به گزارش راسخون؛ بیش از هشت ماه است که در همه جای مدافعان سلامت، سربازان خط مقدم نبرد علیه کرونا خطاب می‌شوند، مدافعانی که در ایران علاوه بر سختی مبارزه با بیماری، مشکلات دیگری را هم بر دوش می‌کشند و معتقد اند هیچ سربازی را نباید خسته و بدون اسلحه و گلوله به میدان جنگ فرستاد.

مشکلات تازه نیست؛ کمبود کادر پرستاری نسبت به جمعیت کشور و پرستاران بیکاری که با وجود این کمبود استخدام نمی‌شوند، درد امروز و دیروز نیست و گفته می‌شود که اگر نیروی پرستاری کشور دو برابر شود، مردم تازه حداقل رسیدگی و خدمات را دریافت می‌کنند و این حداقل رسیدگی هم درباره شرایط عادی است، نه در امواج بلند بیماری همه گیری که هر روز جان افراد بیشتری را می‌گیرد. از طرف دیگر به گفته فعالان این صنف چندین هزار پرستار به دلایل مختلفی مانند مهاجرت، فشار شغلی، ابتلا به بیماری و ... از چرخه خارج شده اند.

طی 9 ماه گذشته 35 هزار پرستار به کرونا مبتلا شده‌اند، مشکلات تنفسی و ریوی در برخی از آنها حاد است و سبب شده برخی حتی پس از گذشت چند ماه نتوانند به کار برگردند. دولت قول داده بود که معوقات پرستاران پرداخت شود اما نه تنها خبری از معوقات نیست بلکه کارانه یک ماه را به‌جای کارانه چهار ماه به آنها داده و این پرداختی‌ها فقط برای 115 هزار پرستار بخش دولتی است نه دیگر بخش‌ها.طبق استانداردهای حداقلی باید به‌ازای هر ۱۰ هزار نفر جمعیت ۵۰ پرستار مشغول به کار باشد، اما این آمار در ایران 62 درصد کمتر است. یعنی ‌به‌ازای هر ۱۰ هزار نفر جمعیت، ۱۹ پرستار وجود دارد.براساس داده‌های لحظه‌ای مرکز آمار ایران، تعداد جمعیت کشور بیش از 84 میلیون نفر است که طبق استاندارهای بهداشت و درمان باید 400 هزار پرستار در مراکز درمانی و بیمارستانی کشور مشغول به کار باشند، اما تنها حدود 150 هزار پرستار در کشور وجود دارد و پرستاران مشغول به کار در شرایط کرونایی فشار کاری سه برابری را تحمل می‌کنند.در شرایطی که چند سال است نیاز به استخدام پرستار حس می‌شود اما در سال‌های 96، 97 و 98 پرستاری به سیستم درمان کشور اضافه نشده است.

در سال گذشته از طریق آزمون استخدامی چهار هزار پرستار انتخاب و در سال 99 وارد بازار کار شدند. همچنین رئیس سازمان برنامه‌وبودجه مجوز استخدام سه هزار نفر از نیروهای شرکتی و قراردادی وزارت بهداشت را صادر کرد. بنابراین در خوش بینانه‌ترین حالت هفت هزار نفر امسال به جمعیت پرستاران اضافه شده است.

چقدر کارانه پرداخت شد؟

وعده‌های مسئولان برای حمایت از همین جمعیت پایین پرستاران نیز قابل تامل است، رئیس سازمان برنامه‌وبودجه در تیر ماه امسال اعلام کرد هزار میلیارد تومان برای تسویه معوقات کارانه پرستاران در سال 98 پرداخت شده است.دبیر کل خانه پرستار گفت که این منابع به 115 هزار پرستار بخش دولتی اختصاص یافته و فقط 800 هزار تومان به عنوان کارانه به پرداخت شده است. این در حالی است که در سال گذشته مبلغ کارانه ماهانه یک پرستار 800 هزار تومان بود اما دولت این مبلغ را برای تسویه چهار ماه کارانه پرداخت کرده است.به گفته محمد شریفی‌مقدم، در حالی که برای تسویه کارانه چهار ماه پایانی سال 98 باید چند میلیون پرداخت می‌شد، فقط 800 هزار تومان داده شده و در 9 ماهی که از شیوع ویروس کرونا در کشور می‌گذرد هیچ کارانه‌ای پرداخت نشده است.اما پرستاران از رقمی کمتر از این مقدار خبر می‌دهند. آنها می‌گویند که کارانه واریزی‌ آنها بین 200 تا 600 هزار تومان است و کارانه یک ماه را بین چند ماه تقسیم کرده‌اند.در روز ششم آبان ماه روابط عمومی سازمان برنامه‌وبودجه از تخصیص منابع دیگری برای حمایت از کادر درمان خبر داد. در متن این اطلاعیه آمده است: سازمان برنامه‌وبودجه مبلغ ۱۱ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان را برای تسویه کلیه معوقات کارانه کادر درمان و آموزش پزشکی تا اول آبان ماه امسال به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اختصاص داد.دبیر کل خانه پرستار معتقد است که از این مبلغ در بهترین حالت شش درصد به پرستاران می‌سد، یعنی به طور میانگین شش میلیون تومان برای هفت ماه امسال پرداخت می‌شود. در واقع این منابع به نام پرستاران و به کام افراد دیگری است.

