روایت دولت از دلیل آلودگیهای اخیر
آنچه از مجموع اظهارات مقامات دولتی برمیآید، علت آلودگی هوا در هفتههای گذشته، رشد شدید مصرف گاز در کشور بویژه در بخش خانگی است. با توجه به اینکه نیروگاههای حرارتی سهم زیادی در تولید برق کشور دارند، افزایش همزمان مصرف گاز و برق از یک سو باعث افزایش نیاز نیروگاهها به گاز و از سوی دیگر باعث کاهش گاز ارسالی به نیروگاهها شده است. طبق اعلام مسؤولان دولت، وزارت نفت در این شرایط ناچار از جایگزین کردن مازوت به جای گاز برای تامین سوخت نیروگاهها و حفظ تولید برق شده است. استفاده نیروگاهها از مازوت به جای گاز به منظور تولید برق در نهایت باعث تشدید آلودگی هوا در هفتههای اخیر شد. این مشهورترین روایتی است که مسؤولان در روزهای اخیر برای تشریح دلیل آلودگی هوا ارائه کردند.قطعی برق در بخش نسبتا وسیعی از کشور در روزهای اخیر اما موضوع مدیریت انرژی در کشور را وارد مرحله جدیدی کرد. سهشنبه هفته جاری بود که برق مناطقی از کشور با قطعی نسبتا طولانی همراه شد. قطعی برق البته درست یک روز پس از اظهارات رئیس سازمان محیطزیست مبنی بر «ترجیح قطعی برق نسبت به استفاده از مازوت برای تولید برق» اتفاق افتاد.
قطعی برق هم به آلودگی هوا اضافه شد
دوشنبه هفته جاری معاون رئیسجمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیطزیست در برنامهای تلویزیونی با اشاره به آلودگی هوا در کلانشهرهای کشور افزود: اکنون علت اصلی آلودگی هوا، افزایش غلظت ذرات معلق کمتر از 5/2 میکرون است که عامل اصلی ایجاد آن استفاده از سوختهای فسیلی بویژه گازوئیل در خودروهای دیزلی و مازوت در صنایع سنگین و نیروگاههاست.عیسی کلانتری اظهار داشت: امسال مصرف گاز در بخش خانگی ۱۵ درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافته است که علت این موضوع میتواند شیوع ویروس کرونا باشد، زیرا بر اساس توصیههای بهداشتی در ادارات، مراکز تجاری و منازل در و پنجرهها برای تهویه هوا تا حدودی باز است و این سبب میشود گرمای هوا با سرمای بیرون تبادل شود.
وی افزود: با افزایش مصرف گاز در کشور، نیروگاهها و کارخانههایی مانند سیمان با کمبود انرژی روبهرو شدهاند از اینرو ناچار هستند که مازوت یا گازوئیل مصرف کنند.
کلانتری تصریح کرد: از سویی وزیر نفت اعلام کرده با توجه به افزایش مصرف گاز در کشور مجبور است برای تولید ۵۰۰۰ مگاوات برق در کشور به نیروگاهها مازوت بدهد، این مقدار ۹درصد برق مصرفی کشور است. از نظر من بهتر است که روزی ۲ ساعت خاموشی داشته باشیم اما از مازوت استفاده نکنیم، ما در زمان جنگ هم روزی ۷ تا ۸ ساعت با خاموشی مواجه بودیم.
قطع برق به دلیل افزایش مصرف گاز را سخنگوی توانیر هم تایید کرد. مصطفی رجبیمشهدی در گفتوگو با صداوسیما درباره علت قطعی برق در برخی مناطق کشور گفت: به رغم همه تلاش وزارت نفت برای تامین سوخت نیروگاههای کشور، به دلیل افزایش مصرف گاز و برق بویژه در بخش خانگی و تجاری، محدودیتهایی برای تحویل سوخت به نیروگاهها به وجود آمد اما خوشبختانه با اقدامات اصلاحی که در حال انجام است، این مشکل در حال حل شدن است.
ناگهان رمز ارزها مقصر قطعی برق شدند
پس از بالا گرفتن بحثها و ابهامات درباره علت قطعی برق، از روز گذشته ناگهان فضاسازی رسانهای سنگینی برای نسبت دادن قطعی برق به استخراج رمزارز در کشور آغاز شد. سخنگوی توانیر روز گذشته در گفتوگوی تصویری با شبکه خبر از محدود کردن مراکز استخراج رمزارز برای کاهش مصرف برق و جلوگیری از قطعی برق خبر داد. رجبیمشهدی گفت: برای کنترل مصرف برق، جریان برق چند بانک و نهاد پرمصرف را قطع کردیم تا بتوانیم مصارف خانگی را مدیریت کنیم. سخنگوی توانیر همچنین اعلام کرد: مراکز استخراج رمز ارز مجاز و برخی صنایع را محدود کردیم.همچنین مدیرعامل شهرکهای صنعتی تهران عصر سهشنبه در جمع خبرنگاران با انتقاد از قطع ناگهانی برق واحدهای تولیدی و خسارت شدید آنها گفت: از متولیان برق میخواهیم قبل از قطع برق به شهرکهای صنعتی اطلاع دهند؛ با برنامهریزی و تعامل میشود خسارات را به حداقل رساند.
صابر پرنیان با معرفی استخراج رمز ارز به عنوان عامل قطعی برق گفت: کم کردن دغدغه تولیدکنندگان و حفظ اشتغال، مهمتر از استخراج رمز ارز در شهرکهاست.
اوج این فضاسازیها اما مربوط به اظهارات رئیس دفتر روحانی بود. محمود واعظی روز گذشته در حاشیه جلسه هیأت دولت گفت: اینکه گفته میشود دولت از بیتکوین استفاده میکند جفاست، دولت که وارد این مسائل نمیشود. در یک سال گذشته و با فشارهایی که وجود داشت، دستگاه استخراج بیتکوین به صورت قاچاق وارد کشور شده بود و در مکانهای مختلف استفاده میشد و به دولت فشار وارد شد و بر همین اساس در کمیسیونهای دولت مطرح شد و به دولت رسید تا بتوانیم این موضوع را قانونمند کنیم، به گونهای که باید از وزارت صمت مجوز گرفته شود و وزارت نیرو نیز تعیین کند که چگونه استفاده کنند.
وی افزود: امروز در دولت ادعا شد علاوه بر آنهایی که اجازه گرفتند، در برخی مرغداریها در حال استفاده از دستگاه استخراج بیتکوین هستند و آقای رئیسجمهور دستور دادند وزارت اطلاعات و وزارت کشور با جدیت دنبال کنند و اگر اشخاصی در حال استفاده از آن هستند، با جدیت با آنها برخورد شود.
دولت اما در حالی استخراج رمزارز را عامل قطعی برق معرفی میکند که طبق آمارهای رسمی، استخراج رمز ارز (ماینینگ) در کشور سهم بسیار ناچیزی از مصرف برق کشور دارد.
با وجود روند عادی افزایش مصرف برق و گاز، مسؤولان دولت توضیح دقیقی از علت قطعی برق ارائه نمیدهند. در این میان البته اظهارات متناقض دولتمردان در موضوع قطعی برق و شفاف نبودن رقم دقیق مصرف گاز، شائبهها درباره علت اصلی وقایع اخیر را تشدید کرده و موجب سوءاستفاده رسانههای بیگانه از این نابسامانیها شده است. انتظار میرود دولتمردان ضمن اتخاذ هر چه سریعتر تدابیر لازم برای حل مساله قطعی برق و آلودگی هوا، موضوع را به طور کامل و دقیق برای مردم تشریح کرده و به شائبههای ایجاد شده در این زمینه پاسخ دهند.
چند درصد برق کشور برای ارزکاوی مصرف میشود؟
رئیس کارگروه ماینینگ انجمن بلاکچین ایران اما نسبت به اظهارات مسؤولان وزارت نیرو که انگشت اتهام خاموشی را به سمت استخراجکنندگان رمزارز نشانه گرفتند واکنش نشان داد. محمدرضا شرفی در گفتوگو با «وطن امروز» در این رابطه، اظهار داشت: مصرف برق اکوسیستم ماینینگ کشور، قریب به 310 مگاوات بر ساعت است که در برابر رقم کل مصرف کشور بسیار پایین است. وی افزود: مصرف برق کشور در دوره کنونی تقریبا به صورت میانگین، حدود 36 تا 38 هزار مگاوات در ساعت است.این رقم مصرف در پیک تابستان تا رقم 58 هزار مگاوات هم میرسد، بنا بر این رقم 310 مگاوات مصرف ارزکاوها نمیتواند باعث خاموشیهای اخیر باشد. رئیس کارگروه ماینینگ انجمن بلاکچین ایران اظهار داشت: میزان مصرف و افزایش مصرف برق کشور متناسب با سالهای گذشته بوده و اتفاق جدیدی در این رابطه رخ نداده است. به صورت تقریبی سالانه 2200 مگاوات افزایش مصرف برق را در کشور شاهد هستیم که در سال جاری هم این سناریو تکرار شده است. شرفی گفت: امسال 2500 مگاوات افزایش مصرف برق داشتیم، با فرض اینکه قریب به 300 مگاوات هم به ارزکاوی اختصاص داده شده، چگونه میتوانند خاموشیها را مرتبط با ارزکاوی بدانند؟
این فعال در حوزه رمزارزها اظهار داشت: «نباید فراموش کنیم که اساسا مصرف برق کنونی کشور نزدیک به نصف میزان مصرف پیک کشور در تابستان است. قله مصرف در زمستان جاری حدود 36 تا 38 هزار مگاوات بود در حالی که در تابستان 58 هزار مگاوات بوده، پس چگونه امکان دارد که رشد تقاضای ناشی از ارزکاوی باعث خاموشی شود.» شرفی درباره حضور چینیها برای استخراج رمزارز در رفسنجان گفت: «کاری که این افراد انجام میدهند با تمام نقدهایی که امروز رسانهها به آنها وارد میکنند بر اساس قوانین روز کشور صورت گرفته و غیرقانونی نیست. مشکل اینجاست که دولت تسهیلات ویژهای درباره استخراج رمز ارز در مناطق آزاد و ویژه داده ولی این خدمات و تسهیلات در سرزمین اصلی وجود ندارد.»
شرفی اظهار داشت: «باید این موضوع شفاف شود که ارز کاوها بیشترین تعرفه برق کشور را پرداخت میکنند، هماکنون تعرفه ارز کاوی 960 تومان به ازای هر کیلو وات بر ساعت است، تعرفه خانگی 300 تومان، صنعتی 100 تومان و تجاری 350 تومان است. وزارت نیرو میتواند با درآمدی که از این تعرفهها دارد اقدام به اصلاح شبکه توزیع برق کشور کند.» وی افزود: «هماکنون 280 مگاوات از 310 مگاوات مصرف برق ارزکاوی کشور در مناطق ویژه و آزاد مصرف میشود که باید دولت با تدبیری شرایط یکسانی را برای این صنعت در سراسر کشور ایجاد کند.» وی در پایان گفتوگوی خود با اعلام آلودگی هوا ناشی از سوختن مازوت، اظهار داشت: «هماکنون چندین نیروگاه بزرگ 2 هزار مگاواتی کشور از سوخت مازوت استفاده میکنند که به نظر میرسد با کمتر مصرف کردن هم وزارت نیرو نتواند باعث تعطیلی آنها شود، زیرا سهم بسزایی در تامین برق کشور دارند.»
هشدار متخصصان و کارشناسان نسبت به سوءمدیریت دولت در کنترل آلودگی هوا
خاموش نکنید، تعطیل کنید!
گروه اجتماعی: با وجود اضطراری شدن وضعیت هوای تهران و سایر کلانشهرها، دولت همچنان سیاست انفعالی در پیش گرفته و حتی حاضر نیست برای نجات جان مردم، شهرهای آلوده را تعطیل کند.به گزارش «وطن امروز»، بنا به گفته متخصصان و کارشناسان زیان آلودگی هوا کمتر از کرونا نیست و وجود مواد آلاینده و ذرات معلق در هوا و تاثیر آن روی افراد موجب افزایش تماس بیماران قلبی و عروقی با اورژانس کشور شده است.
شاخص کیفیت هوا دیروز روی عدد ۹4 قرار گرفت تا هوای تهران برای همه افراد جامعه همچنان آلوده گزارش شود. شاخص کیفیت هوا در روز چهارشنبه به طور میانگین روی عدد 169 قرار داشت و هوای تهران آلوده بود و حتی در برخی ساعات غلظت آلایندهها بشدت افزایش یافت و در برخی نقاط شاخص از مرز ۲00 هم عبور کرد. تهران از ابتدای سال همزمان با شیوع کرونا 15 روز هوای پاک، 182 روز هوای قابل قبول، 90 روز هوای ناسالم برای گروههای حساس جامعه و 12 روز هوای ناسالم برای همه افراد داشته است. این در حالی است که در مدت مشابه سال قبل، پایتخت 25 روز هوای پاک، 206 روز هوای قابل قبول، 63 روز هوای ناسالم برای گروههای حساس و 5 روز هوای ناسالم برای همه افراد داشته است.
مجتبی خالدی، سخنگوی اورژانس تهران گفت: فقط در یک روز ناسالم ۵۲۴ بیمار قلبی و همچنین ۲۲۴ بیمار تنفسی در تهران با اورژانس تماس داشته و به بیمارستان منتقل شدهاند، در حالی که نسبت به مدت مشابه هفته ابتدایی دیماه در تعداد بیماران قلبی ۱۰ درصد و در بیماران تنفسی 5/8 درصد رشد را شاهد هستیم.
به گفته کارشناسان، دولت باید برنامه بلندمدت برای مقابله با آلودگی هوا داشته باشد اما در شرایط اضطرار باید اقدام به تعطیلی تهران و کلانشهرهای آلوده کند ولی مسؤولان دولتی نهتنها کاری برای رفع آلودگی نمیکنند، بلکه حاضر نیستند برای نجات جان مردم، روزهای آلوده را تعطیل اعلام یا محدودیت ویژه اعمال کنند.
علیرضا زالی، فرمانده ستاد مقابله با کرونای استان تهران در این باره گفت: متأسفانه در تهران با بستهای از آلایندهها روبهرو هستیم که هر یک آثار تخریبی بر روی شهروندان دارد. موضوع ارتباط آلودگی هوا و شیوع ویروس کرونا براساس مطالعات جهانی مشخص شده است. بیتردید همزمانی کرونا با هر نوع بیماری تنفسی قطعا در شیوع آن تأثیرگذار خواهد بود بویژه درباره ذرات کمتر از 5/2 میکرون که مطالعات ارتباط میان این بیماری و آلایندگی را به اثبات رسانده است. وی افزود: آلودگی هوا در افرادی که بیماریهای زمینهای تنفسی دارند بویژه افراد دارای بیماریهای آلرژیک و آسم باعث میشود بیماری آنها شعلهور شود و همزمان خطر ابتلا و مرگومیر را افزایش میدهد.
وی ادامه داد: پدیده اینورژن یا وارونگی هوا در روزهای اخیر بهگونهای پیش رفته که لایه وارونگی به میزان زیادی ارتفاعش با سطح زمین کاهش پیدا کرده و به ۲۰۰ متر رسیده است. در چنین شرایطی با توجه به اینکه ویروس کرونا نسبتا سنگین است، زمان بیشتری در پیرامون قرار میگیرد و بقای آن افزایش پیدا میکند، بدین ترتیب احتمال شیوع و ابتلا افزایش مییابد. وی تأکید کرد: در این شرایط همه افراد از جمله افراد سالم در خطر هستند اما بیماران تنفسی، قلبی و افراد مبتلا به بیماریهای زمینهای تنفسی بویژه کودکان مبتلا به آسم و افراد مسن بیشتر در معرض خطر قرار دارند.
فرمانده ستاد مدیریت کرونای استان تهران گفت: در تهران با تنوع آلایندهها نیز مواجه هستیم به شکلی که دیاکسید گوگرد، ازون، مونوکسید کربن و ذرات معلق وجود دارد که هر یک آثار تخریبی بر شهروندان دارند. در حقیقت در تهران با بستهای از آلایندهها روبهرو هستیم. وی افزود: نهادهای اجرایی باید در این حوزه مشارکت داشته باشند، چرا که شهروندان با توجه به مشکلات اقتصادی، معیشتی و... مجبور به حضور در سطح شهر هستند و در این میان افراد پرخطر که بیماریهای زمینهای دارند، خانمهای باردار و افراد مبتلا به بیماریهای قلبی نباید از منزل خارج شوند. هر گونه فعالیت ورزشی و فعالیتهای انفرادی باید متوقف و تعطیل شود. باید عدم خروج از منزل به جز در موارد ضروری به عنوان تنها راهبرد فعلی در دستور کار شهروندان قرار گیرد، البته درباره اقدامات مداخلهای همچون تعطیلی باید توسط دستگاههای اجرایی تصمیمگیری شود. قطعا تعطیلی چند روزه میتواند به این شرایط کمک کند اما این موضوع نباید منجر به خروج شهروندان از شهرها شود.
خاموشی گسترده
در این میان برق مشترکان خانگی در مناطق ۱، ۲، ۳، ۴، ۶، ۹، ۱۰، ۱۳ و ۱۴ شهر تهران و همچنین شهرهای قدس، شهریار، ملارد و پرند در استان تهران در روز سهشنبه قطع شد. همچنین برق برخی شهرهای استان گیلان، البرز، مرکزی، اصفهان، سمنان، قم و اردبیل نیز قطع شده بود. توانیر دیروز اعلام کرد به علت مصرف بالای گاز و برق خانگی، سوخت به نیروگاهها نرسید و خاموشیهای گسترده رخ داد. نکته جالب اینکه دیروز شرکت توزیع برق تهران، برق برخی وزارتخانهها و سازمانهای دولتی مثل وزارت ورزش، سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان برنامه و بودجه و بانک مسکن را به علت ضعف عملکرد در کاهش مصرف برق قطع کرد. قطع برق سازمان حفاظت محیطزیست در حالی است که عیسی کلانتری رئیس این سازمان به مردم توصیه کرده بود کمتر مصرف کنند و اصلاح الگوی مصرف را در دستور کار قرار دهند. وی حتی به مردم توصیه کرد برای اینکه گاز و برق کمتری مصرف شود، لباس گرم بپوشند و فقط در تختخواب لخت شوند!تکیه بر باد
استاندار تهران با اشاره به سهم ۱۷ درصدی آلایندگی هوای تهران توسط پالایشگاهها، نیروگاهها و صنایع، بر لزوم ارائه جدول خاموشیهای تهران تأکید کرد و گفت: براساس پیشبینی سازمان هواشناسی برای روزهای آینده وزش باد را خواهیم داشت، این موضوع کمک میکند هوای آلوده زدوده شود. انوشیروان محسنیبندپی در جمع خبرنگاران درباره افزایش آلایندگی هوا و تمهیدات استانداری تهران برای این وضعیت گفت: همه عواملی که مربوط به کاهش خطر بوده، مدنظر قرار گرفته و تمهیدات لازم اتخاذ شده است.وی افزود: ساعت ۱۹:۳۰ سهشنبه شب جلسه کمیته اضطرار آلودگی هوای تهران تشکیل و تمهیدات لازم اندیشیده شد اما درباره تعطیلی، ما پیشنهاداتمان را به وزارت بهداشت انعکاس دادیم ولی تعطیلی پایتخت موضوعی است که باید در جلسه هیأت دولت توسط وزیر بهداشت پیشنهاد شود و در آن جلسه تصمیمگیری لازم انجام شود. وی در پاسخ به این سوال که تمام تمهیدات سهشنبه در جلسه قبلی کمیته اضطرار آلودگی هوا اتخاذ شده اما وضعیت آلودگی هوا بحرانیتر شده است و آیا نیاز به اتخاذ تصمیمی جدیتر وجود ندارد، گفت: بعد از جلسه کمیته اضطرار در هفته گذشته با وزش باد در تهران مواجه شدیم که شرایط هوا را در آستانه پاک قرار داد.
براساس پیشبینی سازمان هواشناسی برای روزهای آینده نیز چنین شرایطی وجود خواهد داشت. بیتردید تعطیل کردن تهران شرایط خاصی دارد و باید جوانب مختلف آن مورد بررسی قرار گیرد. محسنیبندپی در پاسخ به سوالی درباره قطع برق در شهر تهران بدون اطلاعرسانی گفت: متأسفانه روز سهشنبه این موضوع رعایت نشد و قطعی برق بدون اطلاعرسانی به شهروندان انجام شده است. استاندار تهران بار دیگر درباره افزایش آلودگی شهر تهران، بر عدم استفاده از مازوت توسط صنایع در این استان تأکید کرد و افزود: برخی نیروگاهها و صنایع با افزایش مصرف گاز و معضل تأمین گاز، تنها از گازوئیل استفاده میکنند.
جان مردم در خطر است
این روزها مراجعه بیماران قلبی و ریوی به بیمارستانها به دلیل آلودگی مستمر هوا زیاد شده است، طوری که آمبولانسها در برخی میادین شهرهای درگیر با آلودگی هوا آماده خدماترسانی به مردم شدهاند. دکتر محمدصادق حسنوند، رئیس مرکز تحقیقات آلودگی هوا در این باره میگوید: مطالعات نشان میدهد هر سال حدود ۴۰ هزار نفر در کشور به دلیل مواجهه با ذرات کمتر از ۵/۲ میکرون در هوا دچار مرگ زودرس میشوند که این تعداد معادل ۱۰ درصد کل موارد مرگومیر در کشور است. بیشترین گروه حساس در مواجهه با آلودگی هوا افراد سالمند هستند که سهم آنان در کشور طی سالهای آتی حتی افزایش مییابد.گفتنی است در صورت عدم کنترل آلایندههای هوا، آسیبپذیری کشور در این زمینه بیشتر میشود و در حقیقت تابآوری ما در مواجهه با آلودگی هوا، بشدت کاهش مییابد.
آلودگی هوا نهتنها سلامت مردم را به مخاطره میاندازد، بلکه هزینههای سرباری نیز بر حوزه سلامت، به دلیل افزایش نیاز به خدمات مراقبتی و بهداشتی و فوریتهای پزشکی- که برای جمعیت تحت تاثیر انجام میشود- تحمیل میکند. از طرفی روند غلظت آلایندههای هوا در کشور نگرانکننده است، چرا که با افزایش جمعیت سالمندان کشور در سالهای پیش رو میزان آسیبپذیری ما در مواجهه با آلودگی هوا نیز بشدت افزایش میدهد.
چرا تعطیل نمیکنید؟
رئیس فراکسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه استانداری تهران دارای اختیاراتی است که میتواند در مواقع ضرور چون زمانی که شاخص آلودگی هوا به درجهای برسد که سلامت شهروندان تهدید شود، تصمیمگیری کند، گفت: استانداری اعلام میکند سهشنبهشب با بحرانی شدن وضعیت آلودگی هوا، کمیته اضطرار تشکیل و پیشنهاد تعطیلی تهران نیز به وزارت بهداشت اعلام شد تا برای تعطیلی تهران تصمیمگیری شود، در حالی که خود استانداری اختیار تعطیلی را دارد و اینکه چرا تعطیل نکرده است ابهامبرانگیز است.سمیه رفیعی در گفتوگو با «وطن امروز» به تعطیلی شهرها زمانی که آلودگی هوا از مرز قرمز عبور میکند، اشاره کرد و اظهار داشت: طبق پروتکلهای بهداشتی شاخص جهانی، چنانچه آلودگی هوا از حد مجاز عبور کند شهر باید تعطیل و در زمان بحرانی حتی تخلیه شود اما مسؤولان متاسفانه نه توجهی به رفع حل معضل آلودگی هوا میکنند و نه در زمان اضطرار آلودگی هوا شهر را تعطیل میکنند. وی در ادامه خاطرنشان کرد: دولت به جای یافتن راهکارهای درست و اصولی برای کاهش آلودگی هوا یا تصمیمگیری در زمینه تعطیلی شهر، سلیقهای رفتار میکند و نسبت به این امر بیتوجه است. رفیعی افزود: اکنون که شهروندان تهرانی و ساکنان برخی مراکز شهری در شرایط سخت آلودگی هوا قرار دارند، مسؤولان باید تصمیمات عاجل آنگونه که سلامت مردم در این شرایط حفظ شود اتخاذ کنند.
منبع: وطن امروز