ۲ ساعت در روز با کامپیوتر کار کنند، برخی از نشانه های سندرم بینایی کامپیوتر در آنها ظاهر می شوند که شامل سر درد، حالت تهوع، از دست دادن تمرکز، سوزش چشم، خستگی و قرمزی چشم ها، دوبینی، تاری دید، درد گردن و شانه و ... می شود.

7. سندروم اردک

اصطلاح سندروم اردک توسط پژوهشگران دانشگاه استنفورد بعد از بررسی پست‌های مجازی چند دانشجو که خودکشی کرده بودند ابداع شد.

اگر به شنا کردن اردک در آب توجه کنیم ما تنها قسمتی از بدن او را می‌بینیم که به آرامی بر روی آب در حال حرکت است، درحالی‌که متوجه تقلای این اردک که با تلاش پاهای خود را تکان می‌دهد تا حرکت کند، نمی‌شویم.

گرچه سندروم اردک به عنوان یک اختلال روحی رسمی در نظر گرفته نشده است، اما به طور گسترده ای در بین دانشجویان و افراد فارغ التحصیل مشاهده می شود. در این بیماری روحی فرد کاملا آرام به نظر می رسد اما در حقیقت تلاش می کنند تا با مشکلات زندگی خود کنار بیایند.

زمانی که اردک روی آب شناور است خیلی آرام به نظر می رسد، اما قاطعانه با پاهای خود تلاش می کند تا روی آب بماند، افرادی که دچار سندروم اردک هستند نیز به ظاهر آرام و شاد هستند، اما در درون برای حفظ این شادی و آرامش تلاش زیادی می کنند، علت انتخاب نام سندروم اردک برای این بیماری همین وجه تشابه است.

به نظر می رسد سندروم اردک مقدمه ای است برای مشکلات روحی جدی تر مانند افسردگی و اضطراب و مرحله اول این بیماری ها محسوب می شود که معمولا در واکنش به اضطراب بروز می کند. به هرحال سندروم اردک باید جدی گرفته شود و سریعا تحت درمان قرار بگیرد.

در واقع مبتلایان به « سندرم اردک» کسانی هستند که تلاش می کنند همواره تصویری شاد و خوشبخت از خود در فضای مجازی نشان دهند در صورتی که در دنیای واقعی با مشکلات زیادی مواجه هستند.

اگر کمی به فضای مجازی دقت کنید متوجه میشوید که متاسفانه افراد زیادی در آن مبتلا به سندروم اردک هستند که به صورت افراطی سعی در شاد نشان دادن خودشان و عکس یا فیلم گذاشتن از خوش گذرانی هایشان هستند و این تصویری دور از واقعیت را به افراد نشان میدهد که تبعات روانی و اجتماعی منفی برای جامعه به همراه دارد.

8. سندروم ویبره خیالی

وقتی یک نفر گوشی را توی جیبش می‌گذارد، بخشی از بدن او می‌شود، درست همان اتفاقی که برای عینک می افتد، و آدم به سادگی یادش می‌رود که گوشی آن جا است.

تقریباً 90 درصد آدم‌ها به سندروم ویبره خیالی مبتلا هستند.

به گزارش ایندپندنت، از هر 10 نفر، ‌9 نفر وقتی تلفن همراه را توی جیبشان دارند، به اشتباه خیال می‌کنند زنگ خورده و روی ویبره رفته است.

وقتی یک نفر گوشی را توی جیبش می‌گذارد، بخشی از بدن او می‌شود، درست همان اتفاقی که برای عینک می افتد، و آدم به سادگی یادش می‌رود که گوشی آن جا است.

دکتر رابرت رازنبرگ، فیلسوف و استادیار انستیتو تکنولوژی جورجیا می‌گوید: «آدم‌ها بعد، حرکت عضلات را به جای ویبره گوشی‌شان می‌گیرند،‌ اما این فقط توهم است. یک تحقیق جدید که بین دانشجوهای کارشناسی انجام شده، نشان می‌دهد 90 درصد از آن‌ها این ویبره خیالی را تجربه کرده‌اند.» او می‌گوید،‌ مردم این روزها به خاطر استفاده از تکنولوژی‌های مختلف، بسیار مضطرب شده‌اند.

منبع:
1. مشرق نیوز/ شایع ترین بیماریهای مرتبط با فناوری را بشناسید
2. نشان آنلاین/ آشنایی با چند بیماری اینترنتی
3. جام حم سرا/ «سایبرکندریا»؛ بیماریِ ذهنیِ افراد اینترنتی!
4. فمیلی گراد/ نوموفوبیا چیست و درباره آن چه می دانیم؟
5. ایسنا/ «فابینگ» چیست و چگونه ما را تهدید می‌کند؟
6. حقوق نیوز/ همه ی اطلاعات در مورد سندرم فومو یا ترس از دست دادن
7. توان درمان/ سندروم تونل کارپال
8. ایمنا/ سندرم بینایی کامپیوتر چیست؟/ برای کار طولانی مدت از عینک‌های آنتی رفلکس استفاده کنید.
9. عصرایران/سندروم اردک چیست؟/ علت و نشانه های آن
10. عصرایران/سندروم ویبره خیالی چیست؟