تبعات فشار اقتصادی بر پرستاران

تعداد کم پرستاران و طبیعتا فشار کاری بالا، موجب شده که در شرایط کرونایی 35 هزار پرستار به کرونا مبتلا شود. برخی از این پرستاران دو هفته قرنطینه شدند، اما برخی دیگر به خاطر مشکلات تنفسی و ریوی که پیدا کرده‌اند چند ماه است نمی‌توانند به کار خود برگردند.بیماری، قرنطینه، مشکلات جسمی و … همه‌ ماجرا نیست، برخی از پرستاران به علت فشار کاری مجبور به ترک کار شده‌اند. برخی دیگر نیز به فکر مهاجرت افتاده‌اند.

شریفی‌مقدم در این باره می‌گوید: در داخل کشور از پرستارها حمایت نمی‌شود، مشوق‌های درآمدی وجود ندارد، فشار کاری بالاست، تعداد پرستاران نسبت به جمعیت خیلی کمتر از استاندارد جهانی است. اما مشوق‌های مالی و حمایتی برای پذیرش پرستار از کشورهای دیگر بالاست و در شرایط کرونایی هم بیشتر شده. حتی قوانین مهاجرت در برخی از کشورها تسهیل شده و برای پرستاری کردن از بیمار کرونا میزان حقوق پرداختی در خارج از کشور بسیار بالاست. طبیعی است که پرستاران ما هم به فکر مهاجرت می‌افتد.به گفته او، اقدام به مهاجرت پرستاران نسبت به سال گذشته پنج برابر شده. اگر در سال گذشته 50 نفر قصد مهاجرت داشتند، امسال 250 نفر برای مهاجرت اقدام می‌کنند. 50 هزار پرستار بیکار داریم که طبیعتا در بین این گروه اقدام به مهاجرت بیشتر است.چون فعلا واکسن و درمانی برای بیماری کرونا وجود ندارد، بیشترین نیاز بیماران کرونایی نیز مراقبت است، بنابراین پرستاران در صف اول جنگ با کرونا هستند، اگر این صف شکسته شود کرونا همه‌ صف‌های دیگر را شکست می‌دهد.

مهاجرت پرستاران به کشورهای خارجی!

بسیاری از وعده‌هایی که به پرستاران داده شده است، عملی نشده و این موضوع فرصت خوبی است تا کشور‌های اروپایی برای جذب پرستاران و مهاجرت آسان آنها به دلیل کمبود نیروی انسانی اقدامات لازم را انجام دهند، آرمین زارعیان، رئیس هیئت مدیره نظام پرستاری تهران در مورد مهاجرت پرستاران اظهار کرد: وضعیت کادر درمانی و مخصوصا پرستاران در هشت ماه مبارزه با ویروس کرونا به سمت فرسایشی شدن رفته است؛ بسیاری از پرستاران مدتهاست که خانواده خود را ندیده‌اند،‌ عروسی خود را لغو کردند و در کنار مردم بودند.

وی افزود: در جلسات مختلف با کمیسیون بهداشت و درمان مجلس و دولت بارها به فرسودگی و فشار کاری که بر پرستاران وارد شده اشاره کردم و هشدار دادم که عدم توجه به این موضوع می‌تواند فاجعه‌ای بزرگ را ایجاد کند اما علی رغم تمام هشدار‌ها شاهد بی‌توجهی بودیم.

پرستاران در کدام کشورها جذب می‌شوند؟

رئیس هیئت مدیره نظام پرستاری تهران در پاسخ به این سوال که پرستاران ایرانی در کدام کشورها جذب می‌شوند گفت: کشور‌های اروپایی و آمریکای شمالی و استرالیا بیشترین درخواست جذب پرستاران ایرانی را دارند که با توجه به شیوع ویروس کرونا و بهتر بودن شرایط مهاجرت پرستاران درخواست‌ها مبنی بر مهاجرت پرستاران طی چند ماه اخیر افزایش چشمگیری داشته است؛ البته طی چند ماه اخیر بیش از هزار پرستار درخواست خروج از کشور را داشتند.

زارعیان در مورد اصلی‌ترین دلیل مهاجرت پرستاران گفت: عدم دریافت به موقع و دقیق پاداش کرونا، بی تدبیری در زمینه حفظ منابع انسانی، عدم جذب نیروهای ۸۹ روزه از اصلی‌ترین دلایل مهاجرت پرستاران است زیرا وعده های زیادی در زمینه معیشت پرستاران داده شده است اما تا کنون هیچ اقدام مؤثری در این زمینه صورت نگرفته که می‌تواند جای نگرانی داشته باشد.

وی در مورد کمبود نیروی پرستار در تهران گفت: با توجه به اوج گیری کرونا در تهران و شلوغی بیمارستان‌ها از بیماران کرونایی، تهران بزرگ نزدیک ۷ هزار پرستار کم دارد.

ارتباط مستقیم کمبود پرستار با قربانیان کرونا

سرانه وجود پرستار نسبت به جمعیت از نکات مهمی است که در کیفیت ارائه خدمات درمانی به مردم تاثیر گذار است. این سرانه در کشورهای پیشرفته ۸ الی ۹ نفر به ازای هر ۱۰۰۰ نفر جمعیت است و حداقل آن سه نفر به ازای هر هزار نفر است؛ این در حالی است که به گفته فعالان این حوزه در ایران به ازای هر هزار نفر، یک و نیم پرستار مشغول به کار اند و مضاف بر این، همین تعداد هم به دلایلی مانند بازنشستگی یا خروج از چرخه کار، کمتر شده و جایگزین نشده اند و این در وضعیتی که بحران و موج سوم کرونا هر روز رکوردهای سیاه‌تری را ثبت می‌کند و آمار فوتی‌های روزانه به بیشتر از ۴۰۰ نفر رسیده است، بیشتر از هر وقت دیگری به چشم می‌آید.

شریفی مقدم مرگ افراد را نتیجه مستقیم کمبود پرستار می‌داند و اضافه می‌کند: دنیا می‌گوید که تعداد پرستاری شاخصی دارد و حداقل آن سه نفر به ازای هر هزار نفر است و هرچقدر این شاخص کمتر شود، با میزان مرگ و میر و خسارتی که به مردم وارد می‌شود، ارتباط مستقیم دارد و جذب پرستار به اندازه نیاز مردم می‌تواند آمار فوتی‌های روزانه را کم کند.

دبیرکل خانه مقدم با تاکید بر اینکه در حال حاضر ۵۰ هزار پرستار بیکار داریم و ۶ هزار پرستار هم از چرخه کار خارج شده اند، اضافه می‌کند: می‌گویند تخت اضافه کرده‌ایم اما تخت مشکلی از مردم حل نمی‌کند. به ازای هر تخت آی.سی.یو شش پرستار و برای تخت‌های معمولی دو پرستار نیاز است و وقتی پرستاری برای مراقبت حضور نداشته باشد، اضافه کردن تخت فایده‌ای ندارد.

او می‌گوید: به طور مثال من به شهرستان کوچکی سفر کرده بودم که مرکز درمانی‌اش اصلا مجهز به آی.سی.یو نبود و برای این مرکز درمانی ۳۰ دستگاه ونتیلاتور خریداری کرده بودند که مبلغ هرکدام حدودا صد میلیون است و کسی نیست که بتواند از این دستگاه برای بهبود بیماران استفاده کند؛ این در حالی است که هزینه استخدام هر پرستار به طور سالیانه صد میلیون است اما به جای خرید ونتیلاتور و اضافه کردن تخت که بی‌استفاده است، پرستار استخدام نمی‌کنند.

شریفی مقدم در پایان تاکید می‌کند: قشر پرستار به شدت تحت انواع فشارهای روحی، روانی و اقتصادی هستند و بروز موج‌های شیوع کرونا بدون فاصله و پشت هم به آنها فرصت ریکاوری نداده است. این در حالی است که بقیه کارمندان و کارکنان از وضعیت بهتری برخوردار بوده اند و در نهایت افزایش حقوق برای همه به یک اندازه بوده است. همه این اتفاقات سبب می‌شود که پرستاران در این شرایط سخت انگیزه نداشته باشند.

مجاهدان تنها

با شیوع ویروس کرونا در کشور و تلاشی که جامعه پرستاران و سپیدپوشان سلامت برای مبارزه با این ویروس از خود به نمایش گذاشتند و به گواه تصاویر و خبرهای مخابره شده، بیش از آنچه که باید برای سلامت هموطنان تلاش کردند، باعث شد تا جان‌فشانی‌های مدافعان سلامت که بارها و بارها مورد تقدیر و تلطف رهبر معظم انقلاب قرار گرفته بود بر سپهر رسانه‌ای کشور رخ بنمایاند. در دی‌ماه سال گذشته و در دیدار پرستاران با مقام معظم رهبری، توجه به مشکلات و تأکید بر مراقبت روحی و جسمی پرستاران از دغدغه‌های رهبر معظم انقلاب بوده و مهمترین کلیدواژه رهبری در حمایت از پرستاران رعایت «عدالت» در مورد سپیدپوشان سلامت بود.

رهبر انقلاب بر تقویت سطح معیشتی پرستاران هم تأکید داشتند و فرمودند: «البته پرستار و پزشک مکمل یکدیگرند نه رقیب، و با توجه به حضور چند ده هزار دانشجوی پرستاری، باید یک مدیریت و برنامه‌ریزی خوب در زمینه‌ی مسائل آموزشی و توزیع متوازن پرستاری در سطح کشور و نیز توجه به سطح درآمدی و عایدی شغلی آنان، انجام گیرد.»

سعید نمکی وزیر بهداشت هم در همان دیدار از جذب ۹ هزار پرستار تا پایان سال ۹۸، تعریف هویت مستقل از کادر پزشکی برای پرستاران تا پایان سال و همچنین ایجاد و استقرار نظام جدید پرداخت برای این قشر خبر داد اما تاکنون کمترین وجهی از قول‌های ارائه شده به پرستاران عملی شده که بخشی از آن به عدم همکاری دولت و نظام استخدامی کشور با وزارت بهداشت برمی‌گردد؛ بااین‌حال در اردیبهشت ماه سال جاری و پس از گذشتن ۴ ماه از وعده دولت مبنی بر استخدام ۹ هزار پرستار در ساختار درمانی کشور، محمد باقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه خبر از جذب تنها ۳ هزار پرستار در ماه‌های آتی داد که این وعده هم پس از ۲ ماه، به جذب ۲۲۰۰ پرستار در تیرماه تقلیل یافت.

پرستاران را دریابید

جامعه پرستاری کشور از ابتدا شیوع ویروس کرونا رشادت‌های فراوانی را از خود به نمایش گذاشت و شهدای مدافع سلامت زیادی را تقدیم کشور کرد، با این حال اقدام دریافت وجه از پرستاران در مقابل درمان آن بی‌مهری بسیار بزرگی است که در حق پرستاران شده است، فراموش نکنیم که کرونا درمانی جز مراقبت ندارد، مراقبتی که نیاز به پرستاران دارد، آنها خسته هستند و موج بعدی کرونا با شدت بالاتری در راه است، به نظر می‌رسد باید وزارت بهداشت، مجلس و قوه قضائیه با توجه به سخنان مقام معظم رهبری مبنی بر توجه به پرستاران نظارت بیشتری بر عملکرد بیمارستان‌ها داشته باشد؛ مهاجرت پرستاران می‌تواند باعث کمبود چند برابری نیروی انسانی در کشور شود؛ لذا بی‌توجهی به این قشر فداکار می‌تواند مشکلات زیادی را برای کشور ایجاد کرده و فاجعه راه بیندازد.

واکنش های کاربران

منبع:
1. خبرآنلاین/ کمبود پرستار، یکی از دلایل مرگ و میر بالای کرونا؛ کمبود پرستار در موج سهمگین کرونا/ مهاجرت پرستاران بیشتر شده؟
2. بهار نیوز/ افزایش موج مهاجرت در میان پرستاران
3. الف/ افزایش موج مهاجرت پرستاران ایرانی به کشورهای خارجی
4. توییتر
** درج توییت های کاربران توییتر نشان از تایید یا رد آنها نیست و صرفا برای آگاهی مخاطبین درج می شود